ویژه نامه سال روز رحلت علامه محمدتقی جعفری (ره)

تاریخ آخرین بروزسانی ویژه نامه: 24 آبان 1401

زندگی نامه علامه جعفری (ره)

استاد علامه محمد تقی جعفری رحمه الله در مردادماه سال 1304 در تبریز، دیده به جهان گشود. پدرش حاج کریم آقا به حرفه نانوایی اشتغال داشت و به راستگویی و صداقت مشهور بود؛

علامه جعفری، تحصیلات ابتدایی را در دبستان اعتماد تبریز آغاز کرد، ولی چون پیش از ورود به مدرسه، نزد مادر مقداری درس خوانده بود، به یک باره در کلاس چهارم مشغول تحصیل شد. ایشان با این که در کلاس پنجم ممتاز شده بود، ولی به علت فقر مالی ترک تحصیل کرد. پس از چندی، علامه با اجازه پدر در مدرسه طالبیه تبریز به فراگیری علوم اسلامی مشغول شد. در آن زمان ایشان نیمی از روز را کار می کرد و نیمی دیگر را به فراگیری درس های حوزه مانند ادبیات عرب، فلسفه و منطق می گذراند.

علامه جعفری در سال 1319 و در 15 سالگی، جهت ادامه تحصیل عازم تهران می شود و ضمن سکونت در مدرسه مروی، تحصیلات خود را پی می گیرد. وی در آن جا به مطالعه و تحصیل رسائل و مکاسب مشغول و برای تکمیل سطوح عالی حوزوی، به درک محضر فقیه گران قدر مرحوم آیت اللّه شیخ محمد رضا تنکابنی نایل می شود. علامه سپس با باریابی به ساحت فیلسوف فرزانه، آیت اللّه میرزا مهدی آشتیانی بهره های بسیار می برد و نزد ایشان منظومه حکمت حاج ملاهادی سبزواری و مقداری از اسفار صدرالمتألّهین شیرازی را فرامی گیرد.

علامه جعفری در سال 1323 با هجرت به حوزه علمیه قم، اتمام دوره سطح را پی گرفت و در آن جا مدت یک سال به ادامه تحصیلات خود پرداخت.

استاد محمد تقی جعفری پس از یک سال اقامت در قم، خبر فوت مادر را دریافت کرده، به تبریز باز می گردد و در سال 1325، به اصرار آیت اللّه میرزا فتّاح شهیدی رهسپار نجف اشرف می شود. با تشرف به حریم حضرت امیرمؤمنان علیه السلام و پیوستن به حوزه علمیه نجف، دوران بلوغ و شکوفایی علمی و معنوی استاد آغاز می گردد.

بحر در سبو

حکیم فروتن

دوران کودکی، محیط و اندیشه های پرورشی و روابط خانوادگی علامه محمدتقی جعفری

علامه محمد تقی جعفری مشعل دار بزرگ فرهنگ و اندیشه اسلامی

ابن سینای زمان

مرزبان حکمت (ارتحال علامه محمد تقی جعفری)

سالروز درگذشت علامه محمدتقی جعفری

سیره علمی علامه جعفری (ره)

پس از استقرار حضرت علامه در تهران وی با تکیه و اصرار آیت الله شهید مطهری و مرحوم آیتی، در دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، صنعتی شریف و بعضی از دانشگاه های مراکز استان ها به سخنرانی های علمی پرداخت که مورد استقبال شدید اساتید و دانشجویان قرار گرفت.

مباحث مهم روز مانند: فلسفه از دیدگاه اسلام، جامعه شناسی، روان شناسی از دیدگاه اسلام، رابطه اخلاق و دین، رابطه علم و دین، فلسفه زندگی، رابطه حقیقت و علم، رابطه طبیعت و ما وراء الطبیعه و بسیاری مباحث دیگر، از جمله سخنرانی های استاد در دانشگاه های مختلف بود که به زیور طبع آراسته شده است.

استاد محمدتقی جعفری در زمانی کوتاه به دلیل علم و تقوا و اخلاق و تواضعی که داشت، در میان دانشجویان و اساتید دانشگاه جایگاهی رفع پیدا کرد. از این رو از وی دعوت شد تا به تدریس فلسفه بپردازد. ایشان که خود به فعالیت های طلبگی بسیار علاقه مند بود از پیش نهاد تدریس استقبال کرد و تا پایان عمر با برکت خود به تدریس معارف اسلامی (منطق، فلسفه، فقه و اقتصاد) پرداخت و شاگردانی فاضل به جامعه علم و دانش تقدیم کرد.

دانشجویان و اساتید علوم اسلامی همواره برای دست یازیدن به پاسخ علمی و حل مشکلات و شبهات خود، از وجودش بهره مند می شدند و حتی برای دریافت پاسخ به منزل محقر وی می رفتند. ایشان نیز با آغوش باز از آنان استقبال می کرد.

نگاهی گذرا به زندگی علامه محمدتقی جعفری

مصاحبه بااستاد، آیت الله محمدتقی جعفری

مصاحبه بااستاد، آیت الله محمد تقی جعفری/ قسمت دوم

ابعاد فقهی علامه محمدتقی جعفری

علامه جعفری، فیلسوف نقاد غرب

علامه جعفری با 140 دانشمند غربی گفت وگو داشت

سیره اخلاقی علامه جعفری (ره)

استاد در عین حالی که در مسایل علمی مختلف از فلسفه و روان شناسی گرفته تا مباحث اقتصاد و. ... غور می کردند، ولی در خلال این مباحث، ارادتشان را نسبت به اهل بیت علیهم السلام به وفور نشان داده اند. علامه در شرح مثنوی، به تصریح از مولوی انتقاد کرده اند که چرا ایشان با این که از جریان عاشورا خبر داشته، زیاد به آن نپرداخته و به راحتی از آن گذشته است. استاد جعفری علی رغم پرداختن به مسایل بسیار پیچیده علمی و سفرهای خارجی و ارتباط با شخصیت های علمی مناطق مختلف دنیا، علاقه و ارادتشان نسبت به ائمه اطهار علیهم السلام، خصوصا وجود مقدس حضرت سید الشهدا علیه السلام مثال زدنی بود. یادم هست در ایام محرم غیر از ساعاتی که به هیئت می رفتیم، بچه ها را در خانه جمع می کردند و راجع به جریان عاشورا و شخصیت حضرت سید الشهدا علیه السلام برای ما صحبت می کردند؛ این صحنه ها برای من فراموش ناشدنی است.

ناگفته هایی از زندگی شارح نهج البلاغه و فیلسوف شرق، علامه محمدتقی جعفری (ره)

ناگفته هایی از زندگی شارح بزرگ نهج البلاغه و فیلسوف شرق، علامه محمدتقی جعفری(ره)

گفت و گو با خانواده گرامی علامه بزرگوار محمدتقی جعفری

او به حق جعفری بود

ساده زیستی علامه جعفری

نمونه ای از اخلاص

آشنایی با دانشمندان

مقابله علامه جعفری با ملی گرایان مخالف دفاع مقدس

خاطراتی از استاد علامه جعفری (ره)

روزی، مدیر مدرسه اعتماد تبریز، برای بازرسی به کلاس رفت و به بچه‌ها گفت: دفترهای مشقتان را روی میز بگذارید. آقای مدیر وقتی دفتر مشق محمدتقی را دید، با ناراحتی پرسید: جعفری! این چه خطی است که تو داری؟! محمدتقی با خونسردی پاسخ داد: من ایرادی در خطم نمی‌بینم، خیلی خوب است! آقای اقتصادخواه با تعجب گفت: پس خودت می‌نویسی و خودت هم آن‌را تأیید می‌کنی؟! بیا بیرون ببینم! سپس با ترکه درخت آلبالو بر کف دست محمدتقی زد و گفت: این خط از نظر من خیلی هم بد است. باید از همین امروز یاد بگیری که خوش‌خط‌تر بنویسی؛ فهمیدی؟! محمدتقی، اندکی رنجید؛ ولی وقتی بیشتر در خط خود دقت کرد، به آقای مدیر حق داد و تصمیم گرفت خواناتر و بهتر بنویسد.

ده‌ها سال‌ بعد(دردهه50-1340) روزی دانشگاه مشهد، علامه محمدتقی جعفری را دعوت کرد تا در آن‌جا سخنرانی کند. جمعیت بسیاری جمع شده و همه صندلی‌ها پر شده و عده فراوانی نیز ایستاده بودند. محمدتقی که دیگر «علامه جعفری» نامیده می‌شد و اسلام‌شناس و صاحب‌نظری مشهور شده بود، پشت میکروفون قرار گرفت. در بین نگاه‌های مشتاق، چشمش به یک پیر دانا خیره شد.

این مرکب بدن تازیانه میخواهد...

عنایت امیرالمؤمنین (ع) به علامه جعفری (ره)

از «راین تا کرخه»

ابن سینا جعفری

خاطراتی از زندگی علامه جعفری1

بیاناتی از علامه جعفری (ره)

عرفان مورد نظر ما، عرفان مبتنی بر فرهنگ پیشرو بشری است؛ آن هم فرهنگی که از اصول قطعی پیشتازان مکتبی کاروان معرفتی بشر بر می آید، نه عرفان مبتنی بر کتاب های صوفیه و عملکردهای خانقاه نشینان.

عرفان باید کمال و عبودیت انسان را از رهگذر توجه به خلق و کار و کوشش میسر کند. چنین عرفانی نه تنها نسبت به مسائل اجتماعی بی اعتنا نمی باشد، بلکه برای مبارزه و جهاد بیرونی نیز همپای جهاد درونی اهمیت قایل است. این عرفان از لابلای آیات الهی، سخنان حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه و راز و نیازهای شبانه آن حضرت در نخلستان های کوفه، نیایش های حضرت حسین علیه السلام در بیابان عرفات و جهاد آن حضرت در عاشورا بر می آید. در این عرفان، توجه به درون، انسان را از عالم برون باز نمی دارد.

عرفان اسلامی از منظر علامه جعفری قدس سره

علامه جعفری از امام خمینی (ره) می گوید

شارح بزرگ نهج البلاغه، علامه محمدتقی جعفری (قدس سره)

باید کار کرد، کار، کار

در مکتب استاد علامه جعفری (ره)

با این که دنیا گذران است و مرگ هر لحظه نزدیک تر می شود، هم دنیا زیبا و فریبا است، هم زندگی شیرین.با این که همه مردم می دانند که دنیا در گذر است و مرگ هر لحظه نزدیک تر می شود؛ و هیچ شیرینی ندارد مگر این که یک تلخی در دنبال خود می آورد؛ و هیچ آسایشی را به انسان نمی آورد مگر این که رنج و مشقتی در پی آن نهفته است؛ و از همه مهم تر آن که لطافت و ظرافت روح آدمی که مبنای کار و دیدگاهش کیفیت ها و رهایی و آزادی از خشونت ماده و کمیت ها است، مخصوصا اشتیاق ذاتی که روح برای آزادی از زنجیر قوانین طبیعت دارد.

نوشتاری از فیلسوف شرق، علامه محمدتقی جعفری قدس سره

اخلاق از منظر علامه جعفری و راسل

مذهب از منظر «علامه جعفری و راسل»

نقش مؤلفه های نفسانی در پی ریزی تمدن در اندیشه علامه جعفری

آزادی و حیات معقول در اندیشه آیة اللّه محمد تقی جعفری

استاد علامه محمد تقی جعفری و پلورالیزم دینی

علم و فلسفه از دیدگاه علامه جعفری

اسلام و عرفان

هنر و دین از نگاه علامه جعفری

کارکردهای اخلاقی مرگ آگاهی در زندگی معنادار، از دیدگاه علامه جعفری

پرسش یک خانم اهل سنت، از علامه محمدتقی جعفری

آثار علامه جعفری (ره)

گستردگی مطالعات و دانش اندوزی های بسیار علامه جعفری، موجب تنوع آثار و نوشته های او شد. ایشان در عرصه هایی چون هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، مباحث کلامی و عرفان، فلسفه حقوق، هنرو زیبایی، شرح نهج البلاغه، تفسیر و نقد مثنوی، فلسفه تاریخ و تمدن شناسی، مبانی اندیشه سیاسی اسلام، شناخت خیام و نظامی و حافظ قلم زد و آثار گوناگونی از خود بر جای نهاد. آن چه در همه این آثار به چشم می خورد، نگاه جدید او به مسائل بشری است. در همه این آثار، مباحث انسان شناسی بیش تر جلب توجه می کند، به طوری که آن را می توان هدف فکر و رسالت قلم وی دانست. اگر او را بزرگ ترین متفکر انسان شناس جامعه خود بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم.

جعفری، محمد تقی

فهرست آثار علامه محمدتقی جعفری

در مـحضر استاد (علامه محمد تقی جعفری)

گذری بررسائل فقهی علامه جعفری

"فلسفه و هدف زندگی" علامه جعفری

امام حسین شهید فرهنگ پیشرو انسانیت

علامه جعفری (ره) از نگاه دیگران

مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه خامنه ای، دامت برکاته، در پیامی به مناسبت رحلت علامه محمدتقی جعفری و در تسلیت برای جامعه علمی و فرهنگی کشور و به ویژه خانواده آن مرحوم می فرمایند: «آن عالم بزرگ و متعهد در طول بیش از 45 سال ـ از هنگامی که پس از تکمیل تحصیلات عالی و ممتاز خود قدم در وادی تألیف و تحقیق و تعلیم نهاد ـ آثار علمی با ارزشی پدید آورد و تفکر فلسفی را در دایره ای وسیع از مستفیدان و تحسین کنندگان جهانی خود، ارتقا بخشید. پس از پیروزی انقلاب نیز همواره افکار سازنده او در زمینه معارف دینی و نگاه فلسفی به مسائل اسلامی، با استقبال فرزانگان و تشنگان علم و معرفت روبه رو می گشت. سخنرانی های پرمغز این دانشمند عالی قدر که سرشار از نکته های عمیق و درس های به یادماندنی برای نسل جوان و دانش پژوه کشور بود، در شمار حسنات علمی و فکری دوران حاضر محسوب می گردد.»

به یاد استاد

شرح ایام

علامه جعفری(قدس سره) همه عمرش را بر سر تفکر و تتبع گذاشت

ثلمة فی الاسلام