×

اضطراب، پی آمدها و راه مقابله با آن

اضطراب، بیماری زندگی مدرنیکی از بزرگ ترین مشکلاتی که زندگی امروز بشر را تهدید می کند، اضطراب است. مسئله نوعی خلأ عاطفی میان انسان ها ایجاد کرده است که به شکل های گوناگون از جمله (رعد: 28)پیام متن: اضطراب از مشکلات زندگی بشر است که یکی از پی آمدهای آن، ناامیدی، عامل اضطرابامید، سرچشمه زلال زندگی بشر است و ناامیدی، یکی از بزرگ ترین موانع پیشرفت انسان به 2. اضطراب برخاسته از ناامیدی بر جسم و روح انسان اثر منفی دارد. یکی از صاحب نظران غربی نیز جمله معروفی دارد که نشان دهنده آثار منفی اضطراب است منظور این صاحب نظر از این جمله آن است که انسان در تمام صحنه های زندگی، اضطراب را رفت و اگر دانش آموزی درباره درس های خود اضطراب نداشته باشد، بی شک، برای یادگیری بنابراین، حدی از اضطراب می تواند در زندگی انسان کارساز باشد، ولی اگر از حد لازم فراتر رفت و اندکی اضطراب برای زندگی انسان لازم است.

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 5030     تاریخ درج : 1390/08/08

46

اضطراب، بیماری زندگی مدرن

یکی از بزرگ ترین مشکلاتی که زندگی امروز بشر را تهدید می کند، اضطراب است. پدیده ای که موجب ایجاد اختلال در روند زندگی انسان شده و امنیت روانی و آرامش او را به خطر انداخته است. در عصر حاضر، هر چند انسان ها به پیشرفت های علمی و مادی بیشتری نسبت به قرن های گذشته دست یافته و ابزار کامل تری را برای تسلط بر طبیعت فراهم آورده اند، ولی در دنیای درون خود احساس نگرانی و اضطراب می کنند. درحقیقت، می توان گفت میان آسایش بشر و آرامش او رابطه معکوسی به وجود آمده است.

علم با شناسایی اسرار طبیعت، انسان را در ساخت انواع و اقسام امکانات رفاهی یاری داده و تکنولوژی به عنوان رهاورد بزرگ، نقش مؤثری را در آسایش مادی انسان ایفا کرده است. با این حال، آرامش بشر به سبب تهی شدن زندگی او از معنویت، تا حد زیادی خدشه دار شده و همین مسئله نوعی خلأ عاطفی میان انسان ها ایجاد کرده است که به شکل های گوناگون از جمله اضطراب، خود را نشان می دهد.

خداوند در قرآن کریم، با سخنی کوتاه، شیوا، درمان اضطراب را در اختیار انسان ها قرار داده و فرموده است: «اَلا بِذِکْرِ اللّه ِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ؛ همانا دل به واسطه یاد خدا به آرامش می رسد». (رعد: 28)

پیام متن:

اضطراب از مشکلات زندگی بشر است که یکی از پی آمدهای آن، احساس خلأ معنوی در زندگی است.

ناامیدی، عامل اضطراب

امید، سرچشمه زلال زندگی بشر است و ناامیدی، یکی از بزرگ ترین موانع پیشرفت انسان به شمار می رود. انسان ناامید، هیچ توان و انگیزه ای برای ادامه زندگی ندارد، امید خود را از کف می دهد، گرفتار مرگ تدریجی می شود و از شیرینی های زندگی بی بهره می ماند. ناامیدی می تواند بستر مناسبی را برای اضطراب در فرد به وجود آورد و در مقابل استرس و اضطراب نیز گاهی به ناامیدی می انجامد. فعل و انفعال های روحی به طور مستقیم بر بدن انسان اثر می گذارند. برای مثال، ناامیدی، تغییرهای مهمی در دستگاه گردش خون انسان پدید می آورد و دیگر دستگاه ها و اندام های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. حضرت علی علیه السلام در این باره می فرماید: «وَ اِنْ مَلَّکَهُ الیَأْسُ قَتَلَه الاَْسَفُ؛ آن گاه که ناامیدی بر دل چیره شود، تأسف همراه اضطراب و نگرانی، قلب آدمی را از پا درمی آورد.» همچنین در جای دیگر می فرماید: «اَلْحُزْنُ یَهْدِمُ الْجَسَدَ؛ اندوه و غم، بدن را ویران می کند».

اقبال لاهوری، شاعر پرآوازه و فرهیخته مسلمان، در شعر خود پی آمدهای ناامیدی را این گونه یادآور می شود:

ناامیدی، آرزوی پی هم است ناامیدی، زندگانی را سم است
ناامیدی همچو گور، افشاردت گرچه الوندی، ز پا می آردت
زندگی را یأس، خواب آور بود این دلیل سستی عنصر بود
از دمش میرد قوای زندگی خشک گردد چشمه های زندگی

پیام متن:

1. ناامیدی سبب پیدایش اضطراب می شود.

2. اضطراب برخاسته از ناامیدی بر جسم و روح انسان اثر منفی دارد.

پی آمدهای اضطراب

روان شناسان با تحقیق و مطالعه دقیق علمی دریافته اند تأثیر و تأثرات منفی روحی، بهداشت روانی انسان ها را به خطر می اندازد. «بیشترین بیماری ها در امریکا، بیماری های روانی است و بیش از هفتاد و پنج درصد تحت های بیمارستان ها به آنها اختصاص دارد. هفتاد و پنج درصد دانش آموزان مبتلا به مواد مخدر هستند. اضطراب، بزرگ ترین بیماری کشورهای اروپا و امریکاست».

یکی از صاحب نظران غربی نیز جمله معروفی دارد که نشان دهنده آثار منفی اضطراب است وی می گوید: «پیشه وری که نداند چگونه به جنگ نگرانی رود، جوان می میرد».

اضطراب و نگرانی نه فقط بر روح و روان انسان آثار منفی به جا می گذارد، بلکه سلامت جسمانی او را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

یافته های علم پزشکی این ادعا را ثابت می کند. «بعضی از پزشکان عقیده دارند غصه های طولانی و نگرانی متداوم، سبب [بروز] بیماری سرطان می شود.» اضطراب و نگرانی چنان وجود انسان را فرامی گیرد که خون و مزاج، از حالت طبیعی خارج می شود و تعادل معده و روده ها و گردش خون را برهم می زند و حتی گاهی سبب انجماد پلاسمای خون می شود.

پیام متن:

1. اضطراب، بهداشت روانی انسان را مختل می کند.

2. اضطراب، آثار نامطلوبی بر جسم انسان دارد.

تأثیر اضطراب بر جسم انسان

اضطراب، استرس و تنش، آثار مهلکی بر روح و روان و جسم انسان به جا می گذارد. حکایت زیر در این باره شنیدنی است:

میان بقراط، طبیب معروف یونانی و یکی از شاگردان برجسته اش، درباره مسئله پزشکی اختلاف افتاد. شاگرد بقراط ادعا می کرد دانش او از استادش بیشتر و از وی داناتر است. این کشمکش ادامه یافت و به ناچار، حاکم وقت برای رفع این مشکل به بقراط و شاگردش پیشنهاد کرد هر یک از آنها زهری را تهیه کند و به دیگری بخوراند و طرف مقابل، پادزهری را فراهم کند تا اثر زهر رقیب خنثی گردد. هدف حاکم این بود که با این آزمایش علمی ثابت شود کدام یک از این دو طبیب حاذق تر و عالم تر است. ابتدا شاگرد بقراط زهری را تهیه کرد و بقراط در حضور حاکم آن را نوشید و سپس پازدهر مخصوص را نیز نوشید، ولی زهر هیچ گونه تأثیر منفی در وضعیت مزاجی و سلامتی او نگذاشت. نوبت به بقراط رسید. بقراط از حاکم چهل روز مهلت خواست تا زهر مورد نظر را تهیه کند. شاگرد بقراط در این مدت با نگرانی منتظر بود ببیند استادش چه زهری را آماده می کند. از این رو، پس از بیست و پنج روز، خود را نزدیک خانه بقراط رساند و از دور او را در حال کوبیدن چیزی در هاون دید. این سرزدن در روزهای بعد نیز تکرار شد و هر بار شاگرد، بقراط را همچنان در حال کوبیدن می دید. این مسئله تأثیر بسیاری بر روحیه شاگرد گذاشت و از ترس اینکه نتواند پادزهر لازم را تهیه کند، چنان دچار اضطراب شد که روز سی و نهم بر اثر فشارهای روحی و نگرانی شدید قالب تهی کرد.

پیام متن:

اضطراب نقش مخربی در روح و جسم انسان دارد.

آیا اضطراب همیشه بد است؟

انسان ها در طول دوران زندگی خود، همواره با مقوله استرس و اضطراب روبه رو هستند. استرس برای ورود به مدرسه و دانشگاه، شرکت در جلسه امتحان، ورود به بازار کار، ملاقات با افراد گوناگون، حضور در عرصه های اجتماعی، کسب مهارت های جدید، نگه داری از فرزندان و مانند آن همواره در زندگی انسان وجود دارد. البته این اضطراب، همواره بد و مخرب نیست، بلکه گاهی سبب انجام دادن بهتر وظایف و تکالیف می شود و آدمی را از اهمال کاری و سهل انگاری نجات می دهد. یکی از پژوهشگران می گوید: «زندگی بدون استرس، دیگر زندگی نیست.» منظور این صاحب نظر از این جمله آن است که انسان در تمام صحنه های زندگی، اضطراب را تجربه می کند و در مواردی، اگر اضطراب وجود نداشته باشد، کارها به خوبی پیش نمی رود.برای مثال، اگر پدری دغدغه معاش خانواده را نداشته باشد، دنبال کار و فعالیت های اقتصادی نخواهد رفت و اگر دانش آموزی درباره درس های خود اضطراب نداشته باشد، بی شک، برای یادگیری بیشتر، تلاش نخواهد کرد.

بنابراین، حدی از اضطراب می تواند در زندگی انسان کارساز باشد، ولی اگر از حد لازم فراتر رفت و حالت بیمارگونه و آسیبی به خود گرفت، عوارض و آثار نامطلوبی بر زندگی انسان به جا می گذارد.

پیام متن:

1. اندکی اضطراب برای زندگی انسان لازم است.

2. اضطراب شدید به انسان آسیب می رساند.

اگر لیموترشی دارید، از آن لیموناد بسازید

یکی از اندیشمندان غربی در کتاب خود، نمونه هایی از زندگی افراد مختلفی را آورده است که توانسته اند با نگاهی تازه به زندگی، در برابر سختی ها و مشکلات ایستادگی کنند و در برخی موارد، از یک مسئله رنج آور، رویدادی شادی آفرین و شورانگیز بسازند. داستان زیر خلاصه یکی از همان نمونه هاست:

زنی به همراه شوهرش به منطقه ای بسیار دورافتاده مهاجرت کردند. این زن وضعیت خود را چنین شرح می دهد: «... از آنجا بیزار بودم، تا آن روز هرگز به این اندازه ناراحت نشده بودم. درجه حرارت بسیار بالای منطقه، هوای بد و گرد و غبار شدید برایم بسیار آزاردهنده بود. زن در نامه ای به والدین خود می نویسد به زودی برخواهد گشت و می افزاید زندگی در آن مکان، مانند اقامت در زندان است، ولی پدرش در نامه ای دو سطری، زندگی زن را دگرگون می کند. پدر می نویسد: «دو نفر زندانی، از پنجره زندان، بیرون را می نگریستند. یکی گل و لای را می دید و دیگری ستارگان فروزان را.» و بدین گونه سعی کرد توجه دخترش را به زیبایی ها و شیرینی های زندگی جلب کند، نه به زشتی ها و تلخی های آن.

زن پس از خواندن نامه پدرش می کوشد نگاه خود را تغییر دهد و با نگاه درست به زندگی، زیبایی های زندگی را از یاد نبرد و تلخی های زندگی را نیز به سبب حکمت های نهفته در آن، به شیرینی تبدیل کند. آری، «اگر روزگار به شما لیموترش داد، از آن لیموناد بسازید.»

پیام متن:

1. نگرش انسان به زندگی مایه سعادت یا شقاوت اوست.

2. تغییر نگاه انسان به زندگی می تواند تحوّلات اساسی را برای او ایجاد کند.

ایمان، راهی برای مقابله با اضطراب

نگرانی و اضطراب، منشأ اصلی بسیاری از ناآرامی ها و آشفتگی های روحی است. بنا بر آمار سازمان جهانی بهداشت، اضطراب، بلای جهان گیری است که روزانه، هزاران نفر به سبب آن دست به خودکشی می زنند.

براساس آموزه های دینی، یکی از مهم ترین راه های مبارزه با اضطراب و نگرانی، ایمان به خداست. همان گونه که در قرآن مجید می خوانیم: «اَلَیْسَ اللّه ُ بِکافٍ عَبْدَهُ؛ آیا خدا بنده خود را کفایت نمی کند؟» (زمر: 36) حضرت علی علیه السلام نیز در این باره می فرماید:

وَ اَکْثِرِ الاِْسْتِعانَةَ بِاللّه ِ یَکفِکَ ما اَهَمَّکَ و یُعینُکَ عَلی ما یُنْزَلُ بِکَ اِنْ شاءَ اللّه .

همواره به خدا روی آور و از او یاری بخواه که او مشکلات تو را حل می کند و دست تو را می گیرد.

دلی که یاد خدا می کند، بسی شاد است ز اضطراب و ز اندوه و غصه، آزاد است
هراس و یأس ندارد به قلب مؤمن راه خداشناس شعارش عدالت و داد است

حسن احمدیان

پیام متن:

ایمان قوی، اضطراب را از بین می برد.

کلمات کلیدی
انسان  |  زن  |  زندگی  |  بیمار  |  اضطراب  |  ناامیدی  |  پی آمد  | 
لینک کوتاه :