پایان نامه  /  قرآن و حدیث

بررسی حکمت تفاوت تعابیر در آیات مشابه

قرآن کریم، معجزة پیامبر اسلام(ص) است و بزرگترین وجه اعجاز آن، اعجاز بیانی و فصاحت و بلاغت بی بدیل آن است. در تحقیق حاضر، حکمت تفاوت تعابیر آیات مشابه مورد بررسی قرار گرفته است. آیات مشابه، آیاتی است که موضوعی را با الفاظ و تعابیر مشابه بیان می کند، لیکن از نظر چینش و گزینش الفاظ دارای تفاوتهایی است. تقدیم و تأخیر، حذف و اضافه، اختلاف در فواصل آیات،اختلاف در نقل، حرف و کلمه مهمترین تفاوت هایی است که در این دسته آیات به چشم می خورد. هدف این پژوهش، کشف حکمت این تفاوتهاست تا گوشه ای از واژه گزینی قرآن نمایان شود. بر اساس این پژوهش دو عامل سیاق معنوی و سیاق لفظی مهمترین عواملی است که در اسلوب این آیات اثر گذار بوده است. اهمیت سیاق و هماهنگی هر آیه با آیات قبل و بعدش به حدی است که نمی توان آیت مشابه را جایگزین هم کرد. هرگونه تغییری در کلمات از فصاحت و بلاغت کلام می کاهد. رسالة حاضر برای بیان این حقایق در دو فصل تنظیم شده است: در فصل اول کلیات بحث و نیز مسائلی مقدماتی در زمینة آیات مشابه مطرح شده است. سیر تدوین علم آیات مشابه، اقسام این آیات و اختلاف در نام گذاری علم آیات مشابه از جمله مباحث این فصل است. فصل دوم با عنوان آیات مشابه و علل تفاوت الفاظ آن به بررسی حکمت اختلاف تعابیر این دسته آیات اختصاص یافته است. در این فصل ‎۳۲۱ مجموعه از آیات مشابه که جمعا بالغ بر ‎۸۲۵ آیه است تحلیل و بررسی شده است. روش اتخاذ در اریة آیات روش ترتیبی است، به نحوی که مباحث از سورة بقره آغاز شده و تا پایان قرآن ادامه می یاد/

نویسنده : اهوارکی، زهره رشته : علوم قرآن و حدیث دانشگاه : دانشگاه قم استاد راهنما : فتاحی زاده، فتحیه تاریخ دفاع : 1385 تعداد بازدید : 1066     تاریخ درج : 1388/05/06    

بررسی حکمت تفاوت تعابیر در آیات مشابهاهوارکی، زهره2علوم قرآن و حدیثدانشگاه قمفتاحی زاده، فتحیهدیاری، محمدتقی1385آیات مشابه، قرآن، اعجاز، سیاق معنوی، سیاق لفظی، بلاغتقرآن کریم، معجزة پیامبر اسلام(ص) است و بزرگترین وجه اعجاز آن، اعجاز بیانی و فصاحت و بلاغت بی بدیل آن است. در تحقیق حاضر، حکمت تفاوت تعابیر آیات مشابه مورد بررسی قرار گرفته است. آیات مشابه، آیاتی است که موضوعی را با الفاظ و تعابیر مشابه بیان می کند، لیکن از نظر چینش و گزینش الفاظ دارای تفاوتهایی است. تقدیم و تأخیر، حذف و اضافه، اختلاف در فواصل آیات،اختلاف در نقل، حرف و کلمه مهمترین تفاوت هایی است که در این دسته آیات به چشم می خورد. هدف این پژوهش، کشف حکمت این تفاوتهاست تا گوشه ای از واژه گزینی قرآن نمایان شود. بر اساس این پژوهش دو عامل سیاق معنوی و سیاق لفظی مهمترین عواملی است که در اسلوب این آیات اثر گذار بوده است. اهمیت سیاق و هماهنگی هر آیه با آیات قبل و بعدش به حدی است که نمی توان آیت مشابه را جایگزین هم کرد. هرگونه تغییری در کلمات از فصاحت و بلاغت کلام می کاهد. رسالة حاضر برای بیان این حقایق در دو فصل تنظیم شده است: در فصل اول کلیات بحث و نیز مسائلی مقدماتی در زمینة آیات مشابه مطرح شده است. سیر تدوین علم آیات مشابه، اقسام این آیات و اختلاف در نام گذاری علم آیات مشابه از جمله مباحث این فصل است. فصل دوم با عنوان آیات مشابه و علل تفاوت الفاظ آن به بررسی حکمت اختلاف تعابیر این دسته آیات اختصاص یافته است. در این فصل ‎۳۲۱ مجموعه از آیات مشابه که جمعا بالغ بر ‎۸۲۵ آیه است تحلیل و بررسی شده است. روش اتخاذ در اریة آیات روش ترتیبی است، به نحوی که مباحث از سورة بقره آغاز شده و تا پایان قرآن ادامه می یاد/
کلمات کلیدی
قرآن  |  اعجاز  |  بلاغت  |  آیات مشابه  |  سیاق معنوی  |  سیاق لفظی  | 
لینک کوتاه :