پرسش و پاسخ  /  حدیث  /  متن و محتوای حدیث  /  زن در احادیث

نظر حضرت علی(ع) درباره زنان چیست؟

رند، ولی بدی و شر از جهت بدنی و تن خاکی زن است و در ارتباطی است که با مرد دارد؛ چه اینکه در نشئه ماده اگر از زنان هم پرسیده شود ممکن است همین نظریه را نسبت به مردان داشته باشند، یعنی بگویند: آری زن می تواند برای خودش زندگی راحتی داشته باشد ولی با ازدواج زحمات بسیاری را باید تحمل نماید، زحمت شوهرداری، زحمت مادر شدن و ... و اینچنین نیست که حدیث شریف آن قسمت دیگر را نفی کرده باشد، بلکه می توان گفت این کلامی است که حضرت با مردان و از جهت جایگاه شوهر در مقابل زن فرموده است و اگر شرائطی بود که زنان نیز گلایه یا مطالبی از مردان عرض می کردند و جا داشت، ممکن بود حضرت همین کلام را برای زنان بفرماید که الرجل شر کله و شر ما فیه انه لا بد منه.

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 31638     تاریخ درج : 1385/08/30     منبع : پایگاه حوزه    

سوال نظر حضرت علی(ع) درباره زنان چیست؟

جواب

مقدمه : دو نظریه اصلی در مسئله «زن از نظر اسلام» وجود دارد؛ بعضی زن را موجودی ناقص می‏دانند و تساوی مرد و زن را رد می کنند و بعضی کلا منکر این هستند و می‏گویند: تمام حقیقت انسان روح اوست و روح نه مذکر است نه مؤنث، و زن و مرد یک حقیقت هستند و اصلاً طرح این سؤال که آیا زن و مرد مساویند یا فرق دارند؟ صحیح نیست. [i]

اما باید دانست که همه علماء قائلند که زن و مرد در جزا و پاداش اخروی و قرب الهی از شرائط مساوی برخوردارند:

 مَنْ عَمِلَ صالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ.

هر کس کار شایسته‏ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‏داریم؛ و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‏دادند، خواهیم داد . [ii]

اما راجع بیان  حضرت علی (ع)  نسبت به زنان (وَ قَالَ ع: الْمَرْأَةُ شَرٌّ کُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِیهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا) زنان همگی شر هستند واز همه بدتر اینکه چاره ای از آنان نیست" [iii]

چندین نظریه قابل طرح است که ذیلاً به بعضی از آنها اشاره می‏شود:

1ـ بعضی مفهوم کلام امیر المؤمنین را به معنای معروفی گرفته‏اند که نسیم شمال آن را در شعری آورده است:

       زن بلا باشد به هر کاشانه‏ای‏                    بی بلا هرگز نباشد خانه‏ای‏

یعنی زن مایه زحمت است، از جهت جنسی، از جهت حفظ ناموس، از جهت حفظ امنیت و و ...؛ و پر زحمت‏ترین چیز درباره او همین است که با تمام این زحمات، همگان برای ادامه زندگی، ناچار از ازدواج هستند.

این مطلب برداشتی است از آنچه اندیشمند گرامی محمد جواد مغنیه در ج 3 کتاب «فی ظلال نهج البلاغه» که شرح نهج البلاغه است، آورده است.

2ـ ممکن است این حدیث را به نحو دیگری توضیح داد و آن اینکه، آری زن شر است و مردان نیز چاره‏ای از او ند ا رند، ولی بدی و شر از جهت بدنی و تن خاکی زن است و در ارتباطی است که با مرد دارد؛ چه اینکه در نشئه ماده اگر از زنان هم پرسیده شود ممکن است همین نظریه را نسبت به مردان داشته باشند، یعنی بگویند: آری زن می تواند برای خودش زندگی راحتی داشته باشد ولی با ازدواج زحمات بسیاری را باید تحمل نماید، زحمت شوهرداری، زحمت مادر شدن و ... که همگی از جانب مرد است؛ لکن چاره‏ای نیست و اگر کسی بخواهد به زندگی ادامه دهد باید ازدواج کند [و مردان را تحمل نماید].

و اینچنین نیست که حدیث شریف آن قسمت دیگر را نفی کرده باشد، بلکه می توان گفت این کلامی است که حضرت با مردان و از جهت جایگاه شوهر در مقابل زن فرموده است و اگر شرائطی بود که زنان نیز گلایه یا مطالبی از مردان عرض می کردند و جا داشت، ممکن بود حضرت همین کلام را برای زنان بفرماید که الرجل شر کله و شر ما فیه انه لا بد منه.

در نتیجه این نه خصوصیتی برای زن است و نه به حقیقت زن بر می‏گردد بلکه حقیقت زن انسانیت اوست و ملاک ارزش آن هم تقوی الله است.

 « إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ »

" گرامی‏ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست"

در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست. [iv] و در این جهت زن و مرد فرقی ندارند .

3ـ سومین برداشتی که می‏توان از این حدیث بیان کرد، آن است که زن از این جهت که محبوب، جذاب و مورد علاقه جنسی مرد است:

 "زُیِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنینَ وَ الْقَناطیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ اْلأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اللّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ"

محبّت امور مادی، از زنان و فرزندان و اموال هنگفت از طلا و نقره و اسبهای ممتاز و چهارپایان و زراعت، در نظر مردم جلوه داده شده است؛ (تا در پرتو آن، آزمایش و تربیت شوند؛ ولی) اینها (در صورتی که هدف نهایی آدمی را تشکیل دهند،) سرمایه زندگی پست (مادی) است؛ و سرانجام نیک (و زندگیِ والا و جاویدان)، نزد خداست . [v]

از این جهت همیشه مایه گرفتاری و شرور است؛ چنانکه گفته می‏شود ریشه بسیاری فتنه‏ها بنحوی به دعوا یا رقابتی بر می‏گردد که بر سر یک یا چند زن می‏باشد و همچنین روایت است که :

پیامبر فرمود: "اکثر ما تلج به امتی النار الأجوفان، البطن و الفرج‏"

یعنی بیشترین چیزی که امت من بوسیله آن در آتش می‏افتند دو شی‏ء اجوف [توخالی‏] است: شکم و دامن. [vi]

و این مطلب درست مثل آن است که می‏گویند بسیاری از دعواها در دنیا بر سر طلا، مال و ثروت انجام می‏شود؛ آیا این مسئله موجب منفور شدن طلا و ثروت می‏شود؟

خیر؛ بلکه گرچه مال و ثروت مایه فتنه‏های دنیائی است ولی هیچ انسانی چاره‏ای ندارد جز اینکه برای تأمین معاش و معاد بدنبال مال و ثروت برود.

درباره زن نیز چنین است که اگر چه زن از جهت جنسی مایه بسیاری از فتنه‏های دنیاست، ولی مردان نمی‏توانند بکلی او را فراموش کنند و باصطلاح نیاز به زن و مسئله جنسی را به حاشیه زندگی برانند، بلکه چاره‏ای جز متعادل کردن روابط خود با زن را ندارند، چنانکه در رابطه با مال و ثروت و نمودهای دیگر جهان نیز همین راه در برابر آنان است‏.

بنابر این شر بودن اینگونه ربطی به ذات و حقیقت زن ندارد، بلکه مربوط به ارتباط ناصحیح جامعه با زن است و الا حقیقت زن با حقیقت مرد یکی است.



[i] برای توضیح بیشتر نظریه دوم به کتاب زن در آیینه جلال و جمال صفحه 73 مراجعه شود

[ii] سوره نحل، آیه 97

[iii] نهج‏البلاغه، حکمت 238 ص510، انتشارات دار الهجره، قم‏)

[iv] سوره حجرات، آیه 13

[v] سوره آل عمران، آیه 14

[vi] کتاب کافی، ج2، باب العف، ص 97

کلمات کلیدی
زن  |  مرد  |  شر  |  مال  |  من  |  حضرت علی ( ع )  |  ثروت مایه فتنه‏های دنیائی  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : فاطمه تاریخ : 1400/02/13

من به حضرت علی و ولایت ایشون ایمان و اعتقاد دارم ولی با خوندن این مطلب و مطلب دیگری که در مورد عقل زنهاست دلم میگیره. چکار کنم؟

نویسنده : راه نور تاریخ : 1402/07/28

چند مسئله است که باید توجه کنید، یک اینکه هر پژوهشگری که مطالب رو جمع و نتیجه ای بیان میکنه درست نمیگه و نظر خودش هم در نوع جمع اوری و نتیجه گیری دخیل میشه. دوم اینکه برخی روایات اسناد قوی ندارن و صد در صد نیستن حتی در نهج البلاغه ، یعنی حضرت علی ع نگفتن سوم اینکه برخی روایات در مورد موضوع خاصی یا فرد خاصی بیان شدن، و حالا کسی دسترسی به اینکه برای چه موضوع بوده نداره یا در جایی اورده نشده. بهرحال قران مرجع هست حتی برای پذیرش روایات و تشخیصشون و در قران چنین مطالبی نیست و زن مثل مرد در برار گناه مجازات داره و اگر عقول انها دارای کن و کاست بود صحیح نبود خداوند مجازات زن رو در نظر بگیره چون عیب در رافرینش محسوب‌میشد، و در اخر اگر زن بهره کمی از ایمان و فهم و درک داشت در نه سالگی به بلوغ نمیرسید و اونوقت مرد در ۱۵ سالگی!! کسی به بلوغ میرسه که فهم و درک و عقل لازم رو داشته باشه و همین سن بلوغ زود زن نشانگر رشد سریع او در عقل و درایت هست چنانچه در روانشناسی هم به چنین مطلبی اشاره میشه.

نویسنده : علی تاریخ : 1401/05/08

کلام امیر المومنین رو نباید به معنی بد و بی احترامی به زن ها دونست چون که حضرت فاطمه هم زن بود و معصوم باید در این سخنان به دنبال حکمت بود و برای سعادت اخروی درس گرفت

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1399/07/22

عالیه ممنون ازتون🌸

نویسنده : زهرا تاریخ : 1399/07/01

استدلال بیان شده برای آقایان شاید قابل قبول باشد ولی برای خانم ها خنده دار است...چرا اصرا دارید احادیثی که سند معتبری ندارند را تبیین کنید!!!!

نویسنده : lمحمد تاریخ : 1392/11/22

بسیار تفسیر زیبا و کاملی بود.مخصوصا برداشت سوم که به نظر من درست ترین برداشت بود. چه خوب می شد اگه این مطلب را در شبکه های وهابی نیز عنوان می شد که حکمت 238 نهج البلاغه را "الْمَرْأَةُ شَرٌّ کُلُّهَا وَ شَرُّ مَا فِیهَا أَنَّهُ لَا بُدَّ مِنْهَا" را ایراد گرفته اند

نویسنده : مهدی درگاهی تاریخ : 1392/11/15

ممنون

نویسنده : من تاریخ : 1391/03/17

اگه میشه بیشتر توضیح بدین