علم خداوند به موجودات قبل از خلقت آنها

از حسین بن بشار مروی است که گفت: از حضرت ابوالحسن علی بن موسی الرضا علیه السلام سؤال کردم که: آیا خداوند عالم است به چیزی که نیست، که اگر آن چیز بود، به چه کیفیت می بود؟

امام رضا علیه السلام فرمود: خداوند عالم بود و هست به تمام اشیاء، قبل از وجود اشیاء، چنان که فرموده است: «إِنَّا کنَّا نَسْتَنْسِخُ ما کنْتُمْ تَعْمَلُونَ»[1] «ما پیش از این استنساخ می کردیم و ثبت می نمودیم آنچه را که شما عمل می کنید بعد از این» و به اهل جهنم می فرماید: «وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ وَ إِنَّهُمْ لَکاذِبُونَ»[2] « اینها که ادعا می کنند که اگر ما برگردیم به دنیا، عمل خوب می کنیم اگر رد شوند بدنیا هر آینه به آنچه که خدا نهی فرموده برمی گردند و اعمال سابق را که مرتکب می شدند، باز هم مرتکب خواهند شد و به درستی که اینها در ادعای خود کاذبند»، پس خداوند علم داشت به اینکه اگر اینها بازگشت کنند، برمی گردند به عمل خود و چون ملائکه به خدا عرض کردند: «أَتَجْعَلُ فِیها مَنْ یفْسِدُ فِیها وَ یسْفِک الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِک وَ نُقَدِّسُ لَک قالَ إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ»[3] «آیا قرار می دهی در زمین مخلوقی را که فساد و خون ریزی کنند و حال آنکه ما تسبیح می کنیم به حمد تو و تقدیس می کنیم؟! حق تعالی در جواب آنها فرموده: من می دانم چیزی را که شما نمی دانید»، پس همیشه علم حق تعالی سابق بر اشیاء و قدیم بوده، پیش از اینکه اشیاء را خلق کند، پس خدا دور است از ناشایستی ها و بلند است مرتبه او از هر وصفی و عظیم الشأن است و اشیاء را آن طوری که مشیت او قرار گرفته، آفریده و عالم بر آنها، سابق بر اشیاء بوده چنین است پروردگار ما و همیشه پروردگار ما دانا و شنوا و بینا بوده است.

پی نوشت ها:

[1] سوره جاثية/ 29.

[2] سوره انعام/ 28.

[3] سوره بقرة/ 30.