هنگامی که رسول خدا ص علی ع را در روز" غدیر خم" به خلافت منصوب فرمود و درباره او گفت: من کنت مولاه فعلی مولاه" هر کس من مولی و ولی او هستم علی مولی و ولی او است" چیزی نگذشت که این مساله در بلاد و شهرها منتشر شد" نعمان بن حارث فهری" خدمت پیامبر (ص) آمد و عرض کرد تو به ما دستور دادی شهادت به یگانگی خدا و اینکه تو فرستاده او هستی دهیم ما هم شهادت دادیم، سپس دستور به جهاد و حج و روزه و نماز و زکات دادی ما همه اینها را نیز پذیرفتیم، اما با اینها راضی نشدی تا اینکه این جوان (اشاره به علی (ع) است) را به جانشینی خود منصوب کردی، و گفتی: من کنت مولاه فعلی مولاه، آیا این سخنی است که از ناحیه خودت یا از سوی خدااست؟! پیامبر (ص) فرمود:" قسم به خدایی که معبودی جز او نیست این از ناحیه خدا است".
" نعمان" روی بر گرداند در حالی که میگفت اللَّهُمَّ إِنْ کانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِکَ فَأَمْطِرْ عَلَیْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ:" خداوندا! اگر این سخن حق است و از ناحیه تو، سنگی از آسمان بر ما بباران"! اینجا بود که سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد و او را کشت، همین جا آیه سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْکافِرینَ لَیْسَ لَهُ دافِعٌ نازل گشت".
آنچه را در بالا گفتیم مضمون عبارتی است که در" مجمع البیان" از" ابو القاسم حسکانی" با سلسله سندش از" امام صادق (ع)" نقل شده است .[1]
همین مضمون را بسیاری از مفسران اهل سنت، و روات حدیث با مختصری تفاوت نقل کردهاند.
مرحوم" علامه امینی" در" الغدیر" آن را از سی نفر از علمای معروف[2]اهل سنت نقل میکند (با ذکر مدرک و نقل عین عبارت) از جمله:
تفسیر غریب القرآن" حافظ ابو عبید هروی".
تفسیر شفاء الصدور" ابو بکر نقاش موصلی".
تفسیر الکشف و البیان" ابو اسحاق ثعالبی".
تفسیر ابو بکر یحیی" القرطبی".
تذکره ابو اسحاق" ثعالبی".
کتاب فرائد السمطین" حموینی".
کتاب" درر السمطین"" شیخ محمد زرندی".
تفسیر سراج المنیر" شمس الذین شافعی".
کتاب" سیره حلبی".
کتاب" نور الأبصار"" سید مؤمن شبلنجی".
و کتاب شرح جامع الصغیر سیوطی از" شمس الدین الشافعی".
و غیر اینها .[3]
در بسیاری از این کتب تصریح شده که آیات فوق در همین رابطه نازل شده است، البته درباره اینکه این شخص" حارث بن نعمان" بوده یا" جابر بن نذر" یا" نعمان بن حارث فهری" اختلاف است، و میدانیم این امر تاثیری در اصل مطلب ندارد.
البته بعضی از مفسران یا محدثانی که فضائل علی ع را با ناخشنودی میپذیرند ایرادهای مختلفی بر این شان نزول گرفتهاند که در پایان بحث تفسیری به خواست خدا به آن اشاره خواهد شد.[4]
جستجو در قاموس نور