بنابر روایات متعددی که از طریق شیعه نقل شده است، مدفن امام علی علیه السلام در نجف اشرف و در همین مکانی است که هم اکنون گنبد و ضریح دارد.
این روایات اگر چه از طرق گوناگون و با الفاظ مختلف نقل شده است، ولی در محتوا و مفهوم متفق بوده و همگی آنها به صراحت، دفن آن حضرت را در «غری» (نجف) تأیید کرده اند؛ ما در این جا به یک روایت اشاره کرده و آدرس روایات دیگر را ذکر می کنیم:
حبان بن علی العنزی می گوید: مرا خبر داده آزاد کرده علی(ع) که چون هنگام احتضار آن حضرت فرا رسید به حسن و حسین علیهما السلام فرمود: «چون من از دنیا رحلت کردم مرا بر تختی گذارید و بیرون آوریدم و عقب تخت را بردارید و جانب پیش آن را به حال خود بگذارید، که آن جانب خود برداشته می شود و مرا ببرید به غریین (نجف اشرف)، پس در آن جا سنگ سفیدی خواهید دید، در آن سنگ قبر مرا بکنید به تخته ای می رسید، مرا در آنجا دفن کنید. پس چون آن حضرت چشم از جهان فرو بست ما نیز همین کار را کردیم تا به غریین رسیدیم سنگ سفید را دیدیم که از نور می درخشید. در آن سنگ قبر را حفر کردیم تخته ای ظاهر شد که بر آن نوشته بود: این را نوح در این جا برای علی بن ابی طالب ذخیره گذاشته است. پس آن حضرت را دفن کردیم و باز گشتیم و از دیدن این معجزات که دلالت بر عظمت مقام حضرت می کرد، خشنود شدیم، پس گروهی از شیعیان به ما رسیدند که بر آن حضرت نماز نخوانده بودند، ما ایشان را از آن چه اتفاق افتاده بود با خبر کردیم...» [1]
نکته ای که در این روایات به چشم می خورد این است که امام علی(ع) با توجه به مصالحی که بعداً آشکار شد، وصیت فرمود تا او را در دل شب و پنهانی به خاک بسپارند تا مبادا بنی امیه و خوارج و.. از محل دفن اطلاع یافته و به ایشان اهانتی نمایند.
برخی از مورخان و جغرافی دانان و علمای اهل سنت نیز تأیید کرده اند که محل دفن امام علی(ع) در نجف اشرف (در همین محل کنونی) قرار دارد که عبارتند از:
1- ابن اثیر، در کتاب الکامل فی التاریخ، ج 3، ص 396.
2- ابوالغداء در کتاب المختصر فی تاریخ الشیعه، ج 1، ص 93.
3- ابن الوردی در کتاب تاریخ ابن الوردی، ج 1، ص 249.
4- یاقوت حموی در کتاب معجم البلدان، ج 3، ص 790- ج 4، ص 760.
5- ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، ج 1، ص 16.
اما تعیین محل دفن امام (ع) در مشهد نجف نزد شیعه اضافه بر مطالبی که ذکر شد مبتنی بر دلائل و براهین آشکار دیگری است که عبارتند از:
1- تواتر اخبار و روایات دفن امام علی(ع) در این مکان.
2- اجماع و اتفاق شیعه بر این که قبر آن حضرت در همین مکان فعلی بوده است.
3- ظهور کرامات و معجزات بی شماری که در این مرقد مطهر ظهور کرده است.
4- مقبولیت عامه مردم و پادشاهان و امیران از شیعه و اهل سنت در طول تاریخ، پس از آشکار شدن قبر مطهر در زمان هارون الرشید به بعد.
5- مورخان و محدثان نوشته اند که امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بارها در همین مکان به زیارت جدشان آمده اند حتی بسیاری از خواص شیعه را راهنمایی کرده اند.
اینها بخشی از ادله ای است که دلالت دارد مرقد مطهر امام علی علیه السلام در مکان فعلی در نجف اشرف می باشد.
[2]
جستجو در قاموس نور