ویژه نامه  /  ويژه نامه های مفاخر و انديشمندان اسلامی

ویژه نامه سال روز رحلت حضرت آیت الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی (ره)

در حلقات زرین فقاهت، شخصیتهایی درخشیده اند که مشعلدار هدایت بوده اند. آیة الله گلپایگانی از فقهاء و مراجع معاصر و در علم و اخلاق نمونه بود. در مبازرات قبل از انقلاب و بعد از آن همگام و همراه حضرت امام و نظام بود. ایشان منشا برکات برای حوزه های علمیه و خدمات برای مردم در داخل و خارج از کشور بودند.

تعداد بازدید : 10632     تاریخ درج : 1386/09/08    

تاریخ بروزرسانی: 18 بهمن 1400

تاریخ وفات: 18 آذر سال 1372 شمسی / 24 جمادی الثانی سال 1414 قمری

زندگینامه حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

در هشتمین روز ماه ذیقعده 1316 ق. در بخش "گوگد" گلپایگان، کودکی پا به عرصه وجود نهاد که به مناسب تقارن ولادتش با سالروز ولادت امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام نامش را محمد رضا و کنیه اش را ابوالحسن و لقبش را هبة الله نهادند. پدرش آقا سید محمد باقر امام، عالمی معروف به زهد و تقوا، و پای بند به آداب و مستحبات دینی و کوشا در امر به معروف و نهی از منکر بود که هم اینک مرقدش مورد احترام و زیارت مردم است. محمدرضا در سه سالگی مادر و در نه سالگی پدرش را از دست داد و دوران کودکی را با مشکلات و سختیهای فراوان و از دست دادن پدر سپری کرد و تحصیلات ابتدائی را در مکتب خانه گذراند.

نوجوانی بیش نبود که شوق تحصیل علوم اسلامی او را مشتاق آیة الله محمد تقی گوگدی (م 1353 ق) گردانید و نزد ایشان ادبیات عرب را فراگرفت. سپس نزد آیة الله سید محمد حسن خوانساری (م 1337ق) - برادر مهتر آیة الله العظمی سید احمد خوانساری - زانوی ادب به زمین زد و ادبیات و بخشی از سطوح را نزد وی آموخت.

نوزده ساله بود که به سوی اراک شتافت و در مدرسه آقا سید ضیاءالدین به تکمیل سطوح عالیه پرداخت و در 1337 ق. شایستگی حضور در درس خارج فقه و اصول حضرت آیة الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (م 1335 ق) را پیدا کرد و تا سال 1340 ق. در آن شهر از آن مرجع بزرگ بهره برد. در بیست و چهار سالگی درپی مهاجرت استادش آیة الله حائری به قم و تاءسیس حوزه علمیه در این شهر مقدس، به قم آمده و در مدرسه فیضیه سکونت گزید و درسها را با آیة الله سید احمد خوانساری به مباحثه نشست. استاد با مشاهده استعداد و فهم شاگرد سخت کوش خود بدو بسیار علاقه مند شد او را در شماره اصحاب خاص و هیاءت استفتا قرار داد و "تصحیح کتاب الصلاة" خود را به او و آیة الله اراکی واگذر نمود. ایشان نیز تا پایان عمر استاد (1355 ق.) ملازم درس ایشان بود.

گلپایگانی، سید محمد رضا

فروغ فقاهت

آیة الله العظمی سید محمد رضا گلپایگانی

رحلت آیت اللّه گلپایگانی

مناسبت ها/ رحلت آیت اللّه گلپایگانی

سیره علمی

حضرت آیة الله گلپایگانی در سال 1318 هجری شمسی یعنی پس از گذشت سه سال از رحلت آیةاللّه العظمی حائری، برای زیارت به عتبات عالیات مشرف می شود، در آن زمان زعامت حوزه علمیه نجف برعهده آیةاللّه العظمی سیدابوالحسن اصفهانی بود و آیةاللّه العظمی آقاضیا نیز یکی از اساتید برجسته آن حوزه به شمار می رفت، ایشان در منزل حضرت آیةاللّه سید جمال گلپایگانی رحل اقامت می افکند و در درس آقاضیاء حاضر می شود و در همان شب نخست، طرح اشکال می نماید. آقاضیاء در روز بعد اشکال وارده را پاسخ می گوید، دوباره ایشان اشکال دیگری می گیرد؛ آقاضیاء جویای نام و نشان این شاگرد تازه وارد می شود و از همان زمان ارتباط ایشان با آقا ضیاء برقرار می گردد. هم چنین آیةاللّه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی خواستار دیداری با آیةاللّه گلپایگانی می شود و در حجره مرحوم آیةاللّه سیدجمال گلپایگانی با ایشان دیدار و مباحثی مطرح می کنند و مباحثه صورت می گیرد، همان جا آیةاللّه ابوالحسن اصفهانی بر اجتهاد ایشان تأکید می نمایند.

سیرعلمی مرحوم آیةاللّه العظمی گلپایگانی (ره)

مشکات فقاهت(1) (2)

سیره اخلاقی

ایشان دارای ذهن تیز و حسن سلیقه و پشتکار کامل در مسائل تحقیقی و فقهی، و متصلب در عقیده، و استوار و محکم در حفظ معتقدات و خصوصیات اخلاقی، خویش بود. وجود او تجسم عینی کلام علی (ع) بود جایی که می فرماید: «المؤمن کالجبل الراسخ، لا یعصفه العواصف» (مؤمن همانند کوه استواری است که وزش بادهای تند او را نمی لرزاند). آن فقیه شیعه همواره در تقویت مذهب اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، و ترویج قرآن، سعی و تلاش وافر داشت، و در دفاع از ارزشهای اسلامی و الهی، حاضر به هیچگونه سازش و گذشت نبود.اعتقاد او به اهل بیت عصمت و طهارت (ع)، یک اعتقاد راستین و راسخی بود، نه صوری و خودنمایی.

کتابها و قلمهایی را که جهت گیری روشنفکر مآبی و پایمال نمودن اصالتها و ارزشهای واقعی داشت، نه تنها پذیرا نبود، بلکه به مقابله جدی آنها نیز برمی خاست. معظم له در احترام به استاد و ادای حق او، و در تواضع و محبت به دانشجویان و طالبان علم، بی نظیر بود. بارها و بارها از خصوصیات استاد و مربی اش، حاج شیخ عبد الکریم حائری (ره) ذکر خیر می نمود، و هرگز او را فراموش نمی کرد، و پیش از شروع درس به روح پرفتوحش فاتحه قرائت می نمود، سپس آغاز درس می کرد.هر صبحگاه پس از نماز، در بالای سر به قرائت سوره فاتحه به روح ایشان می پرداخت.این خصوصیت، از صفا و وفاداری او به ذوی الحقوق حکایتها داشت. اصحاب و حواشی که او انتخاب کرده بود، نوعا از روحیات او متاثر، و از نیکان و اخیار بودند، و برخورد آنان با طلاب و اهل مراجعه، یک برخورد احترام آمیز بود.

آیت الله العظمی گلپایگانی (ره)

ویژگیهای علمی و اخلاقی آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

رحلت حضرت آیت اللّه العظمی گلپایگانی

آیت الله العظمی گلپایگانی(ره) و زکات قرآن

سیره سیاسی

آیة الله العظمی گلپایگانی از بدو حرکت شجاعانه روحانیت به رهبری امام راحل، به مبارزات پیگیر و بی امان خویش با دیو استبداد پرداخت و نخستین اعلامیه اعتراض به لایحه ننگین انجمنهای ایالتی و ولایتی در مهرماه 1341 ش. از سوی ایشان صادر شد و به دنبال آن بود که پیامها و بیانیه های ایشان تا سقوط رژیم پهلوی ادامه یافت بسیاری از آنها در جلد اول کتاب اسناد انقلاب اسلامی گرد آمده است.

برخی از اقدامات آن جناب در برابر رژیم منحوس شاه عبارتند از: سرباز زدن از ملاقات با شاه و نخست وزیران و فرستادگان دربار، تحریم برنامه اوقات و اعلامیه علیه معاملات و همکاری با سازمان اوقاف، قطع شهریه کسانی که با اوقاف همکاری می نمودند و تحریم امامت جماعت و گوش دادن به سخنرانی آنان، حرام شمردن خرید و فروش و مصرف و توزیع گوشتهای وارداتی از خارج و قبول نکردن و جوهات فروشندگان آنان هر چند می شد تحت عنوان مال مخلوط به حرام خمس آن را پذیرفت، اعتراض شدید و پیام کوبنده علیه تغییر تاریخ هجری به تاریخ منحوس شاهنشاهی، مخالفت صریح با حزب رستاخیز و تحریم شرکت مسلمانان در آن، مخالفت صریح با طرح امتحان دولت از طلاب و انکار صلاحیت آنان برای این امر که باعث عقب نشینی ولت وقت و مصون ماندن حوزه از این طرح ننگین شد. اعتراض شدید علیه گسترش بی بند و باری و فساد و فحشا و رواج منکرات و فرستادن نامه سر گشاده به شاه و تذکر عواقب وخیم آن، اعتراض و مخالفت بسیار شدید علیه سینما در شهر قم و تعطیل نمودن درس و نماز جماعت خویش به مدت یک هفته، مخالفت و اعتراض علیه تاجگذاری شاه و انتخاب ولیعهد، پیام در جهت تجلیل از مقام شهید سعیدی و اعلام مجلس ختم برای ایشان در مسجد امام، تجلیل از مقام مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی و تشکیل دو مجلس ختم در مسجد اعظم و شکستن سد رعب و ممنوعیت بر پایی مجالس بزرگداشت و مطرح شدن نام حضرت امام در آن مراسم، پی جویی حال تبعید شدگان و سرکشی به خانواده های آنان، حمایت از مقام و موقعیت حضرت امام خمینی و بویژه در برابر اهانت روزنامه اطلاعات به امام راحل و تأکید بر مقاومت روحانیت و پیگیری اعتراضها و راهپیماییها و صدور اعلامیه های روشنگرانه و کوبنده در لحظات حساس به گونه ای که امام بدیشان فرموده بودند: اعلامیه هایی که حضرت عالی به تنهایی صادر می کنید، نقش بسزایی در پیشبرد مبارزات ملت مسلمان دارد و دلجویی و تایید علمای مبارزه شهرستانها.

مرجع و ملجأ مبارزان

مواضع سیاسی آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

مواضع و اقدامات آیت الله گلپایگانی در قبال سیاست های حکومت پهلوی

خدمات و آثار ماندگار

مرحوم آیة الله العظمی گلپایگانی، در عمر پربرکت 98 ساله خود، موفق به انجام کارهایی شدند که یقینا از عهده افراد عادی و غیر الهی خارج می باشد، و اگر عنایات الهی و توجهات خاصه ولی عصر (عج) نبود، هرگز چنین توفیقاتی نصیب نمی گشت.

تحول در نظام آموزشی حوزه و طراحی برنامه هایی برای امتحانات طلاب، احداث و تأسیس مدارس حوزه به سبک جدید، احداث و بازسازی مدارس جهت سکونت طلاب، راه اندازی مرکز معجم فقهی برای پاسخ گویی به نیاز محققین، احداث مراکز خدماتی و درمانی ویژه طلاب، تأسیس مراکز اسلامی در اقصی نقاط جهان و اعزام هیئت های تبلیغی به خارج از کشور را می توان از جمله خدمات حضرت آیةالله العظمی گلپایگانی رحمةالله علیه برشمرد.

یک فقیه بزرگوار و این همه خدمات

تحول در نظام آموزشی حوزه از خدمات ماندگار آیة الله العظمی گلپایگانی

گزارشی کوتاه از کتابخانه مدرسه آیت الله العظمی گلپایگانی

دار القرآن الکریم آیة الله العظمی گلپایگانی قدس سره

کدام مرجع تقلید کامپیوتر را به حوزه آورد؟!

آشنایی با مرکز معجم فقهی آیة الله العظمی گلپایگانی قدس سره

درخشش نام آیت الله العظمی گلپایگانی(ره) در لندن

مدرسه ای که هرگز تعطیلی ندارد

از نگاه دیگران

-آیةاللّه گلپایگانی، عِزِّ اسلام می باشند.

-من شاکر خداوند هستم که ایشان را در [این] مقطع زمانی برای ما نگه داشت تا حامی این نظام مقدس باشن.

-خدمات و زحماتی که شما (آیةالله العظمی گلپایگانی) در طول این انقلاب متحمل شده اید، فراموش نخواهد شد.

-اعلامیه هایی که حضرت عالی به تنهایی صادر می کنید، نقش به سزایی در پیش برد مبارزات ملت مسلمان دارد. (آیةالله العظمی گلپایگانی(ره) از نگاه امام راحل، افق حوزه - ویژه نامه فقیه اهل بیت)

مرحوم آیت الله العظمی آقای گلپایگانی رحمه الله در شمار برجسته ترین مراجع تشیع در نیم قرن اخیرند، دوران مرجعیت طولانی 32 سالة ایشان مشحون از فعالیت ها و اقداماتی است که از یک مرجع ذی نفوذ و عظیم الشأن مورد انتظار است.

احداث مدارس و مساجد و بیمارستان و نمایندگی در خارج از کشور و ورود در عرصه ی نوآوری های خدماتی از قبیل کارهای رایانه ای و ساختن مدرَس مخصوص تدریس از جمله مجموعه کارهای برجسته آن مرحوم است.

به جز علم و تقوا که شرط اصلی مرجعیت شیعه است، آن بزرگوار از خصلت ها و خصوصیات برجسته ای برخوردار بود که بارزترین آن صلابت در امر دین و ایستادگی بر سر مواضعی است که بر اساس تشخیص دین اتخاذ می نمودند. (پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت کنگره فقیه آگاه)

آیةالله العظمی گلپایگانی(ره) از نگاه امام راحل

پیام تسلیت آیت الله العظمی اراکی بمناسبت رحلت حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

مرجع فقید شیعه از نگاه بزرگان و علما

آیة الله العظمی گلپایگانی نابغه ای در عالم فقه و مرجعیت

آیت الله گلپایگانی فقیهی آگاه و پشتیبان انقلاب اسلامی بود

آیت الله گلپایگانی از پیشتازان و همراهان همیشگی انقلاب بود

علما دژ دین هستند

درخشش نام آیة الله العظمی گلپایگانی(ره)

در سایه خاطرات

سال ها پیش از انقلاب اسلامی، شخصی محضر آیةالله العظمی گلپایگانی (رحمة الله) رسید تا مبلغی حدود 200 هزار تومان سهم امام بپردازد، آقا پرسیدند: شغل شما چیست؟ گفت: قصابم. پرسیدند: در کجا؟ گفت: در تهران. آیةالله العظمی گلپایگانی (قدس سره) فرمودند: با گوشت های ذبح غیر اسلامی و یخ زده ای که در این ایام وارد کشور می شود و به فروش می رسد، چه می کنید؟ قصاب گفت: ما فروشنده ایم، کاری به حلال و حرام گوشت نداریم!! آیةالله العظمی گلپایگانی (رحمة الله) با تغییری که در رنگ و صورتشان پیدا شد، فرمودند: چطور مسائل شرعی مربوط به شغل خود را یاد نگرفته ای و دست به این شغل خطرناک زده ای؟! تو غذای مردم را تأمین می کنی! قصاب گفت: مردم خودشان مسئول خوراکشان هستند! مرجع فقید شیعه فرمودند: مردم به بازار اسلامی مراجعه می کنند و شما از این مصونیت سوءاستفاده کرده بازار حرام خوری آماده می کنید و ذبح غیر اسلامی در اختیار مردم قرار داده و مردم را به حرام خواری عادت می دهید. پول ها را از برابر من بردارید!

قصاب گفت: چرا؟ فرمودند: این پول ها مشکوک و اموال حرام است و شما مسئول بازگرداندن آن به صاحبان شان هستید.

پرسید: حضرت آیةالله! من سهم امام و خمس می پردازم، خداوند از این طریق مرا ببخشد. حضرت آیةالله گلپایگانی (رحمة الله) فرمودند: این نه سبب نجات تو می شود و نه من اجازه دارم که جهت حوزه علمیه و طلاب برای نشر اسلام مصرف کنم. ما در حوزه علمیه به طلاب شهریه پاک می دهیم که سهم امام (علیه السلام) است که طلاب نماز شب شان فراموش نشود، این پول حرام، نماز صبح طلاب را نیز به قضا و فساد می کشد. (افق حوزه - حکایات دل نشین)

هدیه خدا

میعادگاه منتظران

خاطرات فرزند آیةالله العظمی گلپایگانی از پدر

خاطره ای خواندنی از مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

گفت وگوی خواندنی با نوه آیةالله العظمی گلپایگانی (ره)

خاطرات و ناگفته های آیت الله مقتدایی از استاد خود

لینک های مرتبط

مجموعه آثار آیت الله العظمی سید محمد رضا موسوی گلپایگانی رحمه الله

کلمات کلیدی
زندگینامه  |  آثار  |  آیت الله گلپایگانی(ره)  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : حمید تاریخ : 1392/09/19

خداوند ایشان را رحمت کند