شهابی که در ری درخشید؛ کتابشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)

این نوشتار مروری دارد بر زندگی و احوال این دانشمندان بزرگ که محضر 3 تن از امامان معصوم(ع) را درک کرد.

ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله حسنی(ع) سال 173 هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمدند. پدر ایشان «عبدالله» و مادرشان «فاطمه» دختر «عقبة بن قیس» بودند. نسبت ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می رسد. به همین علت به نام حسنی شهرت یافتند.

زندگی امامزاده عبدالعظیم حسنی از حیث تولد، تعداد امامانی که این بزرگوار آنها را درک کردند و نیز تاریخ وفاتشان به طور مشخص و معین در منابع ذکر نشده است.

در کتاب «عمده الطالب» نام برادران حضرت عبدالعظیم «احمدبن عبدالله»، «حسن بن عبدالله» و «محمدبن عبدالله» ذکر شده است.

ایشان محضر «امام موسی کاظم(ع)»، «امام علی النقی(ع)» و «امام محمدتقی(ع)» را درک و از «امام رضا(ع)»، «امام هادی(ع)» و «امام محمدتقی(ع)» روایات و احادیث بسیاری نقل کرده اند. این بزرگوار در نظر ائمه معصومین و علمای شیعه به عنوان فردی دانشمند، راوی حدیث، مورد اعتماد(ثقه)، آگاه در مسایل دینی، آشنا به احکام قرآنی، دارای اعتقادات نیکو و صفای باطن شناخته می شدند.

در مکتوبات دینی آمده است که «امام هادی(ع)» اشخاصی که برای سوالات و مشکلات خود به آن حضرت مراجعه می کردند را نزد حضرت عبدالعظیم حسنی می فرستادند و می فرمودند: از وی راهنمایی بخواهید. سخن حضرت در نظر مردم به منزله سخن امام به حساب می آمد.

مولف کتاب «روح و ریحان» نوشته است؛ حضرت عبدالعظیم حسنی حضور سه امام از ائمه(ع) یعنی امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری علیهم السّلام را درک کرد و هرگز و به طور تحقیق خدمت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) شرفیاب نشد و برخی از روایاتی که ایشان از حضرت رضا(ع) نقل کرده اند به واسطه اصحاب است.

شیخ طوسی، عبدالعظیم حسنی را در کتاب «رجال» خویش در زمره اصحاب امام هادی و امام حسن عسکری علیهما السّلام ذکر می کند.

میرصادق سیدنژاد، مولف و محقق حوزه دین درباره «منزلت حضرت عبدالعظیم حسنی رحمه الله» نوشته است؛ حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام در دانش و تقوا به منزلتی رسیدند که همواره مورد احترام و اعتماد امام معصوم زمان خویش بود. نقل شده است که شخصی به نام اَبا حَمّاد رازی با تحمّل زحمت های فراوان خود را به سامرّا می رساند تا از امام علی النقی علیه السلام مسایلی را بپرسد. امام علیه السلام پس از پاسخ گفتن به پرسش های حمّاد فرمودند: «ای اباحمّاد، هرگاه با مشکلی از مشکلات دینی یا پرسشی از مسایل اسلامی روبه رو شدی آن مشکل و سوال خود را با عبدالعظیم حسنی در میان بگذار و از او بخواه تا پاسخ سوالات تو را بیان نماید و ضمنا سلام مرا هم به او برسان». امام هادی در جای دیگر به شخصی از اهالی ری فرمودند: «اگر قبر عبدالعظیم علیه السلام را که در نزد شماست زیارت می کردی مانند کسی بودی که امام حسین علیه السلام را در کربلا زیارت کرده است».

یکی از ابعاد مهم در شخصیت حضرت عبدالعظیم(ع) مقام و منزلت علمی، دانش و خدمات علمی ایشان بود. آن برگوار علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصرشان کتاب هایی نیز تالیف کردند که این دو اثر از آن جمله اند؛ نخست «خطبه های امیرالمومنین علیه السلام» این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمومنان علی علیه السلام است. دوم «کتاب یوم و لیله» که درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه است. متاسفانه اصل این اثر مانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفت. با این وجود توضیحات علمای تاریخ و سیره به خوبی گویای این حقیقت اند که حضرت عبدالعظیم علیه السلام علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم، مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل بیت علیهم السلام، با هدف ارشاد، تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف کردند که هریک در نوع خود بسیار مفید و موثر بوده اند.

درباره فضایل و زندگی نامه حضرت عبدالعظیم(ع) مکتوباتی به ویژه در سال های اخیر به رشته تحریر درآمده اند که برخی از آنها عبارتند از:

زیارت حضرت عبدالعظیم(ع)/ دارالحدیث / 1384

مهمان ری: حضرت عبدالعظیم(ع) /طاهر خوش، حکیمه شریفی (تصویرگر)/ شوق/ 1389

زیارت نامه حضرت عبدالعظیم(ع)/ علیرضا حسین پور (تهیه و تنظیم) / آهسته/ 1385

شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسین علیه السلام و شهر ری، مجموعه مقالات چاپ شده/ علی اکبر زمانی نژاد، هادی ربانی/ دارالحدیث/ 1382

جنات النعیم فی احوال سیدنا الشریف عبدالعظیم(ع)/ علی اکبر زمانی نژاد، محمداسماعیل کزازی اراکی فدایی/ دار الحدیث/ 1382

ماخذشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام و شهر ری/ ابوالفضل حافظیان بابلی، سیدمحمدحسین حکیم / دارالحدیث / 1382

نگین ری: آشنایی با شخصیت حضرت عبدالعظیم(ع)/ جواد محدثی/ دار الحدیث / 1385

شرح حدیث عرض دین حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) / لطف الله صافی گلپایگانی / دلیل ما/ 1387

شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام و شهر ری، مجموعه گفتارهای پراکنده پیرامون حضرت عبدالعظیم/ علی اکبر زمانی نژاد، ابوالفضل حافظیان بابلی / دار الحدیث / 1382

حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)، آفتاب ری/ محمدباقر پورامینی/ بشیر اندیشه/ 1385

مجموعه مقالات کنگره حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) / جمعی از فضلا و نویسندگان / دار الحدیث/ 1382

مسند حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام/ علیرضا هزار، عزیزالله عطاردی قوچانی/ دار الحدیث / 1382

شهابی که در ری درخشید؛ کتابشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)

نظرات کاربران