بررسی واقعه غدیر در 200 آیه قرآن در کتاب « واقعه قرآنی غدیر

این اثر، غدیر و قرآن را با هم و در کنار یکدیگر مطرح می کند و هریک را پشتیبان و مفسر یکدیگر می داند.

«غدیر» واقعه ای است لایق لقب «قرآنی» نقطه آغاز آن با قرآن، همه مراحل آن با نزول پی در پی قرآن، تار و پود خطابه اش آمیخته با آیات قرآن و خاتمه آن با حضور قرآن است که این همه واقعه ای در سایه سار قرآن برای ما ترسیم می کند.

کجای تاریخ اسلام را سراغ داریم که در یک ماه بیش از دویست آیه قرآن در فراز و نشیب یک ماجرا نازل شده یا مورد استناد قرار گرفته باشد یا کدام خطابه را سراغ داریم که بیش از صد آیه قرآن در آن شاهد آورده شده باشد؟ کدام برنامه اسلام را می شناسیم که دو آیه بسیار مهم قرآن مستقیما و صریحا معرف آن باشد؛ یکی دستور به ابلاغ آن با «یا ایهاالرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته والله یعصمک من الناس» که با ضمانت الهی به استقبال مبلغ اعظم غدیر می آید و دیگر نتیجه ابلاغ آن با «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا» که امضای خالق جهان را بر این ابلاغ عظیم اعلام می کند.

در این کتاب، ماجرای سفر یک ماهه ای پیش روی خوانندگان است که در مرحله به مرحله آن آیات قرآن نازل شده یا مورد استناد قرار گرفته است، آیاتی برای آماده سازی فکری مردم در راستای پذیرش و درک مساله ولایت، آیاتی به عنوان اوامر مستقیم اعلان ولایت در غدیر، آیه هایی از قرآن خبر از توطئه های پشت پرده منافقان و شیاطین یا به عنوان مقابله در برابر فتنه انگیزی های علنی آنان و آیاتی به عنوان پاسخ به سوالات مردم درباره غدیر.

در بخشی از مقدمه کتاب حاضر آمده است: «سراسر خطبه یک ساعته پیامبر(ص) در غدیر آمیخته با آیات قرآن است. چند سوره به طور کامل در متن خطبه قرائت شده و مورد استناد و تفسیر قرار گرفته است. آیاتی نیز به صراحت یا به صورت ضمنی در خطابه غدیر آمده که اشاره آن به آیات قرآن واضح است.
در کنار این حضور قرآن در غدیر، بیانات مفصلی درباره عظمت قرآن و تفسیر آن و صاحبان چنین مقامی در خطبه غدیر به چشم می خورد.
ارتباط عمیق این آیات با اصل واقعه غدیر قابل توجه است. در حالی که محور سخن در غدیر ولایت اهل بیت(ع) است، اوامر خاص مربوط به آن، معرفی دوستان و دشمنان ولایت، نشان دادن مرزهای ولایت و برائت، شناخت مقام والای عصمت، همه در سایه قرآن بیان شده و به گونه ای منسجم، غدیر را از متن قرآن استخراج کرده و قرآن را در متن غدیر جای داده است.

در کتاب حاضر به انگیزه نشان دادن قرآنی بودن غدیر، برخورد لازم دیدم با تدوین صورت کاملی از واقعه غدیر خم، این ادعا را به اثبات برسانم که غدیر یک ماجرای آمیخته با قرآن است و این قابل اثبات در همه فراز و نشیب های ماجرا ست.

دوازده بخش کتاب بر اساس مقطع های اصلی واقعه غدیر تقسیم شده که از مدینه آغاز می شود و تا مکه می رود و از آنجا با مراسم حج همراه می شود. با پایان حج، حرکت به سوی غدیر آغاز می شود و با رسیدن به سرزمین خم، پیامبر (ص) سخنرانی مفصل خود را برگزار می کنند و سپس مراسم سه روزه غدیر آغاز می شود، وقایع متعددی در ارتباط با غدیر در این ایام رخ می دهد تا هنگام خروج از غدیر فرا می رسد. از غدیر تا مدینه وقایعی اتفاق می افتد و با وصول به مدینه هنوز ماجرا پایان نمی یابد ، بلکه تا روز رحلت پیامبر(ص) هنوز غدیر در جریان است و آیات قرآن آن را پشتیبانی می کند.»

اگر نتیجه کتاب حاضر آن باشد که غدیر و قرآن با هم و در کنار یکدیگر مطرح شده اند و باید هریک را پشتیبان و مفسر یکدیگر بدانیم، تا ابد افتخار خواهیم کرد که قرآن عزیز در آغوش غدیریان است و غدیر عزیز با اهل قرآن است. اکنون هنگام آن است که از تفسیر قرآن به حقایق غدیر و از تایید غدیر با حقایق قرآن نهراسیم و در برابر حقیقتی که در این باره در متن تاریخ دیده می شود، سر تسلیم فرو آوریم و تا ابد افتخار کنیم که قرآن ما با غدیر و غدیر ما با قرآن است.

کتاب حاضر در 12 بخش سامان یافته است. در بخش اول که با عنوان «از مدینه تا مکه» مزین شده، آمده است: «ماه ذی العقدة سال دهم هجری، مدینه غافل از مراسم عظیمی بود که در آینده ای نزدیک در مکه و غدیر به وقوع می پیوست. هنوز سفر حج از سوی خدا و رسول اعلام نشده بود که آماده سازی فکری مردم برای پذیرش و درک مفاهیم بلند ولایت و امامت با نام قرآن آغاز شد.

این شروع با نزول آیه بسیار مهمی از قرآن درباره مقام با عظمت پیامبر(ص) بود که بعد از آن محور غدیر قرار گرفت. آیه ششم سوره احزاب "النبی اولی بالمومنین من انفسهم ... ؛ پیامبر بر مردم از خودشان صاحب اختیارتر است ..." در آن روزها در مدینه بر پیامبر(ص) نازل شد، که صاحب اختیاری آن حضرت را بر مردم بیان می کرد و مقدمه ای بود برای کلمه "مولی" در "من کنت مولاه فعلی مولاه" که در غدیر اعلام شد.

کلمه "اولی به نفس" که ترکیب پر معنایی بود در اذهان مردم جرقه هایی ایجاد کرد و انگیزه ای برای فهم دقیق تر معنای آن شد. لذا از پیامبر پرسیدند: یا رسول الله، این ولایت چیست که به وسیله آن به شما بر ما از خودمان بیشتر اختیار دارید؟ حضرت پاسخ فرمودند: "پذیرفتن و اطاعت در آنچه دوست بدارید و آنچه بر شما خوش نیاید و دوست نداشته باشید". مردم با شنیدن این محتوای بلند گفتند: پذیرفتیم و اطاعت می کنیم.»

با این اقرار که مردم در برابر مقام «اولی به نفس بودن پیامبر(ص)» کردند آیه هفتم سوره مائده به عنوان سند و شاهدی از این اعتراف نازل شد: «واذکروا نعمةالله علیکم و میثاقه الذی و اثقکم به اذ قلتم سمعنا و اطعنا و اتقوا الله ان الله علیم بذات الصدور؛ نعمت خدا بر شما و پیمان او را به یاد آورید که با شما میثاق بست، آنگاه که گفتید: شنیدیم و اطاعت کردیم و تقوای خدا را پیشه کنید که خداوند به باطن قلب ها آگاه است».

در مرحله بعد سه آیه از قرآن نازل شد که عبارت بودند از آیه 59 سوره نساء:«یا ایها الذین امنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم، فان تنازعتم فی شیء فردوه الی الله و الرسول ان کنتم تومنون بالله و الیوم الاخر ... ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، خدا و پیامبر و صاحب اختیار خود را اطاعت کنید. اگر در چیزی نزاع کردید آن را به خدا و رسول ارائه کنید اگر به خدا و روز قیامت ایمان آورده اید ...»، و آیه 55 سوره مائده: «انما ولیکم الله و رسوله و الذین امنوا الذین یقیمون الصلاة و یوتون الزکاة و هم راکعون؛ صاحب اختیار شما خداست و رسولش و کسانی که ایمان آورده نماز را به پا می دارند و در حال رکوع زکات می پردازند»، و در آیه 16 سوره توبه: «ام حسبتم ان تترکوا ود لما یعلم الله الذین جاهدوا منکم و لم یتخذوا من دون الله و لا رسوله و لا المومنین ولیجة د...؛ آیا گمان کرده اید که به حال خود رها می شوید در حالی که هنوز خدا جهاد کنندگان از شما را باید بشناسد که جز خدا و رسول و مومنین را صاحب اسرار خود قرار نمی دهند».

مردم پرسیدند: یا رسول الله، آیا این سه آیه و عناوین اصلی آنها یعنی «اولو الامر» و «موتی الزکاة فی الرکوع» و «المومنین» درباره گروهی خاصی از مومنین است یا شامل همه آنان می شود؟ در پاسخ خداوند به پیامبرش دستور داد والیان امر مردم را به آنان بشناساند و ولایت را برای آنان تفسیر و بیان کند همان گونه که نماز و زکات را برایشان بیان کرده است؛ و از همین جا بود که برنامه غدیر تدارک دیده شد تا در آن مراسم عظیم مفهوم و شوون ولایت در شکوهمند ترین شکل خود برای مردم بیان شود. جالب اینکه در مراسم غدیر هم پس از خطابه مردم به یاد آوردند که در مدینه درباره همین سه آیه سوال کردند و امروز روز پاسخ آن است. این بود که درباره همین سه آیه بار دیگر سوال کردند.

با این مقدمات که مردم را برای مساله ولایت به کنجکاوی وادار کرده بود، جبرئیل بر پیامبر(ص) نازل شد و با اشاره به آیه اکمال دین -که بعدا به عنوان آیه 67 سوره مائده نازل شد- چنین پیام آورد: «یا محمد! خداوند -جل اسمه- به تو سلام می رساند و می فرماید: "من پیامبری از پیامبرانم و رسولی از فرستادگانم را از دنیا نبردم مگر بعد از کمال دینم و موکد نمودن حجتم. اکنون دو مساله از واجبات باقی مانده که باید آن را به قومت ابلاغ نمایی: یکی حج و دیگری ولایت و خلافت بعد از خودت، چرا که من زمینم را از حجتم خالی نگذاشته ام و تا ابد خالی نمی گذارم».

قرآن و غدیر در مراسم حج، پس از مراسم حج، از مکه تا غدیر خم، در خطابه بلند غدیر، پس از خطابه غدیر، در مراسم سه روزه غدیر، در ساعات پایان غدیر، از غدیر خم تا مدینه، در بازگشت از غدیر خم، قرآن و غدیر در مدینه و قرآن و غدیر در آخر عمر پیامبر (ص)، عناوین بخش های دیگر این اثر را تشکیل می دهند.

کتاب های عوالم العلوم، الاقبال، کتاب سلیم، فرائد السمطین، بحارالانوار، الغدیر، المغازی، وفاء الوفاء، التنبیه والاشارات، اخبار مکة، شفاء الغرام، امالی طوسی، تاریخ مدینه دمشق، بشارة المصطفی، تفسیر فرات، المستدرک علی الصحیحین، السیرةالنبویة، امتناع الاسماع، نیل الاوطار، البدایة والنهایة، الاصابة، تهذیب الکمال، سنن ابی داود، الطبقات الکبری، العدد القویة، دعائم الاسلام، تفاسیر (قرطبی، قمی)، المعجم الاوسط، علل الشرایع، عدة الداعی، شواهد التنزیل، مناقب ابن شهر آشوب، شرح الاخبار، تاویل الآیات، طبقات ابن سعد، احتجاج، مناقب ابن مغازلی، الطرائف، امالی مفید، الکافی، امالی صدوق، الخصال، سفر السعادة، جمهرة خطب العرب، سنن ابن ماجه، صحیح ترمذی، مسند الشامیین، نور الثقلین، ینابیع الموده و ... از منابع و مصادر نویسنده در تدوین کتاب حاضرند.

چاپ نخست کتاب «واقعه قرآنی غدیر» در شمارگان 3000 نسخه، 224 صفحه و بهای 18000 ریال راهی بازار نشر شد.

بررسی واقعه غدیر در 200 آیه قرآن در کتاب « واقعه قرآنی غدیر » منتشر شد

نظرات کاربران