علما و مفاخر  /  علما و بزرگان دینی  /  قرن دهم

ابراهیم بن علی عاملی کفعمی

تقی الدین ابراهیم بن علی عاملی کَفعَمی (۸۴۰-۹۰۵ق)، از عالمان شیعه در قرن نهم هجری. وی در جبل عامل لبنان می زیسته و نسبش به حارث همدانی می رسد. وی تألیفات متعددی در علوم مختلف دارد. المصباح و البلد الامین از جمله آثار مشهور او در ادعیه و زیارات است.

تعداد بازدید : 1934     تاریخ درج : 1396/06/26    

تقی الدین، ابراهیم بن علی عاملی کفعمی در سال ۸۴۰ق، در روستای کفَرعیما از منطقه جبل عامل متولد شد. آقا بزرگ تهرانی ولادت او را ۸۲۸ق ذکر می کند.

نسب وی به حارث همدانی، صحابی حضرت علی(ع) می رسد. کفعمی نیز در پایان کتاب مصباح، خود را حارثی معرفی کرده است. کفعمی منسوب به روستای کفرعیما است در نزدیکی جِبشیت و هم اکنون تنها آثار ویرانه های این روستا باقی و خالی از سکنه است.

پدر وی، شیخ علی کفعمی، از علمای منطقه بود. و کفعمی نزد وی تحصیل کرد و از او اجازۀ نقل حدیث دریافت کرد.

وی دو برادر به نام های شمس الدین محمد(متوفای ۸۸۶ق) و جمال الدین احمد دارد که هر دو از علما بودند. شیخ شمس الدین محمد، جد بزرگ شیخ بهایی است و شیخ جمال الدین احمد مؤلف کتاب «زبدة البیان فی عمل شهر رمضان» است. شیخ جمال الدین ظاهرا قبل از ابراهیم کفعمی رحلت نموده است.

کفعمی اساتید فراوانی داشته که در کتب رجال و تراجم به آنها اشاره شده است. سه تن از معروف ترین اساتید او عبارتند از:

- علی بن حسن کفعمی پدر او که اجازۀ روایت نیز به او داده است.

- سید حسین بن مساعد حسینی، مؤلف کتاب «تحفة الأبرار فی مناقب الأئمة الأبرار»

- سید علی بن عبدالحسین موسوی حسینی، مؤلف کتاب «رفع الملامة عن علی علیه السلام فی ترک الإمامة»

ابراهیم کفعمی در علوم مختلف چون (عرفان، سیر و سلوک، ادبیات، شعر، تاریخ، دعا و زیارات) تألیفاتی دارد. مصباح و البلد الامین از مشهورترین آثار کفعمی است. سید محسن امین در اعیان الشیعة، آثار متعددی برای او می شمارد.

صحیفه سجادیه به خط کفعمی از نسخه های قدیمی صحیفه است که سالیان قبل از ایران خارج شده و مفقود شده بود؛ اما با تلاش های بسیار در حوزه شبه قاره شناسایی شد و توسط شخصیت های فرهنگی به قم انتقال یافت که در نهایت چاپ و منتشر شد. این نسخه، علاوه بر ۵۴ دعای صحیفه های دیگر، چهار دعا بیشتر دارد.

کفعمی ادیب هم بوده است. وی خطبه قرانی دارد که تلمسانی عالم اهل سنت از وی به خاطر این خطبه ستایش کرده است. وی خطبه ای درباره روز غدیر دارد که به قصیده رائیه شهرت دارد.

علامه امینی در الغدیر می نویسد:

 «شیخ تقی الدین ابراهیم بن علی حارثی همدانی خارفی عاملی کفعمی لویزی جبعی، یکی از چهره های درخشان قرن نهم هجری قمری می باشد که جامع علم و ادب بود.»

خیرالدین زرکلی، از شخصیت نگاران اهل سنت می گوید:

 «ابراهیم بن علی بن الحسن الحارثی عاملی کفعمی ملقب به تقی الدین، مردی ادیب و از فضلای امامیه است. او در روستای «کفرعیما» از توابع جبل عامل متولد شد و در همان جا وفات یافت. وی مدتی در شهر کربلا مسافرت کرد و در آن جا اقامت گزید. آثار وی در قالب نظم و نثر به ۴۹ کتاب و رساله می رسد.»

شیخ ابراهیم کفعمی در کربلا سکونت داشت و وصیت کرده بود آنجا دفن شود اما در اواخر عمر خود سفری به زادگاه خویش نمود و در سال ۹۰۵ق و در سن ۶۵ سالگی در روستای کفرعیما در نزدیکی روستای جِبشیت جهان را وداع گفت.

کلمات کلیدی
شعر  |  عبادت  |  زهد  |  ابوذر  |  خطابه  |  زندگینامه  |  نقل حدیث  |  تحصیلات  |  غدیریه  |  استادان  |  خوشنویسی  |  شاگردان  |  رحلت  |  جبل عامل  |  تولد  |  آثار و تألیفات  |  از نگاه دیگران  |  خاندان  |  حرم امام حسین(ع)  |  ابراهیم بن علی عاملی کفعمی  |  علامه کفعمی  |  کتاب دروس شهید اول  |  پیدا شدن قبر  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : ابراهیمی تاریخ : 1398/05/26

با سلام کتاب بلد الأمین در دعا از جمله کتبی است که مورد کم لطفی قرار گرفته است. کتابی که به چاپ رسیده است کمتر از دو سوم اصل کتاب را شامل می شود. کفعمی کتاب صحیفه سجادیه از امام سجاد علیه السلام را در کتاب آورده است که کلاً در نسخه چاپی محذوب است و در بقیه کتاب نیز غالب حواشی حذف شده است. این کتاب گذشته از فقرات آن، مجموعه ای است از کتب کوچک و بزرگ قدما که کفعمی آنها را با چند کتاب خودش یک جا گردآورده است و شاید بدین جهت «بلد الأمین» نام گرفته است. با تشکر