محسن قرائتی

محسن قرائتی در هشتم دی ماه ۱۳۲۴ در شهر کاشان دیده به جهان گشود.

پدرش، علی نقی، از بازاریان خوشنام و مذهبی شهر بود. شهرت قرائتی از این جهت به این خانواده داده شده بود که پدر علینقی در دوره رضاشاه با برگزاری مراسم قرائت قرآن در خانه ها به احیای سنت ها و مفاهیم دینی همت می گماشت.

حاج علی نقی با وجود اشتغال در بازار، سیره پدر را پی گرفت و علاوه بر آموزش قرآن، در احیای مساجد و تکایای مخروبه فعال بود. از همین رو وی علاقه مند بود محسن نیز به تحصیل علوم دینی بپردازد.

بر این اساس محسن قرائتی در سن چهارده سالگی به رغم میل باطنی و به اصرار پدر وارد حوزه علمیه کاشان به ریاست آیت اللَّه حاج شیخ جعفر صبوری قمی شد. وی علاوه بر تحصیل مقدمات، در جلسات تفسیر قرآن توسط آیت اللَّه حاج شیخ علی آقا نجفی شرکت می کرد. جلساتی که موجب پیوند وی با قرآن شد. یک سال بعد (۱۳۳۹) برای تکمیل تحصیلات خود به قم عزیمت کرد. در این شهر در مدارس دینی آیت اللَّه گلپایگانی و خان مشغول تحصیل شد. در مدت تحصیل، چندی به نجف اشرف رفت و به تحصیل رسائل و مکاسب پرداخت. مدتی هم در حوزه علمیه مشهد به فراگیری علوم دینی مشغول شد. پس از طی دروس سطح عالی، در درس خارج فقه حاضر شد.

اساتید برجسته شهر قم که ایشان از محضر آنان بهره بردند:

آیت اللَّه ستوده، آیت اللَّه صلواتی، آیت اللَّه اعتمادی، آیت اللَّه مشکینی، آیت اللَّه راستی، آیت اللَّه رضوانی در شورای نگهبان و آیت اللَّه مؤمن. بعداً هم که سطح مان تمام شد، آیت اللَّه فاضل لنکرانی، آیت اللَّه نوری و آیت اللَّه همدانی این ها مدرسین سطح مان بودند. خارج هم دو سه سالی رفتیم در درس آیت اللَّه گلپایگانی، آیت اللَّه میرزاهاشم آملی، آیت اللَّه حاج آقا مرتضی حائری و آیت اللَّه کوکبی که هر وقت خدمت یکی از این ها می رسیدیم.

حجت الاسلام محسن قرائتی از دوره تحصیل لمعه به مطالعه تفسیر مجمع البیان همت گماشت. از همان زمان، مطالعات و مباحثات تفسیری خود را یادداشت می کرد. افرادی چون آیت اللَّه قربانعلی درّی نجف آبادی و شهید نوراللَّه طباطبایی نژاد وی را در مباحثات تفسیری همراهی می کردند. توشه او در مطالعات تفسیری موجب شد چون از تصمیم آیت اللَّه ناصر مکارم شیرازی برای نگارش تفسیر به زبان فارسی آگاهی یافت، داوطلب همکاری در گروه نویسندگان آن شود. این همکاری به مدت پانزده سال ادامه یافت و حاصل آن تفسیر نمونه است. بعدها حجت الاسلام قرائتی با تجربه ای که از نگارش تفسیر نمونه به دست آورده بود، به تدوین تفسیر نور همت گماشت. تفسیری که با هدف فهم عامه نوشته شده است.

حجت الاسلام شیخ محسن قرائتی پس از پایان تحصیل علوم دینی، به وعظ و تبلیغ مشغول شد. او اما در روش تبلیغ ابداعاتی به عمل آورد. بدین گونه که وی به جای استفاده از منبر و روش سنتی تبلیغ بسان معلمان از گچ و تخته سیاه بهره برد. این شیوه مورد توجه و تشویق عالمان برجسته ای چون آیت اللَّه علی مشکینی و شهید مطهری قرار گرفت. از همین رو پس از پیروزی انقلاب اسلامی به توصیه و پیشنهاد استاد مطهری به اجرای برنامه «درس هایی از قرآن» در تلویزیون پرداخت. برنامه ای که بیش از سی سال به صورت هفتگی تداوم مستمر داشته است. اجرای موفق این برنامه و اقبال عامه مردم به آن موجب شد امام خمینی در ۱۳۶۱ وی را به نمایندگی خود به سمت سرپرستی سازمان نهصت سوادآموزی منصوب کند. سازمانی که در طول حیات خود به موفقیت شایانی دست یافته و جایزه های بین المللی فراوانی کسب کرده است.

حجت الاسلام قرائتی همواره دغدغه انتقال مفاهیم دینی به جامعه را داشته و معتقد به احیای سنت های فراموش شده در جامعه اسلامی است. از همین رو در سال ۱۳۶۹ با پشتیبانی مقام معظم رهبری، آیت اللَّه خامنه ای، به تأسیس ستاد اقامه نماز و در سال ۱۳۸۳ به ایجاد ستاد احیای زکات همت گماشت. حجت الاسلام قرائتی همچنان خود را یک معلم قرآن می داند و در مراکز دینی مختلف از جمله حوزه علمیه قم به انتقال تجربیات خود در امر وعظ و تبلیغ می پردازد.