ابوطالب تجلیل

آیة الله ابوطالب تجلیل در سال 1305 هجری شمسی در تبریز در خانواده ای مذهبی و علاقه مند به خاندان پاک پیامبر صلی الله علیه و آله چشم به جهان گشود. پدرش حاج میرزاعلی اکبر مردی زاهد و مستجاب الدعوه بود و مادرش زنی پاکدامن و با وقار بود به گونه ای رفتار و گفتار او، بسیار در فرزندانش تأثیر نهاده بود. خانواده آیة الله تجلیل به کسب معارف اسلامی و احترام در مقابل عالمان دینی، توجه ویژه ای داشت.

آیة الله ابوطالب تجلیل پس از به پایان رساندن تحصیلات کلاسیک، به حوزه علمیه پای نهاد و تحصیلات مقدماتی خود را در تبریز آغاز کرد. در آن روزگار، در تبریز تحصیل علوم دینی رونق چندانی نداشت و طلاب علوم دینی در مدارس علمیه آن شهر، بسیار قلیل یافت می شد و گذران زندگی آنها با مشقت فراوان همراه بود؛ اما اینها هیچ کدام تردیدی در روحیه آیة الله تجلیل به وجود نیاورد واو مصمم، تحصیلات دینی را پی می گرفت و از محضر استادان آن دیار بهره می برد؛ به ویژه مرحوم الهی(برادر علامه طباطبایی) که در رشد علمی و عملی او سهم بسزایی داشت و او هماره از آن مرد با فضیلت به نیکی و عظمت یاد می کند.

پس از آن، برای تکمیل آموخته های خود در سال 1315 هجری شمسی راهی قم شد تا از محضر استادان آن شهر عالم پرور نیز بهره ببرد. در قم مورد عنایت آیة الله حجت قرار گرفت؛ به گونه ای که هزینه کتب او و نیز اعطای حجره به او را شخصاً به عهده گرفت. آیة الله تجلیل در کنار اشتغال به فقه و اصول، به علوم عقلی و حکمت نیز می پرداخت و همواره به شرکت در جلسات درس اخلاق نیز اهتمام ویژه داشت. او بسیاری از پیشرفتهای خود را مدیون عنایت اهل بیت علیهم السلام و خاکساری در درگاه آنان می داند.

آیة الله ابوطالب تجلیل در طول سال های تحصیل، به محضر عالمان فرهیخته بسیاری شرفیاب شد. در تبریز، استاد برخی از درسهای او، مرحوم آیة الله الهی(برادر علامه طباطبایی) بود که آن استاد با عظمت، توجه ویژه ای به شاگرد خود نشان می داد و هماره او را از علوم و معارف بسیاری که در سینه داشت، بهره مند می ساخت و در کنار تدریس، به تربیت او نیز اهتمام ویژه ای داشت.

یک سال پس از حضور او در قم، علامه طباطبایی(ره) نیز به قم مشرف شد و آیة الله تجلیل ابتدا باقیمانده مباحث فقهی دوره سطح و سپس درس خارج فقه را در محضر او فرا می گرفت. پس از آن در علوم عقلی و حکمت نیز، هماره در دروس او شرکت جدی داشت. علامه نیز به شاگرد مستعد خود، علاقه بسیار نشان می داد؛ آن گونه که فقه را به صورت خصوصی به او یاد می داد.

علاوه بر اینها، آیة الله تجلیل از درس عالمانی چون مرحوم آیة الله العظمی حجت، مرحوم آیة الله العظمی بروجردی و مرحوم امام خمینی(ره) نیز استفاده می کرد و تقریرات درس آنان را در آینده به چاپ رساند. او همواره استادان خود را در زهد و تقوا و بصیرت سرآمد می داند و خاطرات فراوانی از آنها به خاطر دارد که خود، بخی از حافظه حوزوی امروز محسوب می شود.

آیة الله تجلیل از آیة الله مرعشی نجفی ـ دیگر استاد خود در فقه و اصول ـ اجازه روایت کسب کرده است و در درس اخلاق امام خمینی(ره) شرکت جسته است. او در مدت تحصیل خود به نجف اشرف و دیگر عتبات عالیات نیز مشرف شد و در آنجا نیز مورد عنایت آیة الله العظمی خویی(ره) قرار گرفت.

از دوستان آیة الله تجلیل در دوران تحصیل می توان به مرحوم آیة الله احمدی میانجی اشاره کرد.

خدمات آیة الله تجلیل در عرصه علم و فرهنگ بسیار است. او از کسانی است که به دستور آیة الله بروجردی(ره) به بازنویسی کتاب وسائل الشیعه مبادرت ورزیدند؛ در زیارت عتبات عالیات، آیة الله خویی(ره) نوشته هایی درباره دیدگاه های خود درباره وسایل الشیعه و اضافات آن را به او می سپرد تا به دست مرحوم بروجردی برساند.

با ارتحال آیة الله العظمی بروجردی(ره) آیة الله تجلیل رسماً درس خود را آغاز می کند و بیش از سی سال است که به تدریس درس خارج اشتغال دارد. او در این راه شاگردان بسیاری را تربیت و به عالم اسلام تقدیم نموده است. علاوه بر این آیة الله تجلیل با سخنرانی های خود در ایام تبلیغی و غیر آن در نقاط مختلف به ارشاد مردم پرداخته است.

آیة الله تجلیل تاکنون تألیفات بسیاری را از خود بر جای نهاده که از آن جمله است:

1. رساله حجّیه الشهره، 2. معجم الثقات و ترتیب الطبقات، 3. من هوی المهدی، 4. تکلمه الاحادیث اثبات الهداه، 5. براهین المعارف الالهیه و العقاید الحقّه الامامیه، 6. رساله فی علم الامام، 7. اسلوب تعامل الامام الکاظم فی قبال الفقهاء العامه، 8. رساله من حب اللّه، 9. رد الشبهات حول الشیعه، 10. البراهین الساطعه علی اعتقادات الامامیه، ...

آیة الله تجلیل در طول دوره تحصیل و تدریس خود از خدمات و فعالیت های سیاسی نیز باز نماند. او با حمایت از امام خمینی(ره) در مسائل سیاسی و افشای ماهیت رژیم شاه خدمات شایانی را به انجام رساند.

از فعالیت های او در این عرصه عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و شرکت در جلسات آن و امضای اعلامیه های آن بوده است. او از کسانی بود که طرح اعتصاب عمومی در کشور را به راه انداختند تا جلوی فعالیت های پلید رژیم طاغوت را بگیرند.

سرانجام این استاد گرانقدر و اهل قلم  مکتب اهل بیت (ع)، در در سن۸۸ سالگى در تاریخ ۱۳ مرداد ماه  ۱۳۸۷شمسى  برابربا اول شعبان ۱۴۲۹هجرى به نداى حق لبیک گفت و به ملکوت اعلی پیوست ، پیکر مطهر این عالم محقق حوزه علمیه، در شهر مقدس قم تشیع و در جوار کریمه اهل بیت (ع) حضرت فاطمه معصومه (س) به خاک سپرده شد.