محمدحسین سبحانی

آیت الله محمدحسین سبحانی خیابانی در هجدهم رمضان المبارک سال ۱۳۰۰ هجری قمری در تبریز دیده به جهان گشود.

ایشان را از هفت سالگی به تعلیم قرآن و برخی کتب فارسی گماشتند و پس از آن و از سنین نوجوانی، وارد مدرسه طالبیه تبریز شد و تا ۲۷ سالگی در آنجا و از محضر استادانی مانند حضرات آیات انگجی، قراچه داغی و شیخ حسین لنکرانی کسب فیض کرد.

پس از آن بود که شیخ محمدحسین راه هجرت به نجف اشرف را در پیش گرفت و ۱۲ سال در حوزه علمیه این شهر نورانی، سکنی گزید.

حضرات آیات سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، آقا ضیاءالدین عراقی و ملأ فتح الله شریعت اصفهانی از جمله استادانی بودند که شیخ محمدحسین در این مدت در محضر آنان زانو زد و توانست از آقا ضیاءالدین عراقی اجازه اجتهاد دریافت دارد، او همچنین از برخی دیگر از استادان مانند ملأ فتح الله شریعت اصفهانی، محمدتقی شیرازی، سید محمد فیروزآبادی، شیخ عبدالکریم حائری یزدی و سید ابوالحسن اصفهانی هم اجازاتی دریافت کرد و با این توشه بار، در آستانه سن ۴۰ سالگی به ایران بازگشت تا در خدمت مردم وطن باشد.

بازگشت او به وطن، مصادف بود با انواع مشکلات و گرفتاری هایی که برای ایران آن روزگار همراه بود.

آیت الله جعفر سبحانی، فرزند گرامی آن عالم ربانی درباره شرایط سخت آن روزگاران تبریز و رازداری و صبوری والد گرامی خویش می گوید: «نه نانی در بساط بود، نه نفت چراغی و نه چیزهای دیگر، پدر با خود فکر می کرد که چگونه امشب را بگذرانند، به هم نگاه می کردیم که ناگهان در خانه زده شد، خود ایشان رفت و در خانه را باز کرد. فردی ناشناس پاکتی را به ایشان داد و گفت: مربوط به شماست؛ و خداحافظی کرد و رفت.

پاکت که گشوده شد، مبلغ یکصد ریال در آن بود که در آن روزگاران، برای زندگی و امرار معاش یک هفته بلکه ده روز ما کافی بود، همگی متحیر بودیم که این فرد که بود و این کمک از کجا آمد!»

اینگونه بود که آیت الله شیخ محمدحسین با همراهی خانواده، آن شرایط را تحمل می کرد و به تبلیغ و تدریس علوم دینی می پرداخت.

ایشان همچنین مقید بود تا اقامه نماز جماعت حتی برای وعده ای ترک نشود تا همراهی روحانیون با عموم مردم، بیش از پیش تقویت شده باشد.

در آن سال ها البته تالیفاتی نیز از سوی آیت الله محمدحسین سبحانی انجام شد که از آن جمله می توان به نگارش حاشیه هایی بر برخی کتب فقهی و اصولی متقدّمین، تدوین «رساله صلاه»، نگارش کتاب ارزشمند «ارشاد الأفاضل الی مطالب الرسائل» و کتابت مجلّد «نکت الکفایه» اشاره کرد. وی همچنین تقریراتی بر دروس استادان خود یعنی حضرات آیات آقا ضیاءالدین عراقی و ملأ فتح الله شریعت اصفهانی را نیز پیش از این نگاشته بود.

چنین شد که بیش از نیم قرن از زندگی آن عالم ربانی به تبلیغ و تدریس و تربیت شاگردان سپری شد تا اینکه اجل فرا رسید و در یازدهمین روز شوال المکرّم سال ۱۳۹۲ هجری قمری و در سن ۹۲ سالگی، آیت الله علامه شیخ محمدحسین سبحانی خیابانی به ملکوت اعلا پیوست و پس از انتقال پیکر مطهرش به قم و برگزاری تشییعی باشکوه، در قبرستان ابوحسین قم، به خاک سپرده شد؛ رحمت الله علیه.

او از این جهان فانی رخت بر بست اما باقیات الصالحاتی بر جای گذاشت که همیشه ماندگار است که یکی از مهم ترین این باقیات الصالحات، فرزند برومند ایشان است، فرزندی که اکنون از مراجع معظم تقلید در قم و روشنی بخش محافل و مراکز فقهی فرهنگی است.