علما و مفاخر  /  علما و بزرگان دینی  /  قرن سیزدهم

مرتضی انصاری

مرتضی انصاری دزفولی معروف به شیخ انصاری (۱۲۱۴- ۱۲۸۱ ق) از فقیهان بزرگ شیعه در قرن سیزدهم قمری که بعد از صاحب جواهر، مرجعیت عامه یافت. شیخ انصاری را «خاتم الفقهاء و المجتهدین» لقب داده اند. وی با نوآوری، علم اصول و به دنبال آن، فقه را وارد مرحله جدیدی کرد. کتاب های رسائل و مکاسب مهم ترین آثار او هستند. این کتاب ها از کتاب های درسی حوزه های علمیه شیعی است. به آثار وی، همچون آثار محقق حلی، علامه حلی و شهید اول، همواره توجه شده است و محققان بسیاری بر آنها شرح یا حاشیه نوشته اند. او در سال ۱۲۸۱ق در نجف درگذشت و در حرم امام علی(ع) دفن شد. وی روز عید غدیر سال 1214 ق. در شهر دزفول در خانواده علم و ادب، متولد شد، پدرش شیخ محمد امین، نام اولین فرزندش را مرتضی انتخاب کرد.

تعداد بازدید : 22468     تاریخ درج : 1387/07/18    

شیخ مرتضی انصاری مشهور به شیخ انصاری از بزرگترین فقهای شیعه در قرن ۱۳ هجری است. ایشان در عید غدیر سال ۱۲۱۴ هجری قمری متولد شد و چون از نسل صحابی جلیل القدر جابر بن عبدالله انصاری است ملقب به انصاری می باشد.

وی تا ۲۰ سالگی نزد پدر خود تحصیل کرده، و آنگاه همراه پدر به عتبات رفته است و علمای وقت که نبوغ خارق العاده او را مشاهده کردند، از پدر خواستند که او را برنگرداند. او در عراق چهار سال توقف کرد و از محضر اساتید بزرگ استفاده کرد آنگاه به وطن خویش بازگشت. شیخ بعد از دو سال، بار دیگر به عراق رفت و دو سال تحصیل کرد. در عتبات در فقه و اصول از بزرگانی چون سید محمد مجاهد، شریف العلماء، شیخ علی کاشف الغطاء و شیخ موسی کاشف الغطاء استفاده نمود و پس از آن به ایران مراجعت نمود و تصمیم گرفت از محضر علمای بلاد ایران استفاده کند؛ لذا عازم زیارت مشهد شد و در کاشان با حاج ملا احمد نراقی، ملاقات کرد و حدود چهار سال در محضر او توقف نمود و آنگاه به مشهد رفت و پنج ماه در مشهد ماند.

شیخ انصاری سفری به اصفهان و سفری به بروجرد رفته و در همه سفرها، هدفش ملاقات اساتید و استفاده از محضر آنان بوده است. در حدود سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ برای آخرین بار به عتبات رفت و به کار تدریس پرداخت. و پس از ارتحال صاحب جواهر مرجعیت عامه یافت.

شیخ انصاری در فقه آن چنان مقامی دارد که اصطلاح «شیخ» در متاخرین به نحو مطلق فقط درباره وی به کار می رود و گاهی نیز وی را «شیخ اعظم» می خوانند و مهمترین فقیه دو قرن اخیر در حوزه های شیعی محسوب می شود. کتب فقهی و اصولی وی، چون فرائد الاصول و المکاسب هنوز مدار درس و بحث در حوزه های شیعی است و حواشی و شروح بسیار زیادی بر آن نگاشته اند.

مرحوم شاگردان بسیار بزرگی تربیت نمود که از مبرزترین آنها میرزای شیرازی اول، میرزا حبیب الله رشتی، میرزا حسن نجم آبادی، سید حسین کوه کمری و میرزا حسن آشتیانی رضوان الله علیهم را می توان نام برد.

از جهات عملی و تقوا و ورع و عبادت نیز شخصیت وی زبانزد همگان است و شاگردش ملا حبیب الله رشتی وی را تالی تلو معصوم می شمرد و حکایات فراوانی در این باره از شیخ انصاری باقی مانده است.

ایشان در سیر و سلوک و تهذیب نفس از شاگردان و مریدان عارف بزرگ مرحوم سید علی شوشتری بوده و از سالکان طریقه عرفانی ایشان محسوب می شوند. شواهد زیادی وجود دارد که شیخ انصاری مرید، و مرحوم سید که سر سلسله عرفای متأخرند مراد بوده به گونه ای که شیخ از جمله شاگردان سلوکی سید محسوب می شوند.

وی در ۱۸ جمادی الاولی ۱۲۸۱ در ۶۷ سالگی رحلت فرمود و آیةالله سید علی شوشتری که وصی نیز بود بر وی نماز گذاشت.

کلمات کلیدی
ازدواج  |  خانواده  |  اوصاف بدنی  |  اصفهان  |  برادران  |  ایران  |  پدر و مادر  |  شیخ مرتضی انصاری  |  مرجعیت  |  زندگینامه  |  حوزه علمیه نجف  |  تحصیلات  |  سید محمد مجاهد  |  ملا احمد نراقی  |  بروجرد  |  کاشان  |  کرامات  |  استادان  |  شاگردان  |  وفات  |  روش تدریس  |  شریف العلما  |  صاحب جواهر ( ره )  |  اوضاع اجتماعی  |  آثار و تألیفات  |  شیخ انصاری (ره)  |  مشایخ اجازه  | 
لینک کوتاه :