علما و مفاخر  /  علما و بزرگان دینی  /  قرن چهاردهم

میرزا محمد ارباب قمی

میرزا محمد ارباب قمی (۱۲۷۳-۱۳۴۱ق) از فقیهان شیعه در قرن چهاردهم قمری است. او تحصیلات علوم دینی را در دو حوزه سامرا و نجف گذراند و از بزرگان حوزه نجف، اجازاتی را اخذ کرد. ارباب قمی پس از بازگشت به ایران در قم به تدریس، تألیف و وعظ مشغول شد. کتاب الاربعین الحسینیة درباره امام حسین(ع) مشهورترین اثر او است. میرزا محمد ارباب در قبرستان شیخان قم مدفون است.

تعداد بازدید : 7160     تاریخ درج : 1387/07/18    

مرحوم آیت اللّه حاج میرزا محمد ارباب قمی در سال 1273 ق، در بیت علم و فضل - در عین حال کشاورز - در شهر قم چشم به جهان گشود.حاج میرزا محمد ارباب، به سامراء و سپس نجف مهاجرت کردو سالیان بسیار در درسهای آیات عظام، میرزا حبیب رشیتی وآخوند ملا محمدکاظم خراسانی حضور یافت، تا آنکه پس از تحصیل و تکمیل علوم دینی، به درجه رفیع اجتهاد نائل آمد.

پدر بزرگوارش، مرحوم محمد تقی بیک ارباب - معروف به جان بابا - از فاضلان و ادیبان و شاعران قم به شمار می رفت.

مرحوم میرزا محمد ارباب قمی، پس از پشت سر نهادن دوران نوجوانی به تحصیل ادبیات همت گمارد و پس از آن به تهران رفت و نزد اساتید هر فن از هنر علمی توشه ای و از هر خرمن خوشه ای برچید تا مشار بالبنان گردید. مرحوم حاج میرزا محمد ارباب، به همراه دوستان گرانقدرش مرحوم آیت اللّه حاج ملا آقا حسین قمی (م 1327 ق) و آیت اللّه مولی عبداللّه قمی به سامراء مهاجرت کردند و چندی در درسهای آیت اللّه العظمی میرزای شیرازی شرکت نمود. پس از آن به همراه ملا عبداللّه قمی به نجف کوچید. و سالیان بسیار در درسهای آیات عظام، میرزاحبیب اللّه رشتی و آخوند ملا محمد کاظم خراسانی حضور یافت، تا آنکه پس از تحصیل و تکمیل علوم دینی، به درجه رفیع اجتهاد نائل آمد و با اخذ اجازات متعدد روایی (از آیات عظام: محدث نوری و شریعت اصفهانی و حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی) و اجتهادی (از آخوند خراسانی و میرزا حبیب اللّه رشتی) به زادگاهش بازگشت.

از استادان میرزا محمد ارباب قمی می توان از آیات عظام: میرزاحبیب اللّه رشتی، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، آیت اللّه العظمی میرزای شیخ عبدالرحیم نهاوندی، میرزا ابوالحسن جلوه و آقا محمد رضا قمشه ای نام برد.

از همدوره ایهای میرزا محمد ارباب قمی می توان به مرحوم آیت اللّه حاج ملا آقا حسین قمی (م 1327 ق) و آیت اللّه مولی عبداللّه قمی اشاره کرد.

از آن فقیه بزرگ میرزا محمد ارباب قمی، فرزندانی والامقام بر جای مانده که عبارتند از: مرحوم حجه الاسلام میرزا محمد باقر ربانی و میرزا محسن اشراقی و در حال حاضر آقای حاج آقا سعید اشراقی از جمله فرزندان معظم له به شمارند. اما از همه معروفتر استاد سخن و خطیب شیرین شکّرشکن مرحوم حجهالاسلام و المسلمین حاج میرزا محمد تقی اشراقی است.

مرحوم میرزا محمد ارباب قمی، پس از مراجعت به تدریس و تالیف و اقامه جماعت و موعظه و حلّ و فصل دعاوی و رفع مخاصمات اشتغال داشت. وی در این زمان ریاستی عام و شهرتی تام پیدا کرد و آوازه فقاهت و فضیلت او به همه جا رسید و مجلس درس و بحث او، یکی از پررونق ترین مجالس درسی حوزه بود. منبری داشت شیرین و متین و محضری بس نمکین، در نهی از منکر و منع اهل فجور قلبی قوی و قدمی راسخ داشت و در حفظ حدود شرعیه دقیقه ای فرو نگذاشت... جماعت علما در محضر وی، خود را کوچک می شمردند و بزرگان دین و دنیا نام مبارکش را به حرمت تمام می بردند.

میرزا محمد ارباب قمی، همه روز به تدریس فقه و حدیث اشتغال داشت و از مجلس درس وی گروهی بسیار به مدارج عالیه نائل آمدند.

آن فقیه بزرگ، همه روز به تدریس فقه و حدیث اشتغال داشت و از مجلس درس وی گروهی بسیار به مدارج عالیه نائل آمدند. برخی از آنان عبارتند از: آیت اللّه حاج شیخ عباس محدث قمی، آیت اللّه حاج میرزا محمد فیض قمی، آیت اللّه حاج میرزا محمد کبیر قمی، آیت اللّه حاج شیخ حسن نویسی قمی، مرحوم حاج شیخ علی محمد باغ پنبه ای قمی، مرحوم حاج سید علی اکبر برقعی قمی، مرحوم حاج شیخ ابوالحسن فقیهی قمی، مرحوم میرزا محمد تقی اشراقی، حاج سید محمد صادق طاهری، حاج شیخ محمد صادق فقیهی قمی، حاج شیخ احمد فقیهی قمی، آقا میرزا محمد باقر ربانی (فرزند معظم له)، مرحوم آقا سید ناصرالدین قمی

الاربعین الحسینیه، تصحیح و مقابله و چاپ کتاب اثبات الوصیه مسعودی، تصحیح و مقابله و چاپ کتاب غیبت نعمانی، تصحیح و مقابله و چاپ کتاب کنزالعرفان فاضل مقداد و منهاج النجاه فیض کاشانی، تصحیح و مقابله و طبع کتاب شریف «بحارالانوار»، حاشیه بر کتاب «جواهر الکلام»، حاشیه بر کتابهای بسیار، مانند: اسفار، دیوان اشعار، رجوم الشیاطین، در ردّ بر فرقه ضاله بابی و بهایی، شرح قصیده عینیه سید حمیری و شرح کتاب «بیان» شهید اول از آثار اوست.

سرانجام میرزا محمد ارباب قمی، پس از عمری تلاش و کوشش در ترویج دین و بزرگداشت شعایر الهی، در سال 1341 ق در 68 سالگی چشم از جهان فرو بست و به موالیان طاهرینش پیوست. در وفات ایشان، مردم و حوزه علمیه قم یکپارچه عزادار شدند و به خصوص مرحوم آیت اللّه حایری، بسیار متأثر و نگران شده و در تسلیت مرحوم اشراقی و برادران او فرمود:«نه تنها شما یتیم شدید، بلکه برادری هم از دست من رفته است.» مردم حق شناس قم، پیکر پاکش را پس از یک تشییع باشکوه، در قبرستان شیخان - در جوار مرقد میرزای قمی - به خاک سپردند.

کلمات کلیدی
فرزندان  |  اخلاص  |  تدریس  |  قم  |  تواضع  |  زندگینامه  |  ولادت  |  زادگاه  |  سیره اخلاقی  |  شاگردان  |  رحلت  |  میرزا محمد تقی اشراقی  |  پدر  |  آثار و تألیفات  |  امر به معروف و نهى از منكر  |  قبرستان شیخان قم  |  اقامه جماعت  |  تحصیل در عتبات  |  شهاب الدین اشراقی  |  بازگشت به قم  |  تحصیل در حوزه تهران  |  تبلیغ و ارشاد  |  تحصیلات و استادان  |  دفاع از حقوق مردم  |  میرزا محمد ارباب قمی  |  محمد تقی بیک ارباب  |  الاربعین الحسینیة  | 
لینک کوتاه :