علما و مفاخر  /  علما و بزرگان دینی  /  قرن پانزدهم

سیّدمرتضی حسینی فیروزآبادی

سید مرتضی حسینی فیروزآبادی یزدی (۱۳۲۹-۱۴۱۰ق) از علمای شیعه حوزه علمیه نجف و قم در قرن ۱۴ هجری قمری. از وی تألیفات متعددی نظیر عنایة الاصول، فضائل الخمسة و خلاصة الجواهر به جا مانده است. سید فیروزآبادی مدتی در حرم حضرت معصومه، نماز جماعت اقامه می کرد. او در سال ۱۴۱۰ق در قم درگذشت و در قبرستان باغ بهشت دفن شد.

تعداد بازدید : 6777     تاریخ درج : 1388/11/18    

سید مرتضی فیروزآبادی در ربیع الأول سال ۱۳۲۹ق در نجف اشرف به دنیا آمد. نسب او به امام زین العابدین (ع) می رسد و پدرش سید محمد فیروزآبادی از فقهای نجف و از مراجع تقلید شیعه بود. وی از مقام و منزلت علمی والایی در حوزه علمیه نجف برخوردار بود.[1]

سید مرتضی فیروزآبادی پس از فرا گرفتن مقدمات خواندن و نوشتن به شیوه عربی و فارسی از اساتید آن زمان مانند آقا حسین مشاق، به تحصیل علوم اسلامی به روش متعارف در حوزه های علمیه پرداخت. وی علوم ادبیات و بخش مهمی از علم اصول و فقه، فلسفه الهی و علم کلام را نزد اساتید آن حوزه فرا گرفت.

وی پس از اتمام رسائل، مکاسب و کفایه در علم اصول در درس خارج حاج میرزا علی ایروانی و شیخ میرزا ابوالحسن مشکینی صاحب «حاشیه کفایه» شرکت کرد و در علم فقه در درس سید ابوالحسن اصفهانی و شیخ کاظم شیرازی حاضر شد.[2]

گفته شده میرزا علی ایروانی به فرزند ارشد خویش و شاگردانش می گفت: جدیت در تحصیل و پشتکار را از سید مرتضی (فیروزآبادی) بیاموزید.[3]

فیروزآبادی پس از گذراندن سطوح عالی حوزه به تدریس در حوزه علمیه نجف اشتغال یافت و در مسجد شیخ انصاری به تدریس کفایه پرداخت. او بیش از ۶ دوره کفایة الأصول آخوند خراسانی را درس داد و دیگر کتب سطح را هر یک چندین بار تدریس کرد.[4]

فیروزآبادی، در سال ۱۳۹۱ق بر اثر فشار و آزار حکومت حزب بعث عراق مجبور به ترک عراق و هجرت به قم گردید و به تدریس درس خارج فقه، تحت عنوان «خلاصة الجواهر» مشغول شد.[5] او شب ها در حرم حضرت معصومه(س)، نماز جماعت را اقامه می کرد.[6]

از تألیفات فیروزآبادی می توان کتاب «أصول الفقه»، «إزاحة الشکوک فی حکم اللباس المشکوک» و «مناسک الحج و العمرة» را نام برد.

از ویژگی های آثار او دقت و تحقیق در مصادر مهم و گوناگون است، چنان که تألیفات فقهی و اصولی ایشان از مباحثی ژرف و سبکی ساده و روان برخوردار است.

برخی از آثار ایشان عبارتند از:

- عنایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، این کتاب در شرح کفایه آخوند خراسانی است. این کتاب در شش جلد است و بارها در نجف، تهران، قم و بیروت به چاپ رسیده است.

- فضائل الخمسة من الصحاح السته و غیرها من الکتب المعتبرة؛ این کتاب در ۳ جلد است و در نجف، تهران و بیروت چندین بار به چاپ رسیده است.

- السبعة من السلف، در یک جلد است و در بیروت و قم به چاپ رسیده است.

- منتخب المسائل، در مسائل فقهی و فروع احکام است و در قم به چاپ رسیده است.

- خلاصة الجواهر، این کتاب شرحی استدلالی و بزرگ بر کتاب منتخب المسائل است. کتاب الطهارة آن در سه جلد، در قم به چاپ رسیده است.

- الفروع المهمة فی أحکام الأئمة، کتابی است در فقه استدلالی و بسیار مفصل که تنها کتاب الطهارة آن ۳ جلد بزرگ است.

و آثار دیگری اعم از تعلیقه و شرح که بر دیگر کتاب های درسی حوزه و یا در دیگر موضوعات نگاشته است.[7]

سید مرتضی فیروزآبادی از فضایل اخلاقی برخوردار بود. او با مردم با نیکویی و روی گشاده برخورد می کرد و در امور زندگی قانع و عفیف النفس بود تا آنجا که مقدار زیادی از کندن زیرزمین خانه اش را به دست خود انجام داد. هر روز صبح با آوازی نسبتا بلند و لحنی شیوا مقید به تلاوت قرآن کریم بود.[8]

او شب های چهارشنبه و در سال های آخر شب های پنج شنبه که خلوت بود، پیاده به مسجد سهله در کوفه می رفت.[9] علی دوانی، یکی از همراهان وی در این مراسم می گوید: در حجره آیت الله فیروزآبادی در مسجد سهله، یک حصیر و بالشی از سبوس گندم و آفتابه ای بیشتر موجود نبود.[10]

در مسجد کوفه به مقام حضرت ابراهیم(ع) علاقه زیادی داشت تا آنجا که می گفت: دوست دارم پس از مرگم مرا دور مقام ابراهیم چند مرتبه طواف دهند.[11] او در همسایگی سید علی قاضی منزل داشت و در درس های اخلاق و عرفان وی شرکت می کرد و محرم اسرار استاد بود.[12]

مرحوم فیروزآبادی در شب ۱۷ ذی الحجه سال ۱۴۱۰ق درگذشت و در شب ۱۸ بر حسب وصیت، در صحن دوّم مزار باغ بهشت در قم دفن شد.[13]

پی نوشت ها:

[1] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۳.

[2] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۵-۶.

[3] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۴.

[4] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.

[5] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۳.

[6] رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۲، ص۲۲۵.

[7] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۹-۱۳.

[8] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.

[9] جواهر کلام، تربت پاکان قم، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۱۹۹۲.

[10] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.

[11] فیروزآبادی، فضائل پنج تن، ۱۳۷۴ش، ص۷.

[12] فیروزآبادی، مقدمه سید محمد فیروزآبادی، ص۷-۸.

[13] فیروزآبادی، فضائل پنچ تن، ۱۳۷۴ش، ص۱۴.

کلمات کلیدی
تدریس  |  زندگینامه  |  تحصیلات  |  نسب  |  علامه امینی  |  استادان  |  باغ بهشت  |  قناعت  |  سیره اخلاقی  |  شاگردان  |  رحلت  |  محل دفن  |  امام سجاد (ع)  |  آثار و تألیفات  |  هجرت به ایران  |  خوش برخوردی  |  خاندان و تبار  |  سید مرتضی حسینی فیروزآبادی  |  سید محمد حسینی فیروزآبادی  |  همراهی با انقلاب اسلامی  |  فرزندان آفتاب  |  آیت الله سیدمحمد فیروزآبادی  | 
لینک کوتاه :