علما و مفاخر  /  علما و بزرگان دینی  /  قرن چهارم

احمد ابن ادریس اشعری قمی

احمد بن ادریس قمی از طایفه اشعری و از راویانی است که او را به وثاقت ستوده اند. دارای کتابی به نام نوادر بوده و جنبه انتقال دهندگی میراث حدیثی اصحاب در او برجسته است. وی میراث روایی فراوانی را از حوزه کوفه و مناطقی مانند نیشابور با واسطه احمد بن محمد بن عیسی و به همراه افرادی مانند سعد بن عبد الله، حمیری و محمد بن یحیی العطار و یا به طور مستقیم به قم انتقال داده است.

تعداد بازدید : 12376     تاریخ درج : 1388/10/03    

احمد بن ادریس قمی یکی از راویان مکتب حدیثی قم است که دوران حضور معصوم را درک کرده و بیش از نیمی از عمر خود را در دوران غیبت صغری گذرانده است.

احمد بن ادریس قمی از راویانی است که مقبولیت عام داشته و دارای افکار خاص و یا روایات شاذ و نادر نیست. نقل بدون واسطه کلینی در بسیاری از روایات کافی از احمد بن ادریس خود گواه بزرگی و عظمت او است.

نام او احمد فرزند ادریس و به احمد بن ادریس قمی معروف است.

کنیه وی ابوعلی الاشعری است که در بسیاری موارد با این نام در اسناد روایات ذکر شده است گرچه با نام احمد بن ادریس نیز فراوان وجود دارد.

دو لقب دیگر این راوی که در کنار اسم او ذکر می شود لقب اشعری و قمی است.

یکی دیگر از القاب احمد بن ادریس، قواد است که در عبارت شیخ طوسی آمده است.

از لحاظ لغوی قواد به معنای فرمانده و پیشاهنگ و کسی که رئیس و سر دسته یک طایفه باشد، اطلاق می شود و به معنای رئیس و بزرگ قوم است؛ مؤید این معنا عبارت ابن طاووس هنگام نقل یک روایت از او است.

تاریخ ولادت این روای نیز مانند بسیاری از راویان معلوم نیست و در کتب شرح حال نگاری مطلبی در این باره وجود ندارد. اما تاریخ وفات او را همگان ثبت کرده اند. نجاشی و شیخ طوسی در فهرست وفات او را سال 306 ق در منطقه ای به نام قرعاء ضبط کرده اند. دیگران مانند علامه و ابن داوود نیز همین تاریخ را نگاشته اند.

اساتید احمد بن ادریس حدود 25 نفرند که اسامی آنها در کتب اربعه موجود است. برخی از این افراد جزء مشایخ بزرگ حدیثی شیعه به شمار می آیند افرادی مانند احمد بن محمد بن خالد برقی، احمد بن محمد بن عیسی اشعری و محمد بن عبدالجبار قمی.

در اسناد کتب اربعه حدود 10 نفر از ابن ادریس روایت نقل کرده اند. دو تن از این افراد فرزندان وی هستند. مهم ترین این شاگردان چهار نفرند

1- حسین بن علی بن سفیان البزوفری

2- علی بن حسین بن بابویه

3- محمد بن حسن بن احمد بن ولید

4- محمدبن یعقوب الکلینی

تاریخ ولادت احمد بن ادریس معلوم نیست اما با توجه به تاریخ وفات او در سال 306 ق حداقل زمان امام حسن عسگری(ع) را درک نموده است.

احمدبن ادریس قمی از راویانی است که تألیفات زیادی نداشته گرچه نام او در سند بسیاری از روایات به چشم می خورد. بنابراین وی جنبه انتقال دهنده میراث حدیث داشته و در این زمینه حضور فعالی دارد.

تنها کتابی که به وی نسبت داده می شود کتاب نوادر است که بسیاری از راویان حدیث شیعه کتابی با این عنوان داشته اند. نجاشی این کتاب را از عده ای از اصحاب به صورت اجازه از احمد بن جعفر بن سفیان گزارش کرده است.

نام احمد بن ادریس در حدود 100 طریق از طرق کتاب های فهرست نجاشی و فهرست طوسی آمده است که رقم بالایی به شمار می رود. در تمامی این موارد در طریق نجاشی و شیخ به کتب و تصانیف اصحاب، نام احمد بن ادریس وجود دارد که حکایت از کثیر الاجازه بودن وی در نقل کتب و تصانیف راویان حدیث می کند.

کلمات کلیدی
فرزندان  |  روایات  |  القاب  |  زندگینامه  |  کلینی  |  احمد بن ادریس قمی  |  استادان  |  نشر حدیث  |  شاگردان  |  رحلت  |  آثار و تألیفات  |  از نگاه دیگران  |  معرفی اجمالی  |  احمد بن ادریس اشعری قمی  |  حسن ابن احمد ابن ادریس قمی  |  حسین ابن احمد ابن ادریس قمی  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : دکتر فصیحی تاریخ : 1400/01/07

با سلام در قسمت فعالیتهای گسترده تاریخ فعالیت ۲۵۰ تا ۳۶۰ قید شده که ۲۵۰ تا ۳۰۶ صحیح است ۳۰۶ تاریخ وفات ایشان میباشد