×

متن پایه دو مخصوص مشترکین دوره دبیرستان;بررسی مشکلات جوانان(3) تعدیل غریزه جنسی

صورتی که این خواهش سوزان تعدیل نشود و به صورت خودسر عمل کند، طبیعی است که وجدان اخلاقی و تمایلات انسانی را سرکوب می کند و برای ارضای شهوت جنسی، ممکن است به جوانان، هریک از شما که قدرت ازدواج دارد حتماً اقدام کند، زیرا این خود بهترین هرچند از نظر اسلام، ازدواج به خودی خود مستحب است ولی در جایی که ترک گناه منوط به شبیه این واقعه برای مرحوم شیخ رجبعلی خیاط نیز اتفاق افتاده است. بر این اساس، در روایات معصومین از جنگ و مبارزه با نفس سخن گفته شده است تا جایی دام خطرناک انحرافات جنسی خارج شوند باید واقعاً از اعماق وجود خود برای ترک عادات برای این مفاسد اخلاقی فرموده اند این است که هریک از این ملکات زشت را که در خود تعدیل غریزه جنسی، به معنای مهار و کنترل آن و مقابله با زیاده خواهی جنسی است و برای مقابله با طغیان غریزه جنسی گاهی لازم است عقوبت هایی در نظر گرفته شود تا رام امام(ع) رو به او کرد و فرمود: (کدام جهاد بالاتر از عفت است. داری به عنوان یک عامل تعدیل غریزه جنسی یاد شده است. بگیرد، زیرا روزه گرفتن برای کنترل شهوت مفید است). انگیزه های شهوت و غضب، عقل تیره و تار می شود و فروغ خود را از دست می دهد. تمامی پرسش های این بخش برگرفته از متن پایه دو است. الف) کسی که خود را احترام کرد، شهوت در نظرش کوچک می شود. ب) غریزه جنسی یکی از نیرومندترین تمایلات آدمی است.

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 3052     تاریخ درج : 1390/08/08

82

در شماره پیشین، راه های مقابله با انحرافات جنسی را که جنبه پیش گیری داشت، بررسی کردیم. در این شماره به روش های تعدیل غریزه جنسی که جنبه درمانی دارد، می پردازیم.

1. توجه به کرامت انسانی

یکی از عوامل مهم غلبه بر شهوت، شناخت شأن و منزلت خویش و احیای شخصیت معنوی است. امام علی(ع) می فرماید: (من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهواته;1 کسی که نفسش را احترام کرد، شهوت در نظرش پست و کوچک می شود.)

جوانان به طور طبیعی عزت طلب و ذلت گریزند و در هیچ شرایطی، خواری و پستی را برنمی تابند. مهم آن است که بی پروایی جنسی به عنوان عامل تباه کننده عزت و شرافت انسانی شناخته شود. اگر کسی بداند که پیروی از شهوات و ارضای غریزه جنسی به صورت نادرست با آبروریزی و رسوایی همراه است، قطعاً از انجام کارهایی که به شخصیت او آسیب وارد می کند، خودداری می کند. امام علی(ع) می فرماید: (کسی که شرافت ذاتی اش را بشناسد، خود را از پستی شهوت مصون می دارد)2. از این بیان حکیمانه می توان چنین نتیجه گرفت که یکی از راه های غلبه بر شهوت و حفظ عفت و پاکی مردم به خصوص جوانان، آگاه بودن آنان به شخصیت والای انسانی و توجه دادن به پیامدهای ناگوارِ بی بند وباری جنسی است.

بر این اساس در روایات معصومین ـ علیهم السلام ـ به ناسازگاریِ تعالیِ روح و روان با آزادی کامل غرایز و شهوات تأکید شده است. امام علی(ع) می فرماید: (کسی که بر نفس خود حاکم شد، شأن و منزلتش بالا گرفت و کسی که نفسش فرمانروای او شد، قدر و قیمتش کاسته شد).3 دلیلش آن است که هرچند جوان براساس فطرت انسانی خود به سجایای اخلاقی نظیر راستی و درستی، عدل و انصاف، امانت داری و وفای به عهد و غیره تمایل دارد، اما در مقابل، غریزه جنسی نیز یکی از نیرومندترین تمایلات آدمی به شمار می رود و در صورتی که این خواهش سوزان تعدیل نشود و به صورت خودسر عمل کند، طبیعی است که وجدان اخلاقی و تمایلات انسانی را سرکوب می کند و برای ارضای شهوت جنسی، ممکن است به انواع رذایل اخلاقی نظیر دروغ، تهمت، خیانت در امانت، عهدشکنی و جنایت و… دست بزند و به عزت نفس خویش آسیب برساند. امام علی(ع) چه زیبا فرموده اند: (کم من لذة دنیّة منعت سنیّ درجات4; چه بسا لذت ناچیزی که آدمی را از نیل به درجات عالی انسانی باز می دارد.)

2. یاد مرگ

عامل دیگری که در غلبه بر شهوت و کنترل و تعدیل غریزه جنسی نقش مهمی دارد، یاد مرگ و قیامت است. امام علی(ع) می فرماید: ای بندگان خد، برحذر باشید از مرگ و از سختی های آن. وقتی نفستان خواست شما را درباره شهوات به تباهی بکشاند زیاد به یاد مرگ باشید، زیرا برای موعظه، یاد مرگ کافی است. رسول خدا(ص) اصحاب خود را درباره مرگ بسیار سفارش می کرد و می فرمود: (زیاد مرگ را یاد کنید، زیرا یاد مرگ، شکننده لذات نفسانی و حایل میان تو و شهوات است.)5

3. ازدواج

راه صحیحِ ارضای غریزه جنسی، ازدواج قانونی است. رسول خدا(ص) می فرماید: (ای گروه جوانان، هریک از شما که قدرت ازدواج دارد حتماً اقدام کند، زیرا این خود بهترین وسیله است که چشم را از نگاه های آلوده و عورت را از بی عفتی محافظت می کند).6 هرچند از نظر اسلام، ازدواج به خودی خود مستحب است ولی در جایی که ترک گناه منوط به آن باشد، آن را واجب می داند. فقهای عالی مقام فرموده اند: (کسی که به دلیل نداشتن زن به حرام می افتد، واجب است زن بگیرد).7 بر این اساس، دین مقدس اسلام به منظور مقابله با انحرافات جنسی، وظیفه بسترسازی ازدواج را متوجه پدر خانواده و حاکم اسلامی کرده است.

4. عفت پیشگی

قرآن مجید راه مقابله با طغیان غریزه جنسی را در صورت فراهم نبودن زمینه ازدواج، عفت پیشگی و یا خویشتن داری در امور جنسی می داند و می فرماید: (ولیستعفف الذین لایجدون نکاحاً حتی یغنیهم الله من فضله;8 آن ها که وسیله ازدواج ندارند باید عفت پیشه کنند تا خداوند آنان را به فضلش بی نیاز کند). بر این اساس، قرآن کریم افرادی از عفیفان را به عنوان الگو به مسلمانان معرفی کرده است که در رأس آن ها حضرت یوسف(ع) است. او در سخت ترین شرایط و در حالی که همه اسباب گناه برایش فراهم بود، خود را حفظ کرد و در برابر امواج شدید شهوت ایستادگی نمود و آبرومندانه از یک امتحان بزرگ الهی سربلند بیرون آمد.

(گرچه حضرت یوسف(ع) با وجود عفت از سوی همسر عزیز مصر (زلیخا) متهم به خیانتی شد که ممکن بود به قیمت جانش تمام شود، ولی خداوندی که وعده حمایت از مؤمنان پاک دامن را داده است، توسط گواهی کودک شیرخواری که در گهواره بود، به صورت معجزه آسایی او را نجات داد).9

حضرت یوسف(ع) به درگاه خداوند عرضه می دارد: (پروردگارا! زندان نزد من محبوب تر است از آن چه این ها مرا به آن می خوانند).10 سرانجام ایشان به زندان افتاد، ولی روح بلندش از آلودگی به گناه محفوظ ماند و با حفظ آبرو و عفت به همه چیز رسید تا جایی که بر تخت قدرت عزیز مصر تکیه زد; در حالی که همه آلودگان رسوا شده و کنار رفتند.

شبیه این واقعه برای مرحوم شیخ رجبعلی خیاط نیز اتفاق افتاده است. او خیاطی بود درست کار که از جوانی به دنبال کمالات انسانی بود. مبدأ تحول و نقطه عطف وی ماجرایی است بسیار تکان دهنده اما عبرت آمیز که در پی می آید.

ـ تجربه توحید

آقای میلانی این واقعه را از زبان خود شیخ چنین نقل می کند:

در ایام جوانی، دختری رعنا و زیبا از بستگان، دلباخته من شد و سرانجام در خانه ای خلوت مرا به دام انداخت. با خود گفتم: رجبعلی، خدا می تواند تو را خیلی امتحان کند، بیا یک بار تو خدا را امتحان کن و از این حرامِ آماده و لذت بخش برای خدا صرف نظر کن. پس به خداوند عرضه داشتم: خدای، من این گناه را برای تو ترک می کنم تو هم مرا برای خودت تربیت کن.11 آن گاه دلیرانه هم چون یوسف(ع) در برابر گناه مقاومت می کند و از آلوده شدن دامن به گناه اجتناب می ورزد و این خویشتن داری و عفت پیشگی، موجب بصیرت و بینایی او می گردد.

ـ جوان بزّاز

نمونه دیگر، داستان ابن سیرین است. او در دوران جوانی بزازی می کرد. روزی زنی او را دید و شیفته جمالش شد و به بهانه خرید جنس، او را وارد خانه خود کرد و درها را بست و در برابر ابن سیرین حرکاتی انجام داد تا بلکه او را بفریبد; ولی او از خدا ترسید و به زن گفت: به خدا پناه می برم. سپس او را نصیحت کرد و عواقب زشت خواسته او را شرح داد ولی زن دست برنداشت. سرانجام ابن سیرین برای نجات خود از گناه، حیله ای شرعی به کار برد و به زن گفت: پس اجازه بده به دست شویی بروم. او به دست شویی رفت و خود را به نجاست آلوده کرد. وقتی زن او را با آن وضعیت دید از او متنفر شد و وی را از خانه اش بیرون کرد و بدین ترتیب خود را از آلودگی معنوی نجات داد. خداوند نیز به سبب این عمل، علم تعبیر خواب را به او آموخت.12

البته تسلط بر نفس و حفظ عفاف و تعدیل غریزه جنسی، کار بسیار دشواری است که نیاز به مقاومت سرسختانه دارد. امام علی(ع) می فرماید: (شهوت ها و خواسته های نفسانی، بیماری های کشنده هستند و بهترین دوای آن ه، صبر و پایداری در برابر آن هاست.)13

ـ جهاد اکبر

بر این اساس، در روایات معصومین از جنگ و مبارزه با نفس سخن گفته شده است تا جایی که از آن به عنوان جهاد اکبر یاد شده است. رسول خدا(ص) سپاهی را به جنگ دشمن فرستاد. هنگامی که از جنگ برگشتند، به آن ها فرمود: آفرین بر کسانی که جهاد کوچک را انجام دادند ولی جهاد اکبر هنوز بر آن ها واجب است. گفته شد: یا رسول الله، جهاد اکبر کدام است؟ فرمود: جهاد با نفس.14

همان طور که در جهاد مسلحانه، هر ضربه ای که بر دشمن وارد شود و هر سنگری که به وسیله سپاهیان مفتوح گردد، به همان مقدار دشمن ضعیف می شود و سپاهیان نیرومند می گردند، در جهاد با نفس نیز هر ضربه ای که بر نفس اماره وارد آید و با خواسته ها و هوس های غیر مشروعش مخالفت شود، به همان مقدار او ضعیف و شما قوی تر و برای فتوحات بعد آماده تر می شوید.15 البته کسانی که در این میدان مبارزه مخلصانه وارد شوند مشمول الطاف خفیه الهی خواهند شد. قرآن مجید می فرماید: (کسانی که در راه ما جهاد کنند، راه های خود را به آن ها نشان می دهیم.)16

5. تقویت اراده

از آن جا که جاذبه های جنسی، بسیار قوی و عوامل تحریک کننده فراوان اند، مبارزه با آن عزمی راسخ و اراده ای خلل ناپذیر می طلبد. به ویژه اگر زیاده خواهی جنسی به صورت عادتِ ناپسند خود ارضایی درآمده باشد; در این صورت، هم چون خصایص طبیعی و ذاتی، دامنه دار و پر نفوذ و به منزله طبیعت دوم درمی آید. چنان که امام علی(ع) فرموده است: (العادة طبع ثان; عادت، طبیعت دوم آدمی است).17 از این رو رهایی از عادات ناپسند بسیار دشوار و مشکل است تا جایی که به فرمایش امام حسن عسکری(ع) برگرداندن معتاد از عادت خود چیزی شبیه اعجاز است.18

در عین حال، قدرت اراده انسان بر توانایی عادات غلبه دارد. کسانی که می خواهند از دام خطرناک انحرافات جنسی خارج شوند باید واقعاً از اعماق وجود خود برای ترک عادات ناپسند تصمیم گیری و هرگونه شک و تردید را از خود دور کنند. البته همان طوری که کسب عادت ناپسند و اصل انحراف جنسی به تدریج صورت گرفته، ترک آن نیز باید با تأنی انجام گیرد.

بعضی از جوانان مبتلا به انحرافات جنسی و از جمله خود ارضایی می گویند: ما قادر به تصمیم گرفتن نیستیم و نیروی تصمیم از ما سلب شده است. بارها تصمیم گرفته ایم اما باز شکسته ایم. در پاسخ این افراد باید گفت: (شکستن تصمیم به معنای از بین رفتن همه آثار آن در وجود انسان نیست. همین تصمیم شکسته شده رسوباتی در اعماق دل و روح انسان باقی می گذارد و زمینه را برای تصمیم نهایی بیش از گذشته آماده می کند. شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: فلانی مبتلا به یک نوع انحراف جنسی شده و از خود هیچ گونه اراده ای ندارد. حضرت با عصبانیت فرمود: چه می گویی؟ آیا حاضر است این عمل را پیش روی مردم هم انجام دهد؟ عرض کردند: نه. فرمود: پس معلوم می شود به اراده و اختیار خود اوست.)19

آن چه در شروع کار مهم است، خواستن و انگیزه داشتن است. مهم آن است که انسان احساس درد کند تا به دنبال درمان بگردد و بداند که گذشت زمان و تکرار عادات ناپسند به زیان او تمام می شود، زیرا خواهش های نفسانی و غریزه جنسی در حد معیّنی متوقف نمی گردد و هدفی جز اشباع کامل ندارد. امام علی(ع) می فرماید: (پیش از آن که تمایلات نفسانی به تندروی عادت کنند با آن ها بجنگ، زیرا اگر نیرومند شوند فرمانروای تو خواهند شد و تو را به هر سو که بخواهند می برند و در نتیجه، قدرت مقاومت در برابر آن ها را از دست خواهی داد.)20

مولوی می گوید:

زانک خوی بد بگشتت استوار

مور شهوت شد ز عادت هم چو مار

مار شهوت را بکش از ابتدا

ور نه اینک گشت مارت اژدها21

ییکی از شیوه های تقویت اراده، تلقین مثبت است. برای مقابله با زیاده خواهی جنسی و ترک عادات ناپسند (مانند خودارضایی) که از آن نشأت گرفته است، لازم است با تلقین و القای افکار مثبت، در تغییر شرایط اقدام مؤثر به عمل آید. روان شناسان تلقین را یکی از مؤثرترین راه ها برای مبارزه و تضعیف یک صفت ناهنجار و جای گزینی صفتی پسندیده در روان آدمی می دانند و با این روش به مداوای بیماران روحی و حتی جسمی خویش می پردازند.

(امیل کوئه) از روان شناسانی بود که برای نخستین بار از تجربه (خود تلقینی) بهره گرفت. (پیر داکو) در این باره می نویسد: سکوئهز حق داشت که می گفت: هنگامی که نیروی تخیل با اراده به رویارویی و پیکار برمی خیزد، این نیروی تخیل است که بی هیچ برو برگردی پیروزی را نصیب خود می سازد. به این ترتیب سکوئهز برای نفسانیات و ضمیر باطن و کلاً برای نیروی تخیل، نقش مهمی قائل می شد. او می کوشید تا تلقین بیمارگونه را با ضد آن که پایه صحیح و سالم داشته باشد، از بین ببرد.)22

باز می نویسد: (آری، نیروی شگرف تلقین را نمی توان دست کم گرفت و از این رو می توان هر روزه تمرین ها را انجام داد و به نتیجه ای دلخواه دست یافت. در این جا می خواهم از تلقین عمیق سخن بگویم که می تواند در درمان ناتوانایی های جنسی، ترس ه، اضطراب ه، بی خوابی ه، اعتیادات زیان آور، ضعف شخصیت و برخی عوارض پوستی، مؤثر واقع شود.)23

افراد مبتلا به عادت ناپسند خود ارضایی باید مرتب به خود تلقین کنند که به خوبی قادرند این عادت را ترک کنند. نکته مهم آن است که تلقین باید براساس باور درونی باشد تا نقش خود را به خوبی ایفا کند. ضمن این که به دنبال آن، جای گزین کردن یک عادت پسندیده ضروری است. روان شناسان می گویند: (برای ترک یک عادت بد، حتماً باید به سراغ عادت خوب رفت و آن را جانشین عادت بد نمود. در مورد عادات بدِجنسی باید درست در همان ساعاتی که انگیزه آن در مبتلایان تولید می شود، به سراغ برنامه خاصی که برای چنین ساعاتی از قبل پیش بینی کرده اند، بروند.)24

به طور کلی برای تهذیب نفس و مبارزه با اخلاق زشت و از جمله انحرافات جنسی باید دو کار انجام گیرد: 1. به خواسته ها و تقاضاهای آن پاسخ مثبت داده نشود تا به تدریج ریشه اش خشکانده شود; 2. صفت نیکِ مخالف آن تقویت گردد. امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید: (نفس خود را بر فضایل و کارهای خوب مجبور کن، زیرا رذایل در باطن ذات تو نهاده شده اند)25. و در جای دیگر فرموده اند: (نفس خودت را به انجام کارهای خوب و تحمل سنگینیِ بار غرامات عادت ده تا نفست شریف شود و آخرتت آباد گردد و ستایش کنندگانت زیاد شوند.)26

امام خمینی(ره) در این باره می نویسد: (بهترین علاج ها که علمای اخلاق و اهل سلوک برای این مفاسد اخلاقی فرموده اند این است که هریک از این ملکات زشت را که در خود می بینی در نظر بگیری و برخلاف آن تا چندی مردانه قیام و اقدام کنی و همت بگماری برخلاف نفس تا مدتی، و برخلاف آن خواهشِ رذیله رفتار کنی; مسلماً بعد از مدت قلیلی، آن خُلق زشت رفع شده و شیطان و جُندش از این سنگر فرار کرده جنود رحمانی به جای آن ها برقرار می شود.)27

6. مؤاخذه و تنبیه

تعدیل غریزه جنسی با دو مشکل رو به رو است: نخست آن که، طبیعت بشری با توجه به بعد مادی و حیوانی اش، میل به ارضای بی قید و شرط تمایلات نفسانی دارد و بدیهی است که تعدیل غریزه جنسی، به معنای مهار و کنترل آن و مقابله با زیاده خواهی جنسی است و سختی این کار بر کسی پوشیده نیست. علاوه بر این که اگر کسی مدتی از عمر خویش را با بعضی از انحرافات جنسی گذرانده باشد. برای او طبیعت ثانوی ایجاد کرده و مبارزه با آن عادت و نهادینه کردن عادات پسندیده، در نهایتِ دشواری و صعوبت است. با توجه به این دو چالش مذکور، آدمی گذشته از همت وال، به محرک هایی نیازمند است تا نفسِ مایل به تنبلی و رکود را به حرکت و تلاش وا دارد و در طریق مجاهدت با نفس ثابت قدم و مقاوم گرداند. در این میان، مهم ترین محرک، تنبیه و مجازات و به تعبیر علمای اخلاق، معاتبه و معاقبه نفس است. مجازات خویشتن در برابر زیاده خواهی جنسی از ملامت شروع می شود و سپس به مراحل شدیدتر مانند محروم کردن خویشتن از بعضی از لذایذ زندگی در یک مدت معیّن منتهی می گردد.

ـ متخلفان از جنگ

قرآن مجید در این زمینه به داستان متخلفان جنگ تبوک اشاره می کند و می فرماید: پیامبر(ص) پس از بازگشت از جنگ به مسلمانان دستور داد که با متخلفان قطع رابطه کنند. آن سه نفر متخلف با دیدن این وضعیت برای مجازات خود یک دیگر را ترک گفتند و در انزوای کامل به توبه مشغول شدند. خداوند نیز پس از مدتی توبه آن ها را پذیرفت.28

برای مقابله با طغیان غریزه جنسی گاهی لازم است عقوبت هایی در نظر گرفته شود تا رام گردد. امام علی(ع) در شرح یکی از اوصاف پرهیزکاران می فرماید: هرگاه نفس، او را در انجام وظایفی که خوش ندارد سرکشی کند، او هم از آن چه دوست دارد محرومش می سازد و از این طریق نفس سرکش را مجازات می کند.29 در جای دیگر آن حضرت فرمودند: (هنگامی که نفس بر تو سخت گیرد، تو هم بر او سخت گیر تا در برابر تو تسلیم گردد.)30

در حالات فقیه بزرگ عالم شیعه، مرحوم آیةاللّه بروجردی نقل شده که هرگاه عصبانی می شد، بلافاصله از همین پرخاش مختصر پشیمان شده و در مقام عذرخواهی و جبران برمی آمد و طبق نذری که داشت، فردای آن روز را برای جبران این کار روزه می گرفت و به این ترتیب خود را در برابر این کار کوچک معاقبه می فرمود.31

مراقبه و سپس محاسبه در صورتی اثر دارد که معاقبه و کیفرهای مناسب برای هوا و هوس های سرکش در نظر گرفته شود وگرنه تأثیر آن بسیار ضعیف خواهد بود. ولی این به آن معنا نیست که اعمال مرتاضان و بعضی از صوفیان منحرف را امضا کنیم و بر اعمال خشونت بار صحه بگذاریم، بلکه منظور از معاقبه، کارهایی مانند روزه گرفتن، تعطیل کردن برنامه هایی که در معرض هوا و هوس است و محروم کردن خویشتن از پاره ای از لذات مادی و امثال آن است.32

7. ورزش

یکی از راه های آرام کردن طوفان غریزه جنسی در انسان، ورزش و فعالیت بدنی است، زیرا ورزش مقدار فراوانی از انرژی های بدنی و فکری انسان را به خود اختصاص می دهد و طبعاً از مسائل دیگر کم می کند. انواع ورزش های سالم مانند: شن، اسب سواری، کوه نوردی، راه پیمایی و غیره، گذشته از این که جسم را نیرومند می کند، عامل مؤثری نیز برای آرام نگاه داشتن نیروی شهوانی است. به همین دلیل است که در هنگام ورزش هیچ گونه تحریکی در غریزه جنسی روی نمی دهد. از طرف دیگر، ورزش بهترین روش برای پر کردن اوقات فراغت است که نقش مؤثری در طرد افکار شهوانی دارد. امام علی(ع) می فرماید: (البطالة ام العیوب; بیکاری و وقت را به بطالت گذراندن، مادر همه عیب هاست).33 بزرگ ترین دام برای به انحراف کشیده شدن جوانان، وقت های خالی از هرگونه برنامه ریزی است.

8. نظر به پاداش الهی

یکی دیگر از راه های کنترل غریزه جنسی و تعدیل آن، توجه به پاداش اخروی درباره کسانی است که با عفت پیشگی بر شهوات فائق آمده و دامن خود را از گناه پاک و منزه داشته اند. امام علی(ع) می فرماید: (فمن اشتاق الی الجنة سلا عن الشهوات;34 کسی که به بهشت علاقه داشت، خواهش های نفس و شهوات را فراموش کرد و از آن ها چشم پوشید.)

وقتی انسان مؤمن مشاهده می کند که اهتمام به عفت به اندازه ای برای خدای متعال و پیشوایان دین حائز اهمیت است که آن را در زمره بهترین جهادها قرار داده اند، با انگیزه ای بالا در صدد دست یابی به این موقعیت ممتاز خواهد بود. امام باقر(ع) می فرماید: (برترین عبادت، عفتِ میل جنسی و شکمی است).35 در حدیثی، بعد از معرفت الهی، صفت عفت به عنوان مهم ترین ارزش به حساب آمده است.36 ابوبصیر می گوید: روزی خدمت امام باقر(ع) بودم، کسی سؤال کرد که من اعمال عبادی و نماز و روزه زیادی ندارم اما امید آن دارم که جز از حلال نخورم و جز از طریق صحیح، آمیزش جنسی انجام ندهم. امام(ع) رو به او کرد و فرمود: (کدام جهاد بالاتر از عفت است.37)

در روایتی رسول خدا(ص) به عفت پیشگان بشارت بهشت داده و فرمودند: (کسی که عشق ورزد و عشق خویش را پنهان سازد و پاک دامنی و صبر پیشه کند، خداوند او را بیامرزد و وارد بهشت کند.)38

جوانی که در سر، سودای کسب رضایت الهی می پروراند و در آرزوی وصل یار به سر می برد، باید به هوا و هوس های زودگذر پشت پا زند و به وعده الهی چشم دوزد. والعاقبة للمتقین.

9. کم خوری

اجتناب از پرخوری، از جمله راه های غلبه بر شهوت است. در روایات اسلامی از روزه داری به عنوان یک عامل تعدیل غریزه جنسی یاد شده است. پیامبر(ص) می فرماید: (ای گروه جوانان، هریک از شما قدرت ازدواج دارد ازدواج کند و اگر قدرت ندارد روزه بگیرد، زیرا روزه گرفتن برای کنترل شهوت مفید است).39 این نقش وقتی معلوم می شود که بدانیم پرخوری موجب طغیان غرایز و هیجانِ شهوت است; چنان که امام صادق(ع) می فرماید: (برای قلب مؤمن چیزی مضرتر از پرخوری نیست، زیرا پرخوری، عامل قساوت قلب و هیجان شهوت است.)40

10. توجه به عواقب شهوت رانی

اندیشه در پیامدهای شهوت رانی، اثر عمیقی در کنترل آن و حفظ عفت عمومی دارد. رهبران الهی همواره عواقب شوم گرفتاری در چنگال شهوات را به انسان ها گوشزد کرده و سعی کرده اند آنان را از کام شهوات نجات دهند. امام علی(ع) می فرماید: هرگاه در لذت (حرامی) باشی، به یادآور که روزی زایل می شود و اگر در هر نعمتی هستی، به خاطر داشته باش که روزی سلب خواهد شد. در بلاها نیز انتظار برطرف شدن آن را داشته باش، زیرا این یادآوری ها نعمت را پایدارتر و شهوات را دور می سازد.)41

هرچند ماهیت شهوت، جذب منفعت و لذت جویی است; اما این نیروی جاذبه چه بسا در عمل به جذب زیان منجر شود. از روایات معصومین استفاده می شود که شهوتِ کنترل نشده چنین حالتی دارد. چگونه می توان از شهوت لذت برد در حالی که دربردارنده انواع آفت ها و محرومیت هاست و به جای این که چیزی به ارمغان آورد، بسیاری از داشته های مفید انسان را بر باد می دهد. یک محاسبه منطقی، آدمی را متوجه می کند که لذت آنی، ارزش تحمل آن همه محرومیت را ندارد. به فرمایش امام علی(ع): (لذتی که آمیخته با رنج و درد است، لذت نیست)42. بجاست یک بار هم که شده محرومیت های حاصل از شهوت افسار گسیخته را مرور کنیم:

الف) محرومیت از سلامت جسم و جان: تحریک مداومِ جنسی، انسان را پیوسته در وضعیت هیجانی و ناآرام نگه می دارد و همین امر، بهداشت روانی او را تهدید می کند، زیرا تحریک ها و ارتباط های نامشروع، او را هر لحظه به گناهان خانمان سوز می کشاند و ترس از رسوایی، هراس از قوانین کیفری و عذابِ وجدان، جانش را چونان خوره می خورد و آشفتگی ه، استرس ها و دهشت های او را به اوج می رساند. امام علی(ع) می فرماید: (کسی که شهوتش بر او غالب آید، روح و روانش سالم نمی ماند)43. اما عفاف پیشگی، منشأ رهایی از همه این اضطراب هاست. امام علی(ع) در این باره فرموده اند: (من غضّ طرفه اراح قلبه; هرکس نگاهش را از نامحرم فرو بندد قلبش آسوده می گردد.)44

شاید این سخن حکیمانه پروردگار ناظر به این امر مهم باشد که فرموده اند: (هرگاه از زنان [پیامبر] چیزی خواستید، از پشت پرده از آنان بخواهید; این برای دل های شما و دل های آنان پاکیزه تر است.)45

آزادی جنسی و بی بندوباری اخلاقی در حال حاضر ره آوردی جز به تباهی کشیده شدن نسل جوان و گسترش بیماری های مزمن و امراض مقاربتی چون: سفلیس، سوزاک و ایدز نداشته است. آمار وحشتناک مبتلایان به بیماری مرموز ایدز در دنیا گواه بر این مدعا است.

اما عفت گرایی، بهداشت کامل جنسی را تأمین می کند. قرآن کریم برخی از عرصه های بی عفتی نظیر هم جنس بازی را اسراف و به هدر رفتن انرژی و نیروی جسمانی می داند; آن جا که می فرماید: (شما از روی شهوت به جای زنان با مردان درمی آمیزید، آری، شما گروهی اسراف پیشه اید.)46

ب) محرومیت از خرد: هوس های شهوانی، نیروی خرد را تضعیف می کند و از فروغ عقل می کاهد، زیرا در تحریک جنسی و هیجانِ شهوت، تمرکز حواس برهم می خورد و فرصت تفکر و تصمیم گیری و حساب رسی از انسان سلب می گردد و در نتیجه، افت تحصیلی و ضعف علمی و فرهنگی را برای دانش پژوهان به همراه می آورد. امام علی(ع) می فرماید: (در کشاکش انگیزه های شهوت و غضب، عقل تیره و تار می شود و فروغ خود را از دست می دهد.)47 در جای دیگر فرموده اند: (کسی که مالک شهوتش نباشد مالک عقلش نخواهد بود.)48

در وضعیت طغیان غریزه جنسی، چشم و گوش که دروازه های عقل و ابزارهای شناخت اند، به درستی عمل نمی کنند و عقل که وظیفه تجزیه و تحلیل دارد، ناکار آمد می گردد.

سعدی می گوید:

حقیقت سرایی است آراسته

هوا و هوس گردِ برخاسته

نبینی که هرجا که برخاست گرد

نبیند نظر گرچه بیناست مرد

استاد مطهری می گوید: (یکی از حالات و قوایی که در عقل انسان یعنی در عقل عملی انسان یعنی در طرز تفکر عملی انسان که مفهوم خوب و بد و خیر و شر و درست و نادرست و لازم و غیر لازم و وظیفه و تکلیف و این که الان چه می بایست بکنم و چه نمی بایست بکنم و این گونه معانی و مفاهیم را بسازد تأثیر دارد، طغیان هوا و هوس ها و مطامع و احساسات لجاج آمیز و تعصب آمیز و امثال این هاست، زیرا منطقه و حوزه عقل عملی انسان به دلیل این که مربوط به عمل انسان است، همان حوزه و منطقه احساسات و تمایلات و شهوات است. این امور اگر از حد اعتدال خارج شوند و انسان محکوم این ها باشد نه حاکم بر این ه، در برابر فرمان عقل فرمان می دهند، در برابر ندای عقل و وجدان فریاد و غوغا می کنند، برای ندای عقل حکم پارازیت را پیدا می کنند، دیگر آدمی ندای عقل خویش را نمی شنود، در برابر چراغ عقل، گرد و غبار و دود و مه ایجاد می کنند، دیگر چراغ عقل نمی تواند پرتوافکنی کند… برای مثال جوان محصلی را در نظر می گیریم. این جوان از مدرسه برگشته فکر می کند لازم است درس هایش را حاضر کند. برای این کار چندین ساعت بنشیند و بخواند و بنویسد و فکر کند، زیرا بدیهی است نتیجه لاقیدی و تنبلی، مردود شدن و جاهل ماندن و عقب ماندن و هزارها بدبختی است; این ندای عقل اوست. در مقابل این ندا ممکن است فریادی از شهوت و میل به گردش و چشم چرانی و عیاشی در وجود او باشد که او را آرام نگذارد. بدیهی است که اگر این فریادها زیاد باشد جوان ندای عقل خود را نشنیده و چراغ فطرت را ندیده می گیرد و با خود می گوید: فعلاً برویم خوش باشیم تا ببینیم بعدها چه می شود. پس این گونه هواها و هوس ها اگر در وجود انسان باشد تأثیر عقل را ضعیف می کنند.)49

اما در مقابل، تقوا و عفت و چشم پوشی از گناه، در تقویت عقل و ازدیاد بصیرت و روشن بینی تأثیر فراوان دارد. قرآن مجید می فرماید: (واتقوا الله ویعلّمکم الله;50 از خدا بترسید و خداوند به شما تعلیم می دهد.)

استاد مطهری می گوید: (تقوا نه سوهان است و نه سمباده و نه روغن چراغ، تقوا دشمنِ دشمنِ عقل است. ملکه تقوا که آمد دشمن عقل را که هوا و هوس است، رام و مهار می کند.)51

چه خوب می گوید مولوی:

خس ها و اندیشه بر آب صفا

هم چو خس بگرفته روی آب را

دست عقل آن خَس به یک سو می برد

آب پیدا می شود پیش خرد

خس بس انبُه بود بر جُو چون حباب

خس چو یک سو رفت پیدا گشت آب

چون که تقوا بست دو دست هوا

حق گشاید هر دو دست عقل را52

ج) محرومیت از بصیرت: قرآن کریم یکی از آثار تقوا را بهره مندی از نیروی (فرقان) یا قدرت تمییز میان حق و باطل می داند: (ان تتقوا الله یجعل لکم فرقاناً;53 اگر تقوای الهی داشته باشید خداوند برای شما قدرت تمییز می دهد). بعضی چیزها را با چشم سر باید دید و بعضی را با چشم دل. شعله های نور، دیدن را برای بصر (چشم)، و نور باطن، دیدن را برای بصیرت ممکن می سازد. فقدان تقوا و بی بندوباری جنسی، فقدان قوه بصیرت را در پی خواهد داشت. امام علی(ع) می فرماید: (من رکب الهوی ادرک العمی;54 کسی که بر مرکب هوا و هوس سوار شود کوری را دریابد.)

د) محرومیت از آزادی: با زیاده خواهی جنسی، زمام انسان به دست شهوت می افتد و اسارت روح که بدترین اسارت هاست، شکل می گیرد. امام علی(ع) می فرماید: (بنده شهوت چنان اسیر است که هرگز روی آزادی را نخواهد دید).55 نیز فرموده است: (کسی که مغلوب شهوت خویش است، ذلت و خواری اش بیش از برده زرخرید است.)56

امیرالمؤمنین(ع) آزادی را در گرو تقوای الهی می داند و می فرماید: (تقوا کلید درستی و اندوخته روز قیامت و آزادی از قید هر بندگی و نجات از هر بدبختی است.)57

هـ) محرومیت از خوش نامی: یکی از ره آوردهای شهوت پرستی، رسوایی و بدنامی است. شهوت، آغازی شیرین و پایانی رسواگر و عاقبتی شوم دارد. تاریخ بشر سرشار از شرح زندگی کسانی است که در جامعه دارای مقام و موقعیت ممتاز بودند ولی هنگامی که اسیر شهوت و هوای نفس شدند، رسوا شدند. امام علی(ع) می فرماید: (حلاوتِ شهوتِ امروز، با تلخی ننگ از میان می رود.)58

در این جا برای عبرت دختران و پسران جوان، واقعه ای تلخ و حیرت انگیز را نقل می کنیم که در یکی از هفته نامه ها منتشر شده است:

خورشید در مرداب

(آزیتا) قصد خارج داشت و به قول خودش جشن کوچکی ترتیب داده بود. شبی قرار شد رفقا دور هم باشند و گل بگویند و گل بشنوند; یک (گردبای پارتی) مختصر. (خورشید) نیز در این بزم دعوت داشت به همراه دوست پسرش آرش. این بزم شبانه تا پاسی از شب ادامه یافت، آن گاه همه با تنی خسته و روحی خسته تر عازم خانه هایشان شدند. آرش و خورشید با سرعتی مرگ بار رو به سوی خانه خورشید، که ناگهان فکری شیطانی در مغز آرش جرقه زد و تبسمی بر لبانش شگفت. او خورشید را به خانه خود برای استحمام دعوت کرد، خورشید قبول کرد. آرش چهار نفر از دوستانش را خبر کرد و آن ها به اندک فاصله ای خود را به خانه آرش رساندند… یکی از آن ها برادر خورشید بود که با خواهر خویش مواجه می شود، تاب نمی آورد، با کارد پیکر خواهرش را غرق خون می کند و آن گاه رگ دست خود را نیز می زند.59 آری، بی بندوباری جنسی، این خواهر و برادر را به کام مرگ فرستاد و جنایتی هولناک خلق کرد.

و) محرومیت از بهشت: یکی از پیامدهای بد شهوت رانی، محرومیت از بهشت برین و تحصیل عذاب ابدی است. در روایتی آمده است: وقتی که خداوند متعال بهشت را آفرید، فرمود: ای جبرئیل برو و نظری به آن بینداز. جبرئیل رفت و نگاه کرد، سپس با خرسندی گفت: خداوندا! به عزتت سوگند هیچ کس نیست که ویژگی های آن را بشنود مگر این که مشتاق گشته، وارد آن می شود. آن گاه خداوند بهشت را با انواع سختی ها آمیخته ساخت و به جبرئیل فرمود: برو نگاه کن. جبرئیل رفت و نگاه کرد و با حالی مضطرب و نگران آمد و گفت: خداوندا! به عزتت سوگند خوف آن دارم که هیچ کس وارد آن نشود. پس از آن، خداوند دوزخ را آفرید و به جبرئیل فرمود: برو نگاه کن. جبرئیل رفت و چون نگاه کرد، گفت: خداوندا! به عزتت سوگند هیچ کس نیست که از وضع دوزخ مطلع گردد و وارد آن شود. خداوند دوزخ را با انواع شهوت ها و لذت ها آمیخت و بار دیگر از جبرئیل خواست که به آن بنگرد. جبرئیل وقتی دوزخ را در این هیئت دید، با نگرانی گفت: خداوندا! به عزتت سوگند از آن بیم دارم که هیچ کس نماند مگر آن که وارد آن گردد.60 با این همه گستردگی محرومیت، بعید است کسی با علم به آن ها باز به دنبال هوس رانی باشد.)61

پی نوشت ها:

1ـ نهج البلاغه فیض الاسلام، قصار441.

2ـ غررالحکم و درر الکلم، ج5، ص438.

3ـ مستدرک الوسائل، ج2 (چاپ قدیم) ص287.

4ـ غررالحکم و درر الکلم، ج4، ص548.

5ـ بحارالانوار، ج74، ص388.

6ـ مکارم الاخلاق، ص100.

7ـ توضیح المسائل مراجع، مسئله 2443.

8ـ نور(24) آیه 33.

9ـ ناصر مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ج2، ص312.

10ـ یوسف(12) آیه 33.

11ـ محمد محمدی ری شهری، کیمیای محبت، ص83.

12ـ محمد محمدی اشتهاردی، داستان ها و پنده، ج5و6، ص132.

13ـ غررالحکم و درر الکلم، ج1، ص72.

14ـ وسائل الشیعه، ج11، ص124.

15ـ ابراهیم امینی، خودسازی، ص74ـ 75.

16ـ عنکبوت(29) آیه 69.

17ـ غررالحکم و درر الکلم، همان، ص185.

18ـ بحارالانوار، ج75، ص374.

19ـ ناصر مکارم شیرازی، مشکلات جنسی جوانان، ص155.

20ـ غررالحکم و درر الکلم، ج4، ص392.

21ـ مثنوی معنوی،

22ـ روان شناسی تربیتی، ترجمه هوشیار رزم آزم، ص129.

23ـ همان، ص133.

24ـ ناصر مکارم شیرازی، همان، ص169.

25ـ غررالحکم و درر الکلم، ج1، ص13.

26ـ همان، ج4، ص239.

27ـ چهل حدیث، ص25.

28ـ توبه(9) آیه 118.

29ـ نهج البلاغه، خطبه 193.

30ـ غررالحکم و درر الکلم، ج1، ص319.

31ـ ناصر مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ج1، ص264.

32ـ همان، ص265.

33ـ غررالحکم و درر الکلم، ج، ص

34ـ نهج البلاغه، قصار30.

35ـ الکافی، ج2، ص79.

36ـ تحف العقول، ص282.

37ـ الکافی، همان.

38ـ کنزالعمال، ج3، ص373.

39ـ بحارالانوار، ج100، ص220.

40ـ مستدرک الوسائل، ج12 (چاپ بیروت) ص94.

41ـ میزان الحکمه، ج4، ص3484.

42ـ غررالحکم و درر الکلم، ج6، ص355.

43ـ همان، ج5، ص236.

44ـ مستدرک الوسائل، ج14 (چاپ بیروت) ص271.

45ـ احزاب(33) آیه 53.

46ـ اعراف(7) آیه 81.

47ـ مستدرک الوسائل، ج2 (چاپ قدیم) ص287.

48ـ همان.

49ـ ده گفتار، ص34ـ 35.

50ـ بقره(2) آیه 282.

51ـ ده گفتار، ص36.

52ـ مثنوی معنوی، دفتر سوم، ص425.

53ـ انفال(8) آیه 29.

54ـ غررالحکم و درر الکلم، همان، ص8352.

55ـ همان، ج4، ص352.

56ـ همان، ج6، ص138.

57ـ نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه228.

58ـ غررالحکم و درر الکلم، ج4، ص352.

59ـ ایران جوان، ش113، ص22، با اندکی تغییر و تلخیص.

60ـ مسند احمد، ج2، ص354.

61ـ با استفاده از ماهنامه حدیث زندگی، ش6.

توضیح پیرامون پرسش های پایه دو

برای مشترکین پایه دو(دوره دبیرستان) پانزده پرسش تستی انتخاب شده که پس از مطالعه متن و با توجه به نکات ذیل، آن را پاسخ خواهند داد.

1 . تمامی پرسش های این بخش برگرفته از متن پایه دو است.

2 . پاسخ صحیح هر پرسش را در جدولی که آخر مجله آمده است، علامت بزنید. (کپی جدول نیز پذیرفته می شود).

3 . پاسخ نامه را به همراه مشخصات کامل خود به آدرس مجله ارسال کنید.

4 . هر پرسش یک امتیاز دارد و ملاک در ممتاز شدن، کسب امتیاز بالاتر و یا انتخاب به قید قرعه در صورت تساوی امتیازات است.

آخرین مهلت ارسال جوابیه تا تاریخ 20 / 3 / 82 می باشد.

پرسش ها

1. فرقان:

الف) به معنای قدرتِ تمییز میان حق و باطل است.

ب) به معنای جدایی است.

ج) از آثار تقواست.

د) الف و ج.

2. عادت:

الف) قابل تغییر نیست.

ب) بر اراده انسان غلبه دارد.

ج) طبیعت اول است.

د) تغییر آن شبیه معجزه است.

3. به نظر پیامبر(ص) چه چیزی شکننده لذات است؟

الف) یاد خدا.

ب) یاد مرگ.

ج) تلقین.

د) همه موارد.

4. ازدواج:

الف) در هر حال واجب است.

ب) در هر حال مستحب است.

ج) در جایی که ترک گناه وابسته به آن باشد واجب است.

د) در هر حال مباح است.

5. این حدیث از کیست؟ (برترین عبادت، عفتِ میلِ جنسی و شکمی است).

الف) امام باقر(ع).

ب) امام صادق(ع).

ج) امام علی(ع).

د) پیامبر(ص).

6. متخلفانِ کدام جنگ خود را مجازات کردند؟

الف) بدر.

ب) احد.

ج) تبوک.

د) حنین.

7. پیامبر(ص) برای کنترل شهوت، علاوه بر ازدواج، چه چیزی را مؤثر می داند؟

الف) پرخوری.

ب) ورزش.

ج) کار و فعالیت.

د) روزه داری.

8. حوزه عقل عملی انسان:

الف) حوزه احساسات است.

ب) حوزه تعقل است.

ج) حوزه احساسات و تعقل است.

د) وظیفه تجزیه و تحلیل دارد.

9. پرخوری:

الف) عامل قساوت قلب است.

ب) موجب هیجان شهوت است.

ج) برای بدن مفید است.

د) الف و ب.

10. (زندان نزد من محبوب تر از آلودگی به گناه است); این سخن از کیست؟

الف) ابن سیرین.

ب) حضرت یوسف(ع).

ج) پیامبر(ص).

د) امام علی(ع).

11. چه کسی با آلودگی ظاهری، خود را از گناه نجات داد؟

الف) یوسف(ع).

ب) شیخ رجبعلی خیاط.

ج) ابن سیرین.

د) ب و ج.

12. معنای (من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهواته) چیست؟

الف) کسی که خود را احترام کرد، شهوت در نظرش کوچک می شود.

ب) کسی که خود را احترام کرد، شهوت در نظرش زشت می شود.

ج) کسی که خود را بشناسد، شهوت در نزد او خوار می شود.

د) کسی که به منزلت خود واقف شود، گناه نمی کند.

13.تلقین در صورتی مؤثر است که:

الف) براساس باور درونی باشد.

ب) برای ترک عادات نباشد.

ج) همراه با جای گزین کردن عادت پسندیده باشد.

د) الف و ج.

14. کدام گزینه صحیح نیست؟

الف) شکستن تصمیم به معنای از بین رفتن همه آثار نیست.

ب) تقو، دشمنِ دشمن عقل است.

ج) جهاد با نفس، جهاد اکبر است.

د) غریزه جنسی در حد معیّنی متوقف می شود.

15. کدام گزینه صحیح است؟

الف) هوس ها نیروی خِرد را تضعیف نمی کند.

ب) غریزه جنسی یکی از نیرومندترین تمایلات آدمی است.

ج) تسلط بر نفس، کار آسانی است.

د) رذایل در باطن ذات انسان قرار ندارند.

کلمات کلیدی
نفس  |  ترک  |  امام علی ( ع )  |  جوان  |  غریزه جنسی  |  عفت  |  شهوت  |  انحراف جنسی  |  تعدیل غریزه جنسی  | 
لینک کوتاه :