×

باران

سلسله اطّلاعات اساسی درباره تناسب و پی آمدهای مربوط به تشکیل باران ارائه نموده است:نخست آن که نزول باران بر روی زمین همواره در اندازه یکنواختی صورت می گیرد. باران به شکل توده های ابر ظاهر می شود،ارتفاع 1200 متری است. در اندازه و سنگینی قطرات باران از این ارتفاع سقوط کند،لحظه به لحظه بر سرعت آن اگر یک قطره باران از چنین ارتفاعی سقوط کند،به طور طبیعی این توانایی را دارد که ماده ای غیر از باران نیز از این ارتفاع به زمین نمی افتد. این که بارش باران چگونه روی می دهد،مدت ها بود که به عنوان یک معمّای بزرگ برای تشکیل باران در سه مرحله اتّفاق می افتد:نخست ماده خام آن به هوا برمی خیزد سپس ابرها تشکیل می شود و در پایان باران می بارد. نتیجه می گیریم که هر کدام از مراحل تشکیل باران در آیات قرآن مورد اشاره قرار

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 6894     تاریخ درج : 1390/08/08

54

بی شک باران یکی از مهم ترین عوامل زندگی در روی زمین و شرط لازم برای دوام آن در هر منطقه به شمار می رود.اهمّیت فراوان آن برای تمام موجودات زنده به ویژه انسان،مسئله ای است که در آیات گوناگون قرآن مورد اشاره قرار گرفته و در خلال آن یک سلسله اطّلاعات اساسی درباره تناسب و پی آمدهای مربوط به تشکیل باران ارائه نموده است.کشف برخی از دانشِ قابل توجهی که اکنون بر ما روشن شده،در دوره نزول قرآن امکانپذیر نبوده است و همین دلالت دارد به این که قرآن کلام خداست.

حال اجازه دهید برخی از داده های قرآنی درباره باران را بررسی نمائیم.

تناسب در بارش

در آیه یازدهم سوره «زخرف» باران به عنوان «آبی که به اندازه مشخص و مقدّر از آسمان فرو می ریزد»،معرفی شده است.در این آیه آمده:

«و الذی نزّل من السّماء ماءً بقدر فانشرنا به بلدة میتاً کذلک تخرجون؛ و آن کسی که آبی به اندازه از آسمان فرو آورد پس به واسطه آن زمین مرده را زنده گردانیدیم همین گونه نیز شما (از گورها) برای حسابرسی بیرون می آیید.

«اندازه ای که در آیه مزبور مورد اشاره واقع شده،از دو بعد درباره باران قابل طرح است:نخست آن که نزول باران بر روی زمین همواره در اندازه یکنواختی صورت می گیرد.طبق برآوردهای انجام شده،در هر ثانیه 16 میلیون تن آب از سطح زمین تبخیر می شود و این رقم دقیقاً برابر با آن مقدار آبی است که در هر ثانیه به زمین می بارد.این بدان معناست که آب هر لحظه طی یک چرخه متعادل دائماً در حال گردش بوده و این فرایند با یک اندازه معین مطابقت می کند.

بُعد دیگر،رعایت اندازه و تناسب در بارش،مربوط به سرعت آن است.کمترین حدّی که آب باران به شکل توده های ابر ظاهر می شود،ارتفاع 1200 متری است.چنانچه هر چیز دیگری در اندازه و سنگینی قطرات باران از این ارتفاع سقوط کند،لحظه به لحظه بر سرعت آن افزوده می شود تا جایی که نهایتاً با سرعت 558 کیلومتر در ساعت به زمین می افتد.مطمئناً هر چیز دیگری با این سرعت به زمین برخورد نماید،خسارات زیادی بر جای خواهد گذاشت بنابراین اگر باران نیز به این شیوه ببارد،همه محصولات کره زمین را از بین برده و به مناطق مسکونی و اتومبیل ها آسیب می رساند.مردم هم بدون پیش بینی تدابیر ضروری قادر نخواهند بود از پناهگاه خود خارج شوند.به یاد داشته باشیم که این محاسبات در مورد ابرهایی صورت گرفته که در ارتفاع 1200 متری تشکیل شده اند.حال آن که ابرهای باران زایی نیز وجود دارند که در ارتفاع 10000 متری شکل می گیرند.

اگر یک قطره باران از چنین ارتفاعی سقوط کند،به طور طبیعی این توانایی را دارد که به بالاترین سرعت ویرانگر خود برسد.اما در واقع چنین اتفاقی روی نداده و هیچ ماده ای غیر از باران نیز از این ارتفاع به زمین نمی افتد.وقتی قطرات باران به زمین می رسند سرعت آنها تنها بالغ بر 8 تا 10کیلومتر در ساعت است.دلیل آن هم حالت و شکل خاصی است که هنگام بارش به خود می گیرند.این شکل خاص باعث افزایش اصطکاک با اتمسفر می شود و از شتاب بیشتر آنها جلوگیری کرده و سرعت آن را به حدّ مشخصی می رساند.(امروزه چتر نجات بر اساس این تکنولوژی طراحی شده و مورد استفاده قرار می گیرد).

البته این تمام چیزی نیست که می توان درباره «اندازه» باریدن باران گفت.به عنوان نمونه در قسمتی از لایه های اتمسفر که بارش از آنجا آغاز می شود،دمای هوا ممکن است به کمتر از 400 درجه زیر صفر برسد.با وجود این هیچ گاه قطرات باران به قطعات یخ تبدیل نمی شوند(که اگر چنین نبود تهدید کشنده ای برای موجودات زنده روی زمین به حساب می آمد) چون آب در اتمسفر به شکل خالص وجود دارد.و همانطور که می دانیم آب خالص به سختی منجمد می شود حتی در دمای خیلی پایین.

اندازه و تناسب در تشکیل باران

این که بارش باران چگونه روی می دهد،مدت ها بود که به عنوان یک معمّای بزرگ برای مردم باقی مانده بود.تنها پس از اختراع رادارها و ماهواره های فضایی آموختن درباره مراحل تشکیل باران میسر شد.تشکیل باران در سه مرحله اتّفاق می افتد:نخست ماده خام آن به هوا برمی خیزد سپس ابرها تشکیل می شود و در پایان باران می بارد.این مراحل قرن ها پیش به شکل واضح به همراه اطّلاعات دقیق توسط قرآن مطرح شده است:

«اللّه الذی یرسل الرّیاح فتثیر سحاباً فیبسطه فی السماء کیف یشاء و یجعله کسفاً فتری الودق یخرج من خلله فإذا اصاب به من یشاء من عباده اذا هم یستبشرون».(سوره روم،آیه 48)

اکنون اجازه دهید این مراحل سه گانه در آیه شریفه را از نظر بگذارنیم:

مرحله اول:

«خدایی که بادها را گسیل می دارد تا ابرها را برانگیزد…»

حباب های بی شماری توسط کف اقیانوس ها تشکیل می شوند که مدام با ترکیدن خود ذرات آب را به هوا پرتاب می کنند.این ذرات آب که در نمک دریا دارای بار الکتریکی شده اند به وسیله بادها به این سو و آن سو منتقل شده و در اتمسفر به سمت بالا حرکت می کنند سپس ذرات مذکور گرد هم آمده و در کنار یکدیگر به شکل توده های بخار در می آیند و همین طور قطرات بسیار ریز،به واسطه مکانیزمی که «Water Trap» نامیده می شود،دوباره از سطح دریا برمی خیزند.

مرحله دوم:

«و آن را در آسمان هر گونه که بخواهد گسترده می سازد و آن گاه آن را تراکم می بخشد…»

ابرهایی که از بخار آب تشکیل شده اند، اطراف بلورهای نمک یا گرد و غبار موجود در هوا متراکم می شوند.از آنجا که قطرات آب در این حالت بسیار ریز هستند،(با ضخامتی بین 01/0 تا 02/0 میلی متر) ابرها در هوا معلق مانده و سپس در آسمان پراکنده می شوند.به این ترتیب آسمان پوشیده از ابر می شود.

مرحله سوم:

«تا این که شما مشاهده می کنید قطره های باران از لابلای آن بیرون می آیند…»

ذرات ریز آب که اطراف بلورهای نمک یا غبارها جمع شده اند غلیظ و فشرده شده و به شکل قطره های باران در می آیند و بالاخره آن قدر سنگین می شوند که از ابرها شروع به چکیدن کرده و به سمت زمین می بارند.

نتیجه می گیریم که هر کدام از مراحل تشکیل باران در آیات قرآن مورد اشاره قرار گرفته است.

به علاوه روشن می شود که هر کدام از این مراحل در چه رتبه ای قرار گرفته اند.درست شبیه بسیاری دیگر از پدیده های طبیعی در جهان. بازهم این قرآن است که صحیح ترین تعریف را درباره آن ارائه نموده است.نکته مهم تر این که قرن ها پیش از کشف این حقایق است که قرآن مردم را نسبت به آن آگاه فرموده است. برخی از نکات ظریف مربوط به این فرایند در آیات مشابه دیگر ذکر شده است از جمله آیه 43 سوره نور.

کلمات کلیدی
قرآن  |  زمین  |  اطلاعات  |  ارتفاع  |  آب  |  قطره باران  |  بارش  | 
لینک کوتاه :