×

دشتی نهج البلاغه(درگذشت نویسنده توانا، استاد محمد دشتی)

نقل شده که بیشتر کتاب های خود را در ماه مبارک رمضان و تعطیلات تابستان نوشته است. جسارت و غیرت دینیویژگی برجسته در اخلاق و سیره مرحوم دشتی، بی باکی و حق گرایی ایشان بود که باعث جمله رهبر فرزانه انقلاب قرار گرفت و ایشان در دیدار مرحوم دشتی فرمودند: «معجم شما، ارادت مرحوم دشتی به اهل بیت علیهم السلام و یاری طلبی از ارواح پاک آن بزرگواران برای حل یکی از بزرگان درباره اخلاص ایشان می فرماید: «ایشان [مرحوم دشتی] با سحرخیزیاز ویژگی های برجسته مرحوم دشتی، سحرخیزی ایشان و راز و نیاز مداوم و خالصانه در مسئولیت قسمت آموزش سپاه آمل، گام های دیگری بود که مرحوم دشتی برای انجام وظیفه برداشت. مدافع ولایت استاد محمد دشتی سربازی فداکار درعرصه دفاع از حریم اسلام، نظام، انقلاب، ارزش های پرواز تا ملکوتشب از نیمه گذشته بود و مرحوم دشتی خسته از مسافرت های متعدد در ماشین به خواب

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 6806     تاریخ درج : 1390/08/08

114

اشاره

پانزدهم اردیبهشت، یادآور غروب مردی است از تبار علویان؛ شخصیتی که عمر خویش را وقف احیای کلام امیرمؤمنان، علی علیه السلام کرد؛ امامی که قرآن ناطق و اسلام مجسم بود، همو که کلام گهربارش در پس پرده جهل و نادانی بشر گرفتار آمده بود و دلیر مردی می طلبید تا غبار غربت از آن بزداید و آن بزرگ مرد کسی نبود جز مرحوم محمد دشتی.

تولد

سال 1330 بود. در روستایی سرسبز و با صفا از روستاهای محمودآباد مازندران، در خانه ای ساده و بی آلایش که چراغ آن با نور ایمان روشن بود، از پدر و مادری با ایمان و عاشق اهل بیت علیهم السلام فرزندی دیده به جهان گشود که نام او را محمد گذاشتند؛ فرزندی که بعدها به «دشتیِ نهج البلاغه» شهرت یافت.

تحصیلات

محمد دشتی، پنج ساله بود که وارد کلاس اول شد و تا کلاس ششم ابتدایی در همان روستای محل تولد خود ادامه تحصیل داد. دوازده بهار از عمر محمد گذشته بود که با پیشنهاد بزرگان روستا و با توجه به علاقه شدید وی به علوم حوزوی، وارد حوزه علمیه آمل شد و یکسال بعد، به قم، آشیانه آل محمد صلی الله علیه و آله رفت و در مدرسه آیت اللّه گلپایگانی مشغول به تحصیل گردید.

نبوغ و استعداد ذاتی

از همان دوران کودکی، هوش سرشار و حافظه ای قوی در محمد دشتی موج می زد. استعداد بالای محمد به گونه ای بود که گاهی چند صفحه دکلمه را در یک شب حفظ می کرد و فردای آن روز در جمع حاضران از حفظ می خوانْد. همین نبوغ و استعداد، بعدها در خدمت به دین و مکتب به گونه ای دیگر جلوه گر شد؛ به طوری که نقل می کنند در یکی از مناظرات که با گروه های مخالف داشت، هفتاد جمله از چهل کتاب یکی از نویسندگان را فهرست وار و بدون هیچ گونه تعللی بیان کرد که پس از توضیحات مناسب وبه اثبات رساندن نظریات مطرح شده، با صلوات های مکرر حاضران تشویق شد. همچنین تنوع در تألیفات و تدریس علوم مختلف در سطوح و مقاطع مختلف حوزوی و دانشگاهی، همه و همه از همان نبوغ سرشار خدادادی خبر می داد و او آن را در خدمت به هدفی مقدس به کار می گرفت.

ویژگی ها

پشتکار و خستگی ناپذیری

پشتکار که نقش ممتازی در شکل گیری شخصیت و پیشرفت هر فردی ایفا می کند، در مرحوم محمد دشتی جلوه ای دیگر داشت. وی از افرادی بود که برای هر لحظه و دقیقه عمر خود، برنامه ریزی کرده بود؛ به گونه ای که حتی در ایام تابستان که فصل استراحت و تفریح تلقی می شود، بی وقفه به کار شبانه روزی می پرداخت. از خود او نقل شده که می گفت: من در سه ماهه تابستان، به اندازه کل نُه ماه که در قم هستم کار تحقیقی می کنم. هم چنین از آن مرحوم نقل شده که بیشتر کتاب های خود را در ماه مبارک رمضان و تعطیلات تابستان نوشته است.

جسارت و غیرت دینی

ویژگی برجسته در اخلاق و سیره مرحوم دشتی، بی باکی و حق گرایی ایشان بود که باعث گردید چه در دوران ستمشاهی با سخنرانی ها و افشاگری های خود که بارها به دستگیری و زندانی شدن وی انجامید، چه بعد از انقلاب در برخورد علمی با گروه های منحرف و گروهک ها، و چه در عرصه جنگ وجهاد، تا نَفَس آخر از حق بگوید و لحظه ای ساکت ننشیند و هر جا که احساس ضرورت و وظیفه کند، وارد میدان شود.

نوآوری و خلاقیت

تألیف و تدوین کتاب معجم المفهرس لألفاظ نهج البلاغه با آن حجم و گستردگی، نمونه روشنی از خلاقیت و نوآوری مرحوم دشتی بود؛ به گونه ای که مورد توجه عالمان و بزرگان و از جمله رهبر فرزانه انقلاب قرار گرفت و ایشان در دیدار مرحوم دشتی فرمودند: «معجم شما، همیشه در کنار قرآن و مفاتیح من است و از آن استفاده می کنم. این کتاب شما نیازی به توضیح ندارد». هم چنین با نگاهی گذرا به تألیفات دیگر ایشان و مقالات متعددی که برای سمینارها و جشنواره های مختلف می فرستادند و در اکثر آن ها هم عنوان مقاله برتر را کسب می نمود، بیشتر به این روح خلاق و نوآور مرحوم دشتی پی خواهیم برد؛ مباحثی هم چون بررسی تطبیقی مکاتب، فمنیسم و دموکراسی از دیدگاه نهج البلاغه، هنر از دیدگاه نهج البلاغه و....

توکل و توسل

مرحوم دشتی، توکل را کلید حل تمام مشکلات می دانست و خود نیز در عمل بدان پای بند بود و درموارد بسیاری با توسل خاصی که بارها آن را تجربه کرده بود، گره از مشکلات بزرگ می گشود. شیوه او در این گونه موارد، توسل به یکی از معصومان علیهم السلام با هدیه کردن چهارده هزار صلوات به پیشگاه مقدسشان بود.

ارادت مرحوم دشتی به اهل بیت علیهم السلام و یاری طلبی از ارواح پاک آن بزرگواران برای حل مشکلات به گونه ای بود که حتی در مواردی که از ایشان درخواست استخاره می شد، یکی از شرایط استخاره خود را، هدیه کردن صد صلوات به پیشگاه حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام قرار داده بودند.

اخلاص

مرحوم دشتی آموخته بود که کار را برای رضای خداوند انجام دهد و اجر و پاداش آن را از او بطلبد و در این راه، از هیچ کس هراسی نداشته باشد. در اخلاص ایشان همین بس که پس از وفاتشان، فرزندان ایشان متوجه شدند که وی مسئولیت پرداخت هزینه چند یتیم را برعهده داشته است. یکی از بزرگان درباره اخلاص ایشان می فرماید: «ایشان [مرحوم دشتی] با خلوص نیتی که داشتند، به مقاماتی دست یافتند. این همه ثمرات و آثار ارزشمند از ایشان، دلیل بر این است که کار را برای رضای خداوند متعال انجام می دادند».

سحرخیزی

از ویژگی های برجسته مرحوم دشتی، سحرخیزی ایشان و راز و نیاز مداوم و خالصانه در نیمه های شب با حضرت دوست بود. در تمام حالات زندگی ایشان، می توان سحرخیزی را جزو آداب و عاداتی دید که هرگز ترک نشد و بارها شنیده شد که ایشان می گفت: «نعمت قلم و بیان و هر چه دارم، از نماز شب و سحر دارم».

وظیفه شناسی

توجه به وظیفه در مرحوم دشتی نمودی ویژه داشت؛ زیرا تا زمانی که مسأله تحصیل مطرح بود، درس خویش را با قوت و قدرت فراگرفت و زمانی که مسأله انقلاب پیش آمد، از مبارزان پیشگام در عرصه جهاد و مبارزه بر ضد طاغوت شمرده شد و با صراحت لهجه که از ویژگی های بارز ایشان بود، پرده از چهره نفاق و ظلم طاغوت برداشت. پس از پیروزی انقلاب هم که نیروهای انقلاب به تحکیم مبانی اعتقادی نیاز داشتند، در سِمَت استادی کارآمد ظاهر گشت. در دوره جنگ تحمیلی و دفاع از مرز و بوم و خاک و اعتقادات، در جبهه ها حضوری فعال داشت. پس از هجوم نظامی و در تهاجم فرهنگی بر ضد دین و مبانی سالام نیز، مانند سربازی فداکار با سلاح فرهنگ اسلامی و علوی به مبارزه با دشمن برخاست و لحظه ای آرام ننشست. پذیرش امامت جمعه شهرستان سمیرم و پذیرش مسئولیت قسمت آموزش سپاه آمل، گام های دیگری بود که مرحوم دشتی برای انجام وظیفه برداشت.

مدیر و کارآمد

مرحوم محمد دشتی را می توان از مدیران موفق و کارآمدی دانست که مدیریتی مطابق تفکرات و نظرات اسلام را برگزید و به اجرا درآورد. ایشان در چند دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت، مباحث مدیریت تطبیقی را تدریس کرد که از جمله موفق ترین کلاس های وی به شمار می آمد. هم چنین راه اندازی و اداره مؤسسّه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام با توجه به مشکلات و چالش های فرا روی، از نمونه های کارآمدیِ مدیریت مرحوم دشتی است.

مدافع ولایت

استاد محمد دشتی سربازی فداکار درعرصه دفاع از حریم اسلام، نظام، انقلاب، ارزش های دفاع مقدس و ولایت مطلقه فقیه بود. حمایت بی نظیر ایشان از ولایت مطلقه فقیه، برگ زرّینی در دفتر افتخارات وی است. او در دفاع از ولایت و نظام اسلامی هر جا احساس ضرورت می کرد، آن چه در توان داشت در طبق اخلاص نهاده و تقدیم می کرد. مرحوم دشتی بارها در سخنرانی ها و بیانات خود گفته بود: «ما، سه لیتر خون داریم، آن هم فدای اسلام و ولایت».

از دیدگاه بزرگان

رهبر معظم انقلاب

رهبر معظم انقلاب، در دیدار مرحوم دشتی در سال 1370 فرمودند: «من خیلی امروز با دیدن شما خوش حال شدم و مشتاق دیدار شما بودم. همین قدر بدانید که ما و دیگر مسئولین نظام، آرزومندیم کارهای مثبت پیرامون نهج البلاغه انجام گیرد؛ نظام ما از شما تشکر می کند». رهبر انقلاب همچنین در دیدار خانواده مرحوم دشتی در سال 1380 فرمودند: «آقای دشتی جزو عناصر مفید بودند. زحمت هایشان با ارزش بود.... حیف شد، ایشان می توانست سال ها خدمت کند. ایشان خیلی پرشورو پرانرژی بودند.... هر کس به ایشان احترام کند به اسلام، امیرالمؤمنین علیه السلام و نهج البلاغه احترام کرده است.... من اغلب کتاب های ایشان را مطالعه کردم. بسیار مفید و خوب هستند. کتاب معجم ایشان از همه بهتر است، ایشان خوش سلیقه، خوش رو و با پشتکار بودند».

علامه حسن زاده آملی

علامه حسن زاده آملی در نمازی که بر پیکر مرحوم دشتی در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام خواندند، فرمودند: «خداوندا! ما شهادت می دهیم که او یکی از اولیای تو بود و همواره تلاشگر بود در گسترش فرهنگ و آثار علوی و فاطمی».

آیت اللّه جوادی آملی

«ایشان الحمدللّه موفق بودند.... راه ایشان را ادامه دهید. ایشان میهمان کریمه اهل بیت هستند و در هر لحظه صلوات و برکات به روح ایشان واصل می شود».

آیت اللّه سبحانی

«این مرد، بسیار سخت کوش و خدمتگزار بود. در راه عشق علی علیه السلام و نشر ولایت و علوم اهل بیت علیهم السلام سر از پا نمی شناخت. این مرد، هم مؤمن بود و هم عمل صالح داشت».

آثار و تألیفات

مرحوم محمد دشتی با وجود عمر کوتاه، ولی پربرکت خود، منشأ آثار و برکات بسیاری شد. از ایشان بیش از صد و ده جلد کتاب به یادگار مانده که تنها یک کتاب ایشان، بالغ بر پانزده جلد می باشد. در این جا به گوشه ای از آثا رایشان اشاره می شود: آینده و آینده سازان، اسناد و مدارک نهج البلاغه در دو جلد، پیام های عاشورا، ترجمه نهج البلاغه، مذهب روشنفکری، فرهنگ سخنان حضرت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام ، نهج الحیاة، مجموعه الگوهای رفتاری امام علی علیه السلام در پانزده جلد و دیوان اشعار.

هم چنین از مرحوم دشتی، بیش از پنجاه مقاله به یادگار مانده است.

پرواز تا ملکوت

شب از نیمه گذشته بود و مرحوم دشتی خسته از مسافرت های متعدد در ماشین به خواب رفت. در حدود سی کیلومتری شهر قم، ماشین بر اثر برخورد با تابلوی کنار اتوبان از مسیر منحرف شد و پس از چند بار غلت زدن، روی سقف آرام گرفت. در این حادثه، جراحات سنگینی به مرحوم دشتی وارد شد که پس از انتقال به بیمارستان تهران، در شب چهاردهم اردیبهشت 1380، کبوتر خونین بال و عاشق حریم علوی در حالی که ذکر مقدس یا حسین علیه السلام و زمزمه مصائب حضرت زینب علیهاالسلام بر لب داشت، به سرای باقی پرکشید و در جوار کریمه اهل بیت علیهم السلام در شهر قم آرام گرفت.

منابع

1.محمدمهدی دشتی، ذوالفقار حیدر، انتشارات قدس، قم، 1382.

2. «اقلیم قلم»، روزنامه رسالت، 23 اردیبهشت ماه 1383.

3. «یاد و خاطره ای از استاد دشتی»، روزنامه کیهان، 16 اردیبهشت ماه 1381.

4. «فرزانه ای که با نهج البلاغه زیست»، روزنامه رسالت، 15 اردیبهشت ماه 1381.

کلمات کلیدی
اسلام  |  ولایت  |  نهج‌البلاغه  |  دشت  |  دشت نهج‌البلاغه  |  محمد دشت  |  استاد محمد دشت  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : حسنپور تاریخ : 1402/10/08

خوش به حال این زحمتکشان مؤمنين که آخرت خود را آباد کرده اند

نویسنده : باقری تاریخ : 1402/08/22

روحشون شاد خوشا به سعادتشون انشاالله در جوار امیرالمومنین حضرت علی سکنی گزیدند

نویسنده : حسن کرمانی تاریخ : 1402/04/09

خداوند ایشان را رحمت کنداینجانب ازمطالعه کتابهای مرحوم دشتی کمال استفاده رابرده ام.

نویسنده : اسماعیل تاریخ : 1401/11/05

خداوند تبارک رحمتش را براو افزون کند

نویسنده : عفت خوشنودی تاریخ : 1390/04/30

اینجانب دانشجوی ترم اول کارشناسی ارشدنهج البلاغه هستم وازکتب استار ارجمندبسیاربهره برده ام .امیدکه بادعای خیر ایشان مانیز بتوانیم درزمینه فراگیری ونشرعلوم نهج البلاغه موفق گردیم .انشاءالله