×

شکوه آفرینش

گیاهان، بزرگ ترین خدمت را برای همه جانداران بر عهده دارند و آیا هیچ می دانید که این خداوند در قرآن کریم بسیار آموزنده و زیبا به این حقیقت مهم اشاره می کند و بشر را به یکی از نشانه های توانایی و حکمت خالق متعال، زمین مرده است که (بنا بر سنت آفرینش و گیاهان، از نعمت های خداوند هستند که از جمله خاصیت های آن این است الْجِبالِ أَکْنانًا؛ و خداوند از آنچه آفریده سایه هایی برای شما قرار داده است و از کوه ها پناهگاه هایی. امام صادق علیه السلام نیز درباره فایده های کوه، خطاب به مُفَضَّل چنین می فرماید:در این کوه هایی که سر به آسمان کشیده اند و افراد ناآگاه به فایده های آن بی توجهند، دقت انسان ها دارد، از برف های انباشته بر روی کوه ها به وجود می آید. کوه ها، این نشانه های بزرگ الهی، در کاهش شدت بادهای سرد و آب، رمز حیاتیکی از نشانه های قدرت و عظمت خداوند در آفرینش هستی، آب است. از نعمت ها و نشانه های بزرگ خداوند، آب است که ضامن بقای اوست، نشانه ای است که با نظام و شکوه خود، خدا را در برابر دیده عقل و دل قرار می دهد. سعدیپیام متن: خلقت شگفت انگیز و پرشکوه آسمان و ستارگان، یکی از نشانه های به تفکر و تأمل عمیق در این آیه بزرگ تأکید فراوان شده است. (فاطر:41)این خداوند تواناست که آسمان ها و زمین را از زوال و سقوط نگهبان است و اگر (نگهبانی

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 6023     تاریخ درج : 1390/08/08

7

گیاهان، بزرگ ترین موهبت الهی

زندگی انسان و همه جانوران، به طور مستقیم از زندگی گیاهان اثر می پذیرد. ازاین رو، گیاهان، بزرگ ترین خدمت را برای همه جانداران بر عهده دارند و آیا هیچ می دانید که این خدمت گزاری و لطف و عنایت را چه گونه انجام می دهند؟ کرسی موریسن می گوید:

برگ نباتات، در حکم ریه انسانی است که زیر حرارت آفتاب، اسید کربنیک را به عنصر کربن و اکسیژن تجزیه می کند و اکسیژن را در هوا رها می سازد و کربن، در تنه نباتات می ماند و با هیدروژنی که از ریشه به ساقه و شاخه ها می رسد، ترکیب می شود. بر اثر همین ترکیبات شیمیایی حیرت آور، میوه ها و گل ها به وجود می آیند. گیاهان، حتی اکسیژنی را که ما تنفس می کنیم، به ما می رسانند. بنابراین، بشر باید به رستنی ها و گیاهان احترام بسیار بگذارد.

شاعر نیز چه نیکو گفته است:

هر گیاهی که از زمین می روید «وَحْدَهُ لا شَریکَ لَه» گوید

گیاهان، در پاک سازی هوا نقش مهمی دارند و با ترکیب کربن و آب، خوراک آدمی را فراهم می آورند. خداوند در قرآن کریم بسیار آموزنده و زیبا به این حقیقت مهم اشاره می کند و بشر را به شناخت علمی گیاهان برای معرفت آموزی درست آفریدگار فرامی خواند و می فرماید:

وَ آیَةٌ لَهُمُ اْلأَرْضُ الْمَیْتَةُ أَحْیَیْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ یَأْکُلُونَ.

یکی از نشانه های توانایی و حکمت خالق متعال، زمین مرده است که (بنا بر سنت آفرینش و قوانین طبیعی) آن را زنده می کنیم و دانه از آن خارج می سازیم و شما از آن تغذیه می کنید.

از گیاهان در ساخت دارو، پوشاک و لباس های زیبا و ظریف، استفاده می کنند. با وجود این، آیا ممکن است حتی کسی که کمترین شعور و درک علمی را دارد و هنوز پرده خواسته ها و انگیزه های فاسد، دیده عقلش را نپوشانده است، باور کند که پیدایش حیات با تمام اسرار پیچیده و ناپیدایش، بدون آفریدگار توانا و مدبّر حکیم و بر حسب تصادف است؟

پیام متن:

1. گیاهان، از نعمت های خداوند هستند که از جمله خاصیت های آن این است که در تصفیه هوا نقش مهمی مؤثر دارند و به دلیل ویژگی دارویی برخی از آنها و یا نوع خوراکی شان، در بهبود کیفیت زندگی انسان بسیار اثرگذار است.

2. اجزای خاک مرده به تأثیر آفتاب بستان میوه و چمن و لاله زار کرد
ابر آب داد بیخ درختان تشنه را شاخ برهنه پیرهنش نوبهار کرد
چندین هزار منظر زیبا بیافرید تا کیست کو نظر ز سر اعتبار کرد

سعدی

کوه، پدیده ای ارزش مند

کوه ها، این توده های بزرگ سنگ، از بزرگ ترین خدمت گزاران بشر و از نشانه های شکوه خداوندی به شمار می آیند. در قرآن کریم می خوانیم: «وَ اللّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمّا خَلَقَ ظِلالاً وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبالِ أَکْنانًا؛ و خداوند از آنچه آفریده سایه هایی برای شما قرار داده است و از کوه ها پناهگاه هایی.» در این آیه، از کوه ها به «اکنان» تعبیر شده است. اکنان، جمعِ «کَنّ»؛ به صورت های گوناگون، از حیات بشری پاسداری می کنند، از جمله اینکه همچون حصاری عظیم، از شدت بادهای منجمد شمالی می کاهند. از طرفی، اگر این دیوارهای وسیع و بلند نبودند، بادهای سرد و سخت وضعیت نامطلوبی پدید می آوردند. همچنین کوه ها به راحتی با تغییر حرارت نقاط مجاور خود، سبب تعدیل گرمای شدید می شوند.

امام صادق علیه السلام نیز درباره فایده های کوه، خطاب به مُفَضَّل چنین می فرماید:

در این کوه هایی که سر به آسمان کشیده اند و افراد ناآگاه به فایده های آن بی توجهند، دقت کن. منافع آن ها فراوان است، ازجمله: کوه ها، برف ها را بر فراز خویش برای روزهای احتیاج ذخیره می کنند. چشمه های پرآب و نهرهای بزرگ که فایده های فراوانی برای انسان ها دارد، از برف های انباشته بر روی کوه ها به وجود می آید. در کوه ها، انواع گیاهان و ریشه های گیاهی دارویی می روید که در صحرا از آنها خبری نیست. سنگ آسیا و سنگ های مختلفی که از آن برای ساختن ساختمان استفاده می کنند، از کوه ها به دست می آید. البته کوه ها منافع فراوان دیگری نیز دارند که خداوند متعال در دانش ازلی خود، آنها را تقدیر کرده است.

بنابراین، آیا آفرینش کوه ها، نشانه مهر و رحمت خداوند نیست؟ آیا دلیلی بر علم بی کران و قدرت و حکمت بی پایان پدیدآورنده آن نخواهد بود؟

کوه و دریا و درختان همه در تسبیحند نه همه مستمعی فهم کند این اسرار
چشمه از سنگ برون آید و باران از میغ انگبین از مگس نحل و دُر از دریا بار

سعدی

پیام متن:

1. کوه ها، این نشانه های بزرگ الهی، در کاهش شدت بادهای سرد و سوزان و تعدیل گرمای شدید و در نتیجه، فراهم آوردن زندگی مناسب برای انسان ها نقش اساسی دارند.

2. باید خداوند را در برابر نعمت های سرشار سپاس گزار بود و در برابر آن همه لطف و مهر او، سر تعظیم و تسلیم فرود آورد.

آب، رمز حیات

یکی از نشانه های قدرت و عظمت خداوند در آفرینش هستی، آب است. ادامه حیات هر چیز به آب بستگی دارد. در قرآن کریم نیز آب و رابطه مستقیم آن با پیدایش حیات، از نشانه های روشن وجود خدای یگانه معرفی شده است و منکران این امر سخت نکوهش شده اند، چنان که در آیه 30 سوره انبیا می خوانیم:

آیا کسانی که کافر شدند، ندیدند که آسمان ها و زمین بسته بودند و ما آنها را گشودیم و هر موجود زنده ای را از آب آفریدیم؟ آیا ایمان نمی آورند؟

بدون تردید، صفا و طراوت طبیعت، جنگل های انبوه و سبزه زارهای دل انگیز نیز در گرو منت وجود آب است. خداوند در قرآن کریم با تأکید بر این مسئله می فرماید:

أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ اْلأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللّهَ لَطیفٌ خَبیرٌ. (حج: 64)

آیا نمی نگری که خداوند از آسمان آبی فرو ریزد. پس زمین لباس زیبایی از سبزه در بر می کند؟ به راستی که خداوند، دقیق و کاردان است.

مهم ترین نقش آب در زندگی آدمی، رفع تشنگی است. در قرآن، در کلامی کوتاه چنین آمده است:

به من بگویید آبی را که می آشامید، آیا شما آن را از ابر فرود آوردید یا ما آن را نازل کردیم؟ اگر می خواستیم، آن را سخت تلخ می کردیم. پس چرا قدر نمی دانید؟ (واقعه:69و70)

همچنین در آیه 30 از سوره روم آمده است:

قُل إن اصْبَحَ ماؤُکُم غَوراً فَمَن یَأتیکُم بماءٍ مَعینٍ.

بگو اگر آب شما به زمین فرو رود، کیست که آن را بر سطح زمین جاری سازد؟

خداوند متعال در این آیه، مردم را به تفکر در این نکته مهم فرا می خواند که اگر روزی آب های دنیا در زمین فرو رود و نیروی جاذبه زمین مانع بالا آمدن آن بر سطح زمین شود، انسان چه خواهد کرد؟ آیا همین مسئله کافی نیست که انسان را بیدار کند و او را متوجه سازد که آفریننده این نظام، هدف و منظوری بس عظیم داشته است؟

پیام متن:

1. از نعمت ها و نشانه های بزرگ خداوند، آب است که ضامن بقای موجودات و سبب طراوت و سرسبزی کره زمین است.

2. در کم ترین صنع تو مدهوش مانده ایم ما خود کجا و وصف خداوند آن کجا
خود دست و پای فهم و بلاغت کجا رسد تا در بحار وصف جلالت کند شنا

(سعدی)

خلقت شگفت انگیز آسمان

یکی از آیات شگفت انگیز الهی، آسمان است. به راستی این فضای بی کران و هرچه در اوست، نشانه ای است که با نظام و شکوه خود، خدا را در برابر دیده عقل و دل قرار می دهد. در این صورت، اگر آدمی از بینشی درست بهره مند باشد، به یقین «لَم اَعبُد رَبّاً لَم أرَه» خواهد گفت. خلقت آسمان، به قدری باشکوه و پیچیده است که انسان از درک آن ناتوان و از اندیشه کردن در آن شگفت زده است. خداوند در قرآن کریم، از آسمان به زیبایی یاد می کند و آفرینش آن را بزرگ تر و پیچیده تر از خلقت انسان می داند: «لَخَلْقُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ أَکْبَرُ مِنْ خَلْقِ النّاسِ».

همچنین خداوند، مؤمنان را به عبرت آموزی از این پدیده بزرگ فرامی خواند: «إِنَّ فِی السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ َلآیاتٍ لِلْمُوءْمِنینَ.» «همانا در آسمان ها و زمین، نشانه هایی برای اهل ایمان است». بی شک، با مطالعه عمیق درباره یافته ها و ناشناخته های آسمان، نخستین نکته ای که توجه آدمی را به خود جلب می کند، گستردگی خارج از تصور آن در جهان آفرینش است. ستاره شناسان بر این باورند که دست کم یک صد هزار کهکشان در کیهان موجود است. همچنین اجرام آسمانی فراوانی هست که وزن و منشأ آنها به درستی معلوم نیست. تنها تفکر در این زمینه کافی است که انسان را به شگفتی وادارد. به راستی آیا دستگاهی چنین تنظیم و پرشکوه، وجود خالق و آفریننده ای توانا، دقیق و کاردان را ایجاب نمی کند؟ آیا این همه نظم و ترتیب، برای پی بردن به وجود یک حکمت عالیه کافی نیست؟ چه نیکو سروده است سعدی شیرازی:

شکر و سپاس و منت و عزت خدای را پروردگار خلق و خداوند کبریا
دادار غیب دان و نگه دار آسمان رزاق بنده پرور و خلاّق رهنما

سعدی

پیام متن:

خلقت شگفت انگیز و پرشکوه آسمان و ستارگان، یکی از نشانه های قدرت و علم پروردگار است که اندیشه در آن، آدمی را به خداوند نزدیک تر می سازد. و شیدایی بندگان عارف و بیداردل را در برابر عظمت پروردگار در پی دارد.

ماه، نشانه قدرت پروردگار

ماه یکی از زیباترین نشانه های قدرت خداست. این پدیده درخشان، با سرعتی در حدود یک کیلومتر در ثانیه، به گرد زمین می چرخد و این کاری است که ماه در طول عمر خود، یعنی از میلیاردها سال پیش تاکنون، به طور منظم و دقیق و بدون کمترین انحراف و توقف انجام می دهد. در قرآن مجید، هیجده بار، ماه به عنوان یکی از نشانه های روشن وجود خدا مطرح و به تفکر و تأمل عمیق در این آیه بزرگ تأکید فراوان شده است. چنانچه در قرآن کریم می خوانیم: «وَ مِنْ آیاتِهِ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ؛ از جمله آیات او، شب و روز خورشید و ماه است». امام جعفر صادق علیه السلام نیز در بیانی لطیف خطاب به مُفَضَّل می فرماید:

درباره نور ماه در تاریکی شب و نیاز بشر به آن، دقت کن. با اینکه تاریکی شب برای آرامش حیوانات و خنک شدن و برای بقای گیاهان ضروری است، تاریکی مطلق نیز به مصلحت نیست... در شکل های گوناگون ماه، کم و زیاد شدن نور و کسوف، نشانه هایی هست که به طور قطع و بدیهی، بر مصلحت و توانایی آفریدگار دلالت می کند.

بدین ترتیب، آیا می توان با دقت در جزئیات و زیبایی این آفریده فرمان بردار، پی به تدبیر و شکوه پدیدآورنده اش نبرد؟ به تعبیر درست سعدی شیرازی:

پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز ماه و خورشید مسخر کند و لیل و نهار

پیام متن:

1. تأکید قرآن بر تفکر و تأمل عمیق در ماه و پی بردن به شگفتی های عجیب آن.

2. ماه، تاریکی زمین را در شب تعدیل و آن را دل پذیر می کند، و نشانه ای دیگر از لطف ورحمت پروردگار در حق بندگانش را به نمایش می گذارد.

شکوه شاعرانه ستارگان

بی شک، زیبای ستارگان در دل آرام شب، از دل انگیزترین صحنه های طبیعت است که شکوهی شاعرانه و جذبه ای عاشقانه می آفریند و پیمانه دلِ آگاهان را از شراب عشق آفریننده این همه بزرگی و موهبت ناب لبریز می کند. بنا بر نص قرآن مجید، یکی از حکمت های آفرینش ستارگان، یافتن راه و مسیر در سفرهای شبانه است. در آیه 97 سوره انعام، می خوانیم: «هُوَ الَّذی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِها فی ظُلُماتِ البرّ و البحر.» اوست خدایی که ستارگان را بر شما قرار داد تا (در پرو نور آنها) راه را در تاریکی های دریا و خشکی پیدا کنید.

دکتر سسیل بویس هامان در این زمینه می گوید: «اگر حرکت ستارگان منظم و مدارشان معین نبود، چه گونه مردم می توانستند در وسط دریاها و صحراها و بیابان ها جهت یابی کنند و راه خود را بیابند؟» همچنین با توجه به شمار و جرم حیرت انگیز کره های آسمانی و سرعت سرسام آور آنها، بی اختیار این پرسش ها در ذهن پدید می آید که: چه گونه این کره ها با هم برخورد نمی کنند و باگذشت میلیون ها قرن، از مسیر معین خود منحرف نمی شوند؟ آیا این نظام شگفت انگیز را می توان بدون درنظر گرفتن مدبّری بی نهایت دانا، توانا و بسیار خوش سلیقه و بهره مند از حس ابتکار توجیه کرد؟ پاسخ برخی از این پرسش ها را از این آیه قرآنی می توان دریافت:

إِنَّ اللّهَ یُمْسِکُ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَکَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ. (فاطر:41)

این خداوند تواناست که آسمان ها و زمین را از زوال و سقوط نگهبان است و اگر (نگهبانی خود را از آنها بازگیرد) سقوط کنند، هیچ کس را توانایی حفظ آنها نیست.

سزد که روی عبادت نهند بر در حکمش مصوری که تواند نگاشت نقش چنین را

سعدی

پیام متن:

1. دعوت قرآن به تماشای منظره زیبا و شگفت انگیز ستارگان و پی بردن به وجود مدبّری بی نهایت دانا و توانا.

2. تجلی نظمی شگفت انگیز از سوی خداوند در گردش و حرکت ستارگان.

شکوه آفرینش

سعدی:

بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار خوش بوَد دامن صحرا و تماشای بهار
بلبلان وقت گل آمد که بنالند از شوق نه کم از بلبل مستی تو، بنال ای هشیار
کوه و دریا و درختان همه در تسبیحند نه همه مستمعی فهم کند این اسرار
که تواند که دهد میوه اَلوان از چوب؟ یا که داند که برآرد گل صدبرگ از خار؟

وقت آن است که داماد گل از حجله غیببه درآید که درختان همه کردند نثار

آدمی زاده اگر در طرب آید، نه عجبسرو در باغ به رقص آمده و بید و چنار

باش تا غنچه سیراب دهن باز کندبامدادان چو سر نافه آهوی تَتار

باد گیسوی درختان چمن شانه کندبوی نسرین و قَرَ نفُل بدمد در اقطار

ژاله بر لاله فرود آمده نزدیک سحرراست چون عارض گل بوی عرق کرده یار

باد بوی سمن آورد و گُل و نرگس و بیددرِ دکان به چه رونق بگشاید عطار

خیری و خطمی و نیلوفر و بستان افروزنقش هایی که درو خیره بماند ابصار

ارغوان ریخته بر دکّه خضراء چمنهمچنانست که بر تخته دیبا دینار

شاخ ها، دختر دوشیزه باغند هنوزباش تا حامله گردند به الوان ثمار

عقل حیران شود از خوشه زرین عِنَبفهم عاجز شود از حقه یاقوت انار

تا نه تاریک بود سایه انبوه درختزیر هر برگ، چراغی بنهد از گل نار

سیب را هر طرفی داده طبیعت رنگیهم بر آن گونه که گلگونه کند روی نگار

آب در پای تُرَنج و به و بادام روانهمچو در زیر درختان بهشتی، انهار

چشمه از سنگ برون آید و باران از میغانگبین از مگس نحل و دُر از دریا بار

نیک بسیار بگفتیم درین باب سخنو اندکی بیش نگفتیم هنوز از بسیار

تا قیامت سخن اندر کرَم و رحمت اوهمه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار

هر که امروز نبیند اثر قدرت اوغالب آن است که فرداش نبیند دیدار

کلمات کلیدی
قرآن کریم  |  کوه  |  آفرینش  |  آب  |  من  |  سعدی  |  شکوه  |  شکوه آفرینش  | 
لینک کوتاه :