×

آثار شادی و نشاط در زندگی انسان از دیدگاه آیات و روایات

تعریف و جایگاه شادیاستاد مرتضی مطهری رحمه الله در تعریف شادی می نویسد:سرور، حالت خوش و لذت بخشی است که از علم و اطلاع به اینکه یکی از اهداف و برتراند راسل می نویسد:رغبت همگانی، نشانه انسان شاد است و برخی از مردم نیز خندیدن همیشگی و بگو و مگو نمونه های دیگر شادی هستند که می توان آنها را در زندگی تجربه کرد. تحقیق از نمونه های شادی است. شادی در سیره معصومان علیهم السلام شاد بودن، یکی از نیازهای اساسی و تأثیرگذار در زندگی آدمی است که پیشوایان دین عنایت امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید:بکوشید اوقات شبانه روز شما چهار ساعت [بخش] باشد: ساعتی برای عبادت و مناجات با را به جا آورده است و خود نیز از این شادمانی، خرسند خواهد بود. عبادت کردن، راه های ارتباط با خدا و از یکی از اسباب شادی و نشاط است. نیامده، بلکه زمان حال را دریافتن، یکی از راه های رسیدن به شادی

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 25635     تاریخ درج : 1390/08/08

31

تعریف و جایگاه شادی

استاد مرتضی مطهری رحمه الله در تعریف شادی می نویسد:

سرور، حالت خوش و لذت بخشی است که از علم و اطلاع به اینکه یکی از اهداف و آرزوها انجام یافته یا انجام خواهد یافت، به انسان دست می دهد و غم و اندوه، حالت ناگوار و دردناکی است که از اطلاع بر انجام نشدن یکی از هدف ها و آرزوها به انسان دست می دهد.

در دنیای پراضطراب و پرتلاطم امروز، آرامش و داشتن خیالی آسوده، نعمتی است که همگان آرزوی آن را دارند. در واقع، یکی از نیازهای اساسی انسان، شادزیستن است که در پرتو آن، با رسیدن به تعادل روحی، خود و جامعه اش را به سلامت و پویایی رهنمون می شود.

انسان به طور فطری از غم گریزان و به سوی شادی در حرکت است. شادی و نشاط نه تنها بر روح و روان انسان، بلکه بر جسم او نیز تأثیر می گذارد. از نگاه اجتماعی، نیز شادمانی، قلب ها را به یکدیگر نزدیک و ترس، نگرانی، ناکامی و بدگمانی را بی اثر می کند. ارسطو می گوید: «شادی، بهترین چیزهاست و آن قدر اهمیت دارد که دیگر چیزها وسیله به دست آوردن آن هستند.» دین مقدس اسلام نیز که تأمین کننده صلاح دنیا و آخرت آدمی است، شادی های مناسب و حلال را تأیید می کند و پیروانش را از افسردگی و بی حالی برحذر می دارد.

البته این را نیز باید پذیرفت که هر انسانی در زندگی خود، صحنه هایی از غم و ناراحتی را در کنار شادی تجربه می کند، و اساسا وجود غم در زندگی انسان، موجب تعادل بخشی به زندگی است.

پیام متن:

1. شاد زیستن، از ضرورت های زندگی آدمی و خودسازی و اصلاح جامعه، از پی آمدهای آن است.

2. شادی، هم بر روح و هم بر جسم انسان تأثیر نیکو می گذارد.

نمونه های شادی

گروه های مختلف اجتماع، برداشت های گوناگونی از شادمانی دارند. ارسطو در این باره معتقد است:

مردم عادی، لذت را شادی فرض می کنند؛ افراد موفق، عملکرد خوب را برابر شادی می شمارند و دانشمندان، زندگی متفکرانه و جست وجوگرانه را معادل شادی می دانند.

برتراند راسل می نویسد:

رغبت همگانی، نشانه انسان شاد است و برخی از مردم نیز خندیدن همیشگی و بگو و مگو نداشتن در زندگی را شادی می دانند.

موارد زیر از نمونه های شادی به شمار می روند: قدر زحمت ها و خوبی دیگران را به نیکی دانستن، از موهبت های الهی لذت بردن، مثبت عمل کردن و مثبت اندیشیدن، گشاده رو بودن، در زمان حال زندگی کردن، خودآرایی و آراستگی ظاهر و رضایت داشتن از زندگی، از نمونه های دیگر شادی هستند که می توان آنها را در زندگی تجربه کرد.

پیام متن:

عملکرد خوب، لذت، خندیدن، در زمان حال زندگی کردن، تفکر و تحقیق از نمونه های شادی است. نگاه افراد به مقوله شادی متناسب با شخصیت و فرهنگشان، متفاوت است.

شادی در سیره معصومان علیهم السلام

شاد بودن، یکی از نیازهای اساسی و تأثیرگذار در زندگی آدمی است که پیشوایان دین عنایت ویژه ای به آن داشتند. به همین دلیل، خود نیز با چهره ای گشاده با مردم برخورد می کردند. استاد مطهری در این باره می نویسد:

علی علیه السلام مردی بود بشاش. برخلاف مقدس مآب های ما که همیشه از مردمِ دیگر بهای مقدسی می خواهند، همیشه چهره های عبوس و اخم های درهم کشیده دارند و هیچ وقت حاضر نیستند یک تبسم را به لبان خود بیاورند، علی علیه السلام همیشه با مردم با بشاشت و با چهره بشاش روبه رو می شد، مثل خود پیامبر. علی علیه السلام با مردم مزاح می کرد، مادام که به حد باطل نمی رسید؛ همچنان که پیامبر مزاح می کرد.

بزرگان دین در تقسیم بندی ساعت های روزانه، جایگاه ویژه ای برای شادی و تفریح در نظر می گرفتند. امام رضا علیه السلام در این باره می فرماید:

بکوشید اوقات شبانه روز شما چهار ساعت [بخش] باشد: ساعتی برای عبادت و مناجات با خدا؛ ساعتی برای تأمین معاش؛ ساعتی برای معاشرت با برادران مورد اعتماد و کسانی که شما را به عیب هایتان آگاه سازند و در باطن به شما خلوص دارند و ساعتی را هم به تفریحات و لذت ها اختصاص دهید و با این بخش از زندگی، قادر خواهید بود آن سه بخش دیگر را به خوبی انجام دهید.

علی علیه السلام ، شادی و نشاط را حالتی عاطفی می داند و آن را به «فرصت» تعبیر می کند: «مواقع شادمانی، فرصت است.» آن حضرت حتی برای زمان هایی که غم و اندوه به طور طبیعی به سراغ انسان می آید، سفارش می کند که گشاده رو باشیم، چنان که می فرماید: «شادی مؤمن در چهره اش و اندوهش در دلش است».

پیام متن:

1. گشاده رویی بزرگان دین.

2. تأکید فراوان اسلام در بهره گیری هرچه بیشتر انسان از لحظه های شاد، به منظور بالا بردن آمادگی روحی و روانی در رسیدن به رشد و کمال.

شادی های پسندیده

1. شادی اطاعت خدا و لحظه وصال با معبود

امام علی علیه السلام فرمود: «شادی مؤمن، به طاعت پروردگارش و غمش، برگناه و عصیان است». وقتی انسان پروردگارش را عاشقانه عبادت می کند و از پرستش او لذت می برد، بر نشاط روحی اش می افزاید. پس خالصانه و با خشوع کامل، دل و جانش را به آستان حضرت دوست می سپارد و از این دیدار شادمان می شود. پیامبر خدا، محمد مصطفی صلی الله علیه و آله نیز در وصیت نامه خویش به امام علی علیه السلام می فرماید: «ای علی! برای مؤمن در دنیا سه خوشحالی است: دیدار با برادران دینی؛ افطار از روزه و شب زنده داری در آخر شب».

2. شادی در ولادت پیشوایان دین

برگزاری مراسم جشن و شادمانی در روزهای ولادت امامان معصوم علیهم السلام ، از شادی های بجا و پسندیده است. امام رضا علیه السلام به ریان بن شبیب فرمود: «اگر دوست داری در درجات عالی بهشت با ما باشی، به حزن ما محزون و به شادی ما شاد باش». این گونه کارها، هم بر معنویت فرد و انس او با ائمه می افزاید و هم توان روحی ـ روانی انسان برای گام برداشتن در راه مستقیم الهی را بالا می برد.

3. شادکردن هم نوعان

اگر انسان با چهره گشاده و نیت نیک، غم و ناراحتی را از بندگان خدا دور کند، عبادت خدای را به جا آورده است و خود نیز از این شادمانی، خرسند خواهد بود. از امام باقر علیه السلام نقل است: «نزد خدا، عبادتی محبوب تر از شاد کردن مؤمنان نیست».

به گفته صائب تبریزی:

تار و پود عالم امکان به هم پیوسته است عالمی را شاد کرد هر کس که یک دل شاد کرد

شاد کردن دیگران نیز راه های متفاوتی دارد، مانند: توجه کردن، نگاه کردن، محبت ورزیدن، سخن گفتن، هدیه دادن و کمک کردن از نظر مالی برای رفع مشکلات.

خواهی چو خلیل، کعبه بنیاد کنی وان را به نماز و طاعت آباد کنی
روزی دو هزار بنده آزاد کنی به زان نبود که خاطری شاد کنی

ابوسعید ابوالخیر

پیام متن:

شاد بودن در اطاعت خدا، شادمانی در عیدهای مذهبی و شاد شدن با زدودن غم از برادران دینی، نمونه های از شادی هایی پسندیده است که مورد تأیید دین مقدس اسلام نیز می باشد.

راه کارهای رسیدن به شادمانی

ارتباط داشتن با خدا، اصلی ترین شرط رسیدن به سرور قلبی

همان گونه که بدن آدمی برای ادامه حیات به هوا و غذا نیاز دارد، روح و باطن او نیز نیازمند به هدایت و عنایت الهی است. انسان که نیازمند مطلق است، پس از برقراری ارتباط بی نیاز مطلق، در برابر با مشکلات، پرتوان می ایستد. روان شناسان غربی نیز بر این باورند که «افراد معتقد به خدا و جهان آخرت و آموزه های آسمانی، برای زندگی، شادتر و پرانگیزه ترند».

عبادت کردن، راه های ارتباط با خدا و از یکی از اسباب شادی و نشاط است. آنان که به دعا و نماز و مناجات می پردازند، کمتر به اندوه و نگرانی دچار می شود. حتی کسی که گناهی مرتکب می شود و عذاب وجدان او را غمگین و سرخورده می کند، پس از توبه و استغفار و برقراری ارتباط دوباره با خداوند، از احساس گناه رها می شوند و امید و آرامشی فراتر از گذشته را قرین روح و روانش می سازد. و طعم شیرین نوعی خرسندی و شادمانی را می چشد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره می فرماید: «کسی که بسیار استغفار کند، خداوند او را از هر اندوهی، گشایشی و از هر تنگنایی، راه نجاتی می بخشد.» ذکر خداوند، آرامش بخش و نشاط آفرین روح است، چنان که امام صادق علیه السلام فرمود: «ای سفیان، زمانی که چیزی تو را محزون ساخت، لاحول ولاقوة الا باللّه زیاد بگو؛ زیرا این جمله کلید شادی است.»

پیام متن:

متصل بودن به منبع لایزال الهی در قالب عبادت و ذکر، سبب زدودن غم و نگرانی و افزایش شادی و آرامش انسان می شود.

افزودن بر تحمل و رضایت مندی

یکی از راه های مهم کسب شادی، کنار آمدن با مشکلات و رضامندی از مقدرات الهی است. امام جعفر صادق علیه السلام فرمود:

نشاط و شادی، در پرتو راضی بودن به رضای خدا و یقین به دست می آید و اندوه و غم، در شک و ناخشنودی به مقدرات الهی پدیدار می شود.

پیام متن:

دل شکیبا و بردبار، به زودی شادمان خواهد شد.

مثبت نگری و شادمانگی

نیک اندیشی، یکی از نشانه های سلامت روان و سبب ایجاد نشاط است. ما خود، تصمیم می گیریم که دیگران را چگونه ببینیم. وقتی می خواهیم کسی را دوست داشته باشیم، می توانیم صبور و شکیبا باشیم و وقتی تصمیم می گیریم که از آدم ها برنجیم، در اشتباه های آنها دقیق می شویم. پس نوع احساس ما درباره دیگران، به رفتار آنها بستگی ندارد، بلکه به نگرش ما مربوط می شود. بسیاری از انسان ها این گونه هستند که بیشتر وقت خود را صرف جست وجوی عیب های دیگران می کنند و کمتر به خوبی های آنها می پردازند.

از این رو، برای شاد بودن، باید یاد بگیریم که چگونه اندیشه هایمان را کنترل کنیم؛ زیرا آنچه مایه خوش بختی و شادی انسان است، از درون او سرچشمه می گیرد، نه از بیرون.

چون به چشمت داشتی شیشه کبود زین سبب عالم کبودت می نمود

پیام متن:

مثبت نگری، موجب پرورش حالت و ویژگی های نیکو در آدمی منجر می شود و به سلامتی و شادی او می انجامد.

در حال زیستن

برخی از مردم یا همیشه حسرت دیروز را می خورند یا خود را در آرزوهای دست نیافتنی فردا غرق می کنند. در نتیجه، خودیشتن را از آرامش و شادی امروز محروم می سازند. انسان باید در همه حال به فکر آینده خویش باشد و با دوراندیشی بسیار، برای ساختن آینده و سرنوشتش بکوشد، ولی نه به بهای از دست دادن امروز. همچنین باید از گذشته خویش درس عبرت بگیرد و تجربه اندوزد.امام علی علیه السلام می فرماید:

گذشته عمر تو رفته است و باقی مانده آن نامعلوم است. پس زمانی را که در آن به سر می بری، برای عمل غنیمت بشمار.

سعدیا، دی رفت و فردا همچنان معلوم نیست در میان این و آن، فرصت شمار امروز را

پیام متن:

حسرت نخوردن بر روزهای از دست رفته و دوری از اندوه فردای نیامده، بلکه زمان حال را دریافتن، یکی از راه های رسیدن به شادی است.

کلمات کلیدی
انسان  |  زندگی  |  شادی  |  شاد  |  شادمانی  |  شادی و نشاط  |  نشاط در زندگی انسان  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : ناشناس تاریخ : 1401/02/31

سلام علیکم لطفا منابع رو ذکر بفرمایید.

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1400/11/17

سلام خیلی خیلی خوب بود عالی بود دست شما درد نکنه

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1400/09/05

باسلام بسیارعالی و کاربردی وارامشبخش است.

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1400/06/04

جامع وعالی بود سپاس از شما

نویسنده : مریم تاریخ : 1391/03/11

سایت شما مفید بود