کتاب  /  زن و خانواده  /  تربیت مذهبی کودک  /  فصل سیزدهم

پند و اندرز

تعداد بازدید : 2638     تاریخ درج : 1389/04/10    

پند و اندرز

قوام و پایداری حیات بشری به پند و اندرز وابسته است، هیچ انسانی از پند و اندرز بی نیاز نیست. یکی از وظایف انسان ها و حق آنها به یکدیگر نصیحت و یادآوری و تذکر است، تذکر خوبی ها و بدی ها، پرهیز دادن دیگران از گرفتار شدن به بدبختی ها و به چیزهایی که امکان دارد ناآگاهی و فراموشی به آنها موجب بدبختی جبران ناپذیر برای انسان باشد.

پند، بهترین راهی است که برای تربیت صحیح فرزند مفید است و آن هم برای خود راه و روشی دارد. بیان

[123]

خوبی ها و نشان دادن نتایج وخیم زشتی ها و انحراف ها به صورت نقل داستان و قصه، بیان سرگذشت گذشتگان، از خوبی و بدی و ...

یکی از روش های خداوند برای تربیت انسان ها، بلکه همه ی روش هایی که در قرآن قید شده جنبه ی اندرز و پند و نصیحت دارد. در یکی از خطابات خود به پیامبر اسلام(ص) می فرماید:

وَ ذَکرْ فَإِنَّ الْذِّکری تَنْفَعُ الْمُؤمِنینَ؛(70)یادآوری کن که یادآوری به مؤمنان سود بخشد.

یا أَیهَا النّاسُ قَدْ جاءَتْکمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکمْ وَ شِفاءٌ لِما فی الصُّدورِ وَ هُدَی وَ رَحْمَةٌ لِلمؤمِنینِ؛(71)ای مردم! از جانب خداوند موعظه و اندرزی و شفای دردهای درونی شما و نیز برای مؤمنان هدایتگر و رحمتی آمد.

[124]

پند و اندرز اگر معقول باشد و منطقی و دور از تحکم و فرمانروایی، موجب حیات و ماندگاری دل هاست و صیقل بخش روح و جلادهنده قلب هاست.

البته انسان ناصح و والدینی که این روش را اتخاذ می کنند، باید به زمان و وقت و اقتضای موقع نصیحت توجه کنند. لجاجت و درشتی و عصبانیت و عتاب و خطاب تند و خشن بدترین نحوه ی اندرزدهی است و همین طور وضعیت و موقعیت کودک و فرزند نیز باید ملاحظه شود. بهترین روش آن است که انسان بدون زمینه ی قبلی و بدون غرض آن را انجام دهد. اگر انسان خلافی از کودک خویش ببیند، باید قُبح آن را متذکر شود. ناگفته نماند نباید پند و اندرز با ملامت و سرزنش یکسان شود که دو مقوله جدا از هم هستند. تذکر برای فرزند متخلّف با اندرز عادی که جهت پیش گیری انجام می گیرد فرق دارد. اندرز می تواند در جمع کودکان و خانواده باشد و در هر موقع مناسبی که امکان داشته باشد انجام گیرد و بهتر است در موارد خاص که فرزند احتیاج به تذکر دارد در خفا انجام

[125]

گیرد و به دور از جمع و به دور از حضور فرد یا افرادی که فرزند دوست ندارد آنها متوجه شوند.

پیامبر اسلام(ص) می فرماید:

از نصیحت فرزند در حضور دیگران خودداری کنید، که نه تنها نتیجه بخش نیست، بلکه موجب لجاجت فرزند می شود.(72)

امام علی(ع) فرمود:

نُصحُک بَینَ الْمَلاِ تَقریعٌ؛(73)نصیحت تو در حضور دیگران، سرزنش است.

(70). سورة الذاریات، آیة 55.(71). سورة یونس، آیة 57.(72). تحف العقول، ص 84.(73). غررالحکم، چاپ دانشگاه، ج 6، ص 172.
لینک کوتاه :