برای بخشنده و انفاق کننده سزاوار است که چون انگیزه خیری در درونش پدید آید و به دلش بگذرد که مالی در راه خدا بدهد فرصت را غنیمت شمرد و هر چه زودتر فرمان درونی خود را به جا آورد و در خوشدل کردن بینوایان شتاب ورزد زیرا که (اولا) در زمانه موانع خیرات بسیار است و در تاخیر آفات رخ می نماید.
و باید بداند که پیدایش انگیزه خیر در دل اندیشه ای از الهام فرشتگان است و «دل مؤمن بین دو انگشت از انگشتان رحمان است» ، و این حالت او به زودی دگرگون می شود و شیطان او را از فقر می ترساند و به زشتیها و بدیها فرمان می دهد، و شیطان در پی اندیشه نیک و الهام فرشته اندیشه بد القاء می کند. (ثانیا) بدین وسیله بینوایان را از ناچاری و اضطرار به سؤال و اظهار نیاز محافظت می کند، زیرا آنچه بعد از سؤال می دهد پاداش و قیمت آبروی ریخته اوست و در حقیقت احسان و نیکی به شمار نمی رود. روایت است که: «امیر مؤمنان علیه السلام پنج بار خرما از ملکی که متعلق به او بود برای شخصی که امید به آن حضرت داشت فرستاد، و آن مرد از کسی چیزی نمی خواست نه از آن حضرت و نه از غیر او. مردی عرض کرد: این شخص چیزی از شما نخواسته! و از این پنج بار یک بار برای او کافی بود. امیر مؤمنان علیه السلام فرمود:
خدا مثل تو را در میان مؤمنین زیاد نکند، من می بخشم و تو بخل می ورزی! انصاف بده! هر گاه به کسی که امید به من دارد عطا نکنم مگر بعد از سؤال او، پس جز
قیمت آنچه از او گرفته ام به او نداده ام زیرا او را در معرض این در آورده ام که آبروی چهره ای را که در پیش خدای من برای عبادت و طلب حاجت بر خاک می مالد برای من بریزد. هر که با برادر مؤمن خود چنین کند، در حالی که می داند که جایگاه شایسته بخشش و نیکی اوست، در دعای خود (در طلب بهشت) به خدا راست نگفته، که از او به زبان آرزوی بهشت می کند و به مال اندک خود بخل می ورزد» .
دیگر آنکه سزاوار است که برای ادای صدقه خود وقت با فضیلتی را معین کند، مثل روز غدیر و ماه ذی حجه، بخصوص دهه اول آن، یا ماه رمضان بخصوص دهه آخر آن. و روایت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم جوادترین مردم بود، و در ماه رمضان همچون باد فروهشته و روان کننده بود که در آن چیزی نگه نمی داشت.
جستجو در قاموس نور