کتاب  /  اخلاق و عرفان  /  معراج السعادة  /  باب چهارم  /  مقام سوم

شرافت شکسته نفسی و حقیر شمردن خود

تعداد بازدید : 1580     تاریخ درج : 1389/02/25    

شرافت شکسته نفسی و حقیر شمردن خود

بدان که: ضد این صفت عجب و خودنمائی، شکسته نفسی و خود را حقیر شمردن وذلیل و پست دانستن است. و این بهترین صفت از صفات کمالات است. و فایده آن دردنیا و آخرت بی حد و حصر، و هر که به مرتبه بلندی یا رتبه ارجمندی رسید به وسیله این صفت رسید. و هیچ کسی خود را ذلیل نشمرد مگر اینکه خدا عزیزش شمرد. واحدی خود را نیفکند، مگر اینکه خدا او را برداشت و بلند کرد.

یکی قطره باران ز ابری چکید

خجل شد چو پهنای دریا بدید

که جائی که دریاست من کیستم

گر او هست حقا که من نیستم

چو خود را به چشم حقارت بدید

صدف در کنارش به جان پرورید

سپهرش به جائی رسانید کار

که شد نامور «لؤلؤ شاهوار» (73)

بلندی از آن یافت کو پست شد

در نیستی کوفت تا هست شد

آری خدا در دلهای شکسته است و شکستگان را دوست دارد.

حضرت پیغمبر - صلی الله علیه و آله - فرمودند که:

«با هر کسی دو ملک است، که اگر آن شخص خود را بزرگ شمرد و برداشت، می گویند: خداوندا! او را ذلیل کن. و اگر خود را وضیع و خوار شمرد، می گویند: خداوندا! او را بردار» . (74)

مروی است که: «خدا به موسی بن عمران وحی فرستاد که: ای موسی! هیچ می دانی که چرا ترا برگزیدم و اختیار کردم به سخن گفتن با خودم؟ عرض کرد: به چه سبب بود؟ فرمود که: من ظاهر و باطن همه بندگان خود را دیدم، هیچ یک را ندیدم که ذلت ایشان از برای من چون تو باشد، ای موسی! به درستی که تو هر وقت نماز می کردی رخسار خود را بر خاک می گذاردی» . (75)

در بعضی از روایات وارد شده که: «چون خداوند عالم به کوهها وحی فرستاد که:

من کشتی نوح

[268]

را بر کوهی خواهم گذاشت، همه کوهها گردن کشیدند و خود را بلندکردند مگر «کوه جودی» ، (76)که خود را حقیر شمرد و با خود گفت که: با وجود این کوهها، بر من کجا قرار خواهد گرفت پس کشتی بر آن قرار گرفت» . (77)

و از جمله فواید شکسته نفسی آن است که: در نزد همه مردم بزرگ و محترم است.

و همه دلها او را دوست می دارند، به خلاف کسی که خود را بزرگ می شمارد، که البته از دلها دور و مردم از او در نفورند.

73. گنج با ارزش در خور شان شاه.74. بحار الانوار، ج 73، ص 225، حدیث 16.75. کافی، ج 2، ص 123، ح 7.76. «جودی» کوهی است که در نزدیکی «موصل» که با کوههای ارمنستان پیوسته است. و دارای دو قله است که ارتفاع قله اول 17260 قدم، و ارتفاع قله دوم 16270 قدم از سطح دریا است. بعضی مانند «هاکس» در «قاموس کتاب مقدس» آن را کوه «ارارات» - که بین روسیه، ترکیه و ایران واقع است - دانسته اند، و در توراة، آراراط آمده است. رک: قاموس قرآن، ج 2، ص 8777. کافی، ج 2، ص 124، ح 12
×
لینک کوتاه :