در این جا مناسب است توجهی به قول خدای تبارک و تعالی در سوره فصلت داشته باشیم که می فرماید :
حق تعالی در این آیه شریفه به انجام دادن آنچه خواست مخاطبان بدان تعلق گیرد ، امر می فرماید . بی شک این امر ، امر حقیقی نیست . بلکه امری است تهدیدی . پیداست هر جایی که تهدیدی در کار باشد ، باید چیزی به عنوان پشتوانه
صفحه 36
تهدید وجود داشته باشد که مخاطب با توجه به آن چیز ، حساب کار خود را بکند و از اعمال خلاف رضای تهدید کننده دست بردارد ؛ مثلا مادری کودک بازی گوش خود را تهدید کرده و می گوید : هر کاری که دلت می خواهد ، انجام بده ، اما این را هم بدان وقتی که پدرت به خانه آمد تمام آنچه را انجام داده ای به او گزارش می کنم .
در این مثال ، مادر به کودک خود ، به گونه تهدید آمیزی دستور می دهد و بدومی گوید : هر چه می خواهی بکن ، ولی در کنار این دستور ، گزارش به پدر را که کودک از آن هراس دارد و با توجه به آن از شرارت و شیطنت دست می کشد ، مطرح می کند . باشد که این امر موجب شود تا کودک بازی گوش شرور ، از شرارت دست کشیده و مطابق خواسته مادر رفتار کند .
حال باید دید خدای تبارک و تعالی در آیه فوق ، مخاطبان را به چه چیزی تهدید کرده است ؟ آیا آنها را به عذاب های اخروی تهدید فرموده یا آن که از عقوبت های دنیوی ترسانده است ؟ و خلاصه کلام : خداوند در آیه شریفه چه چیزی را به عنوان پشتوانه امر تهدید آمیز خود مطرح نموده است ، که اگر انسان بدان توجه کند باید بترسد و حساب کار خویش را برسد و از اعمال ناشایسته دست بردارد ؟
در جواب گوییم : خدای تبارک و تعالی در آیه شریفه فقط یک نکته را به عنوان پشتوانه تهدید ذکر نموده است که اگر مخاطب بدان نکته توجه کند ، باید دست از پا خطا نکند و آن این که :
صفحه 37
باقی باشید ، همین که بدانید در محضر او می باشید کافی است که بترسید و دست از پا خطا نکنید و در حضور حق تعالی به هر کاری دست نزنید .
این آیه ، از نظر این که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و بندگان خاص خدا را در شهود و رؤیت اعمال داخل کرده است ، دلالتش از آیه سوره فصلت بر مطلوب بیشتراست . بدین معنا که ( طبق این آیه ) انسان نه تنها در محضر خداست ، بلکه درمحضر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و محضر بندگان خاص او نیز هست .
بنابر این ، پیام آیه سوره توبه این است : ای کسانی که به خدا و رسول او اعتقاد دارید ! بدانید که شما در محضر و دید خدا و رسول خدا و مؤمنان خاص و بندگان مخلص او هستید ، لذا مواظب اعمال خویش باشید و توجه کنید که چه می کنید . مبادا در محضر آنان کاری کنید که موجب سرافکندگی خودتان و هتک حرمت آنان شود .