کتاب  /  اخلاق و عرفان  /  عشق برتر  /  راههای ایجاد محبت

12 - ذکر فضایل و فرهنگ و تعالیم اهل بیت علیهم السلام

تعداد بازدید : 721     تاریخ درج : 1388/09/25    

12 - ذکر فضایل و فرهنگ و تعالیم اهل بیت علیهم السلام

مردم ، آرمان گرا و قهرمان دوستند و در پی فرزانگیهایند . در غرب ، درباره شخصیتها و چهره های ملی و علمی شان ، آن قدر کتاب و مقاله می نویسند ، فیلم و مجسمه می سازند و تبلیغات می کنند ، تا آن چهره را درنقش الگو و قهرمان در ذهن و دل ملت خود جا دهند . ما چرا درباره بزرگان دینمان که بسیار ارزنده تر و شایسته ترند چنین نکنیم ؟ اگر مردم شخصیت و فضیلت و فکر و فرهنگ امامان اهل بیت علیهم السلام را بشناسند و با سخنان بلند آنان آشنا شوند ، به آنان علاقه پیدا می کنند و این علاقه به تبعیت وهمسویی می کشد . امام رضاعلیه السلام در حدیثی فرموده است : « ان الناس لو علموا محاسن کلامنا لاتبعونا »(121).

مردم اگر خوبیهای حرفها و تعالیم ما را بشناسند از ما پیروی می کنند .

ترویج احادیث اهل بیت و مسابقات حفظ حدیث در این زمینه مفیداست . استفاده از « چهل حدیث » های گوناگونی که از سوی برخی ناشران در موضوعات مختلف تدوین و منتشر شده است ، جهت این کار پیشنهاد می شود . برنامه حفظ این چهل حدیث ها یا احادیث دیگر نیز مفید است .

انتخاب مفاهیم و موضوعات برای گفتن به کودکان و جوانان بسیار

صفحه 66

مهم است . در احادیث امامان بسیاری نکته ها و معارف نهفته است ، ولی همه آنها قابل گفتن برای همه نیست . گاهی برای مخاطب قابل هضم نیست ، به جای جاذبه ، دافعه دارد و به جای گرایش به مکتب اهل بیت ، فراری می دهد و به جای روشنگری اذهان ، شبهه می آفریند . در انتخاب هم باید ذوق و خرد داشت و زمینه و ظرفیت ها را سنجید و این نکته بسیار مهم است .

امام صادق علیه السلام به یکی از اصحاب خویش به نام مدرک بن هزهازفرمود : ای مدرک ! به یاران ما سلام برسان و بگو : رحمت خدا بر کسی که مودت مردم را به سوی ما بکشد ، به آنان سخنانی از ما بگوید که آنرامی شناسند و می پذیرند و آنچه را حالت انکار و عدم پذیرش دارند نگوید .(122).

باید جوانان و نوجوانان ، شیرینی کلام اهل بیت و عمق حکمتهای آنان را دریابند تا از طریق سخنانشان ، شیفته شخصیتشان شوند . در این مورد ، کلمات قابل فهم تر ، ترجمه های شیوا و دلنشین و روان و انتخاب موضوعات کاربردی ، و چاپ زیبا و جذاب مؤثر است . گاهی باید از طریق « شکل » ، مخاطب را به « محتوا » جذب کرد .

اینکه چگونه مردم و جوانان و بشریت را با فرهنگ اهل بیت علیهم السلام بایدآشنا کرد ، نکته ظریفی است و باید از تکنیک هنر استفاده کرد و در عرضه محتوای کلامی و حیاتی ائمه علیهم السلام به نسل امروز از قالبهای نو و جاذبه های هنری و شیوه های اثرگذار بهره گرفت . کار رسانه ها در این جهت مهم است و متاسفانه اغلب ، ضعیف و غیرجذاب ارائه می شود .

صفحه 67

فضایل اهل بیت علیهم السلام در دو محور قابل طرح است :

1 - جهات آرمانی و خلقت و طینت و سرشت متعالی و نور خدایی و . . .

این بخش از فضایل ، گرچه ارزشمند است و مقام آنان را نزد خدا آشکارمی سازد ، ولی چون جنبه عملی و سرمشق گیری و تاسی در آنها نیست ، کمتر اثر تربیتی و جاذبه عملی دارد . گاهی هم برای نوجوانان غیرقابل هضم و درک است .

2 - جهات عملی و قابل اسوه گیری و تبعیت عینی و ملموس از رفتار اهل بیت علیهم السلام .

آشنا ساختن نوجوانان و جوانان با « سیره معصومین » و زندگی ائمه بسیار لازم و مفید است . اینجا آشنایی با تاریخ به کار می آید . شیوایی قلم وجاذبه و هنرمندانه بودن نگارش نیز نباید از یاد برود . ذکر نمونه هایی ازصبر ، ایثار ، عفو ، تواضع ، عبادت ، شجاعت ، اخلاص ، عطا و بخشندگی ، فتوت و جوانمردی ، حسن خلق ، علم و حلم ، کیفیت نماز و روزه و تهجد وحج و اعمالشان ، همه و همه بسیار سودمند است . بخصوص حکایاتی ازاهل بیت که نوعی برخورد خوب و شایسته و احترام آمیز با نوجوانان را دربردارد ، تاثیرگذارتر است . مثلا قصه پیرمرد و امام حسن و امام حسین و کیفیت وضو یاد دادن ، یا رفتار پیامبر با کودکان و سلام دادن به آنان ، یا بغل کردن و بوسیدن کودکان خردسال مؤمنین .

معرفی کودکان اهل بیت و جاذبه های رفتاری آنان برای کودکان ماتاثیرگذارتر است واین سنخیت در سن و سال ، بیشتر جاذبه می آفریند .

محبت در دل نوجوانان اگر بصورت یک بذر کاشته شده باشد ، با ذکر نمونه های خوب اخلاقی و سیره اهل بیت علیهم السلام باید آن را آبیاری کرد ، تا هم

صفحه 68

خشک نشود ، هم رشد کند و ثمرات بیشتری دهد . این ، سبب تعمیق محبت می شود . (123)مطالب ارزشمندی که در کتابهای معتبر و اصیل نهفته ، باید استخراج شود تا نسل نوجوان امروز هم از آن ذخایر بهره مند شوند .

انتخاب شعرهای ناب ، زیبا و روان درباره شخصیت امامان و اهل بیت ، نیز خواندن و اجرای دلنشین و شیرین آنها ایجاد محبت می کند . از میان انبوه قصاید و اشعار ولایی ، باید دست به گزینش زد . آگاهی و ذوق لطیف ، در این گزینش بسیار نقش دارد . در این مساله نیز ، همچون برنامه های دیگر فرهنگی و هنری برای کودکان و نوجوانان ، توجه به نکات روانشناسی و روحیات ویژه این مقطع سنی و تحصیلی ضروری است .

121 ) الکافی ، ج 1 ، ص 193 .122 ) رحم الله امرءا اجتر مودة الناس الینا ، فحدثهم بما یعرفون و ترک ما ینکرون ( بحارالانوار ، ج 2 ، ص 68 ) .123 ) برای آشنایی با سیره پیامبر از جمله ر . ک : « بحارالانوار » ، ج 16 ؛ « مکارم الاخلاق » ، طبرسی ؛ « سنن النبی » ، علامه طباطبایی ، « همگام با رسول » ، از نویسنده ؛ نسبت به ائمه دیگر از جمله « منتهی الامال » ، محدث قمی و کتابهای دیگری که در زندگی ائمه نوشته شده است . دوره چهل حدیث های سیره معصومین از انتشارات « نشر معروف » نیز توصیه می شود .
لینک کوتاه :