مقدمه
روایت بسیاری در مورد اوضاع واحوال عرب ها و حاکمانشان در زمان ظهور و نهضت قبل از ظهور حضرت مهــــدی علیه السلام به دست ما رسیده است که در اینجا فهرست وار به این روایت ها اشاره می کنیم.
انواع جنبش ها
1.احادیثی که از تشکیل حکومتی در یمن خبر می دهد که زمینه ساز ظهور آن حضرت می گردد.
2.روایت جنبش مصریان است که از این روایت،تأیید جنبش مذکور استفاده می شود، به ویژه روایاتی که می گویند برخی از یاران حضرت و معاونان بر گزیده ایشان از کشور مصرند و نیز روایتی که مصر را به عنوان منبر و سخنگاه حضرت مهدی علیه السلام یعنی مرکز نشر اندیشه و تبلیغات جهان اسلام معرفی می کند، این روایات می گویند که حضرت وارد مصر شده و بر فراز منبر سخنرانی می کند. از همین رو،ممکن است جنبش مصریان در شمار حرکت های زمینه ساز ظهور حضرت و بخشی از نهضت ظهور به حساب آید. توضیح آن جداگانه خواهد آمد.
3.روایات مربوط به«گروه های اهل عراق» و «نیکان و بزرگان اهل شام» است که در بخش یاران حضرت مهدی علیه السلام به آن خواهیم پرداخت.
4.روایات مربوط به غربی هاست که از نقش نیرو های نظامی غرب در مصر،سوریه، اردن و عراق در مقاطع مختلف سخن می گوید. این روایات با روایت های مربوط به حرکت فاطمیون مخلوط شده است و از این احادیث،نکوهش نیرو های مذکور استفاده می شود.
فرمان روایان عرب
در منابع شیعه و سنی روایاتی در نکوهش فرمانروایان عرب به شکل کلی آمده است،از جمله این روایت که به صورت مستفیض[1]بدست ما رسیده است: وای عرب ها (و یا وای بر طاغیان عرب ها) از شرّی که بزودی گریبان گیر آنان خواهد شد. و در کتاب مستدرک حاکم چنین آمده است: وای بر عرب ها از شرّی که بزدی دچار آن می شوند.[2] و از امیر مؤمنان علیه السلام روایت شده است که فرمود: به خدا سوگند گویا می بینم که مردم بین رکن و مقام[3]با او با کتابی نوین بیعت می کنند،در حالی که این امر بر عرب گران است،وای بر سرکشان عرب از شری که بزودی دامنگیر آنان خواهد شد.[4] مراد از کتاب نوین،قرآن است که متروک می شود و حضرت دوباره حیاتی نو به آن می بخشد.
اسلام راستین در اعراب
از امام صادق علیه السلام نیز نقل شده که فرمود: چون قائم مقام نماید،مردم را از نو به اسلام دعوت کند و آنان را به امری که متروک مانده و عموم مردم از آن جدا شده و به گمراهی رفته اند رهنما شوند. او را مهدی نامیده اند؛ زیرا مردم را به سوی امری گم شده هدایت کند و قائم نامیده اند؛ چرا که قیام به حق نماید.[5] دلیل سختی و دشواری اسلام بر حاکمان و بسیاری از مردم آن است که آن ها فاصلۀ زیادی از حقیقت اسلام پیدا می کنند و بازگشت به قرآن و اسلام راستین و بیعت با حضرت مهدی علیه السلام و عمل به احکام اسلام برای آنان دشوار است.. شاید منظور از کتاب جدید، همین قرآن، به تریتب جدید سوره ها و آیاتش باشد. در روایت آمده است که نسخۀ قرآنِ یاد شده، همراه با میراث بازمانده از پیامبر صلی الله علیه و آله سایر انبیاء علیه السلام نزد حضرت مهدی علیه السلام محفوظ است که به املاء رسول اللّه و خط علی علیه السلام است و هیچ اختلافی با قرآنی که در دسترس ماست ندارد، حتی یک حرف. فقط در ترتیب سوره ها و آیات متفاوت است و جدید بودن با توجه به این دو معنی(یعنی یا ترتیب سوره ها و آیات و یا اجرای دستورات فراموش شدۀ قرآن)صحیح است.
اعراب ستمگر
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود: وای بر گردن کشان عرب از شری که نزدیک است. گفتم فدایت شوم: چه تعدادی از میان عرب ها با حضرت قائم خواهند بود؟ فرمود: تعدادی اندک، گفتم: به خدا سوگند از میان عرب ها کسانی که از قیام قائم توصیف می کنند، بسیارند، فرمود: البته مردم باید امتحان شوند و از یکدیگر جدا و غربال گردند و بسیاری از غربال امتحان می گذرند.[6]
5.روایتی بیانگر اختلاف عرب ها در زمان ظهور است که منجر به نبرد میان برخی از آنان می شود.از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: قائم قیام نکند مگر در حالی که ترسی شدید و فتنه و بلائی عظیم بر مردم فرا رسد و قبل از آن گرفتار طاعون شوند،آنگاه شمشیر برنده میان عرب ها حاکم گردد و اختلاف میان مردم و پراکندگی در دین و دگرگونی در حال آنان به وجود آید به گونه ای که مردم با مشاهدۀ درنده خوئی برخی نسبت به برخی دیگر، صبح و شام آرزوی مرگ کنند.[7]
نبرد با اعراب
روایت های دیگری از این دست جود دارد که جملگی بیانگر آن است که عرب ها از عقاید و ارزش های خود فاصله می گیرند و هر صاحب اندیشه ای،دیگران را به تبعیت از اندیشۀ خود فرا می خواند. و این به نوعی هرج و مرج فکری در میان مردم منتهی می گردد. همچنین روایاتی بیانگر آنند که همه عرب ها به جز انقلابیون یمن و حرکت های اسلامی زمینه ساز ظهور، با عجم یعنی ایرانیان، یا با فرماندهان آن ها اختلاف پیدا می کنند و این اختلاف تا ظهور حضرت مهدی علیه السلام ادامه می یابد. دسته ای دیگر از احادیث، بیانگر نبرد حضرت مهدی علیه السلام با عرب هاست،د این روایات جنگ حضرت با اندک باقیمانده های رژیم حجاز،بعد از آزاد سازی مکه و مدینه و چه بسا هنگام آزاد سازی آن صورت می گیرد. سپس نبرد های تعدد آن حضرت با سفیانی در عراق و جنگ بزرگ امام علیه السلام با سفیانی در فلسطین به وقوع می پیوندد.در برخی از روایات آمده که آن حضرت با شورشیان مخالف خود در عراق مبارزه می کند و خون هفتاد قبیله را مباح می شمارد. از امام صادق علیه السلام روایت شده: وقتی قائم ظهور کند، میان او و عرب ها و قریش چیزی جز شمشیر(حاکم)نخواهد بود.[8]
از جمله روایات مربوط به این موضوع احادیث فرو رفتن زمین و زمین لرزه در جزیرة العرب،شام، بغداد،بابل و بصره و پدیدار شدن آتش در حجاز یا در شرق حجاز است که سه یا هفت روز ادامه می یابد. مجموعه این حوادث از نشانه های ظهور حضرت به حساب می آیند. امید است ما هم از یاران او باشیم.
پی نوشت ها
[1] روایت مستفیض روایتی است که سلسله اسناد راویان آن تا رسیدن به معصوم علیه السلام بیش از
سه گروه باشند.
[2] مستدرک حاکم:4/239.
[3] منظور از رکن یکی از چهار زاویه خدا و منظور از مقام،مقام ابراهیم در مسجد الحرام است.
[4] بحارالانوار، 52/11.
[5] ارشاد مفید صفحه ی364.
[6] بحارالانوار، 52/214.
[7] بحارالانوار، 52/231.
[8] بحارالانوار، 52/355.
جستجو در قاموس نور