نظرسنجی از بازدید کنندگان مناطق جنگی (راهیان نور)

طرح مسأله

پس از اتمام جنگ تحمیلی و گذشتن چند سال از آن، به تدریج این خطر احساس شد که نسل نوجوان و جوانی که جنگ و جبهه و ارزشهای متعالی آن را از نزدیک ندیده است و تصوری از آن در ذهن خود ندارد، با این مجموعه عظیم از ایثار و فدارکاری و شهادت طلبی بیگانه شود و هرگز نفهمد که بچه های جبهه و نسل پس از پیروزی انقلاب، چگونه به خاطر دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی فداکاری می کردند و چه حماسه های تاریخی بزرگی آفریدند. اما برنامه بازدید از مناطق جنگی، که از همان زمان آغاز شد، روزنه ای برای آشنایی نسل نوجوان و جوان با ارزشهای دفاع مقدس ایجاد کرد. این بازدیدها از چند سال پیش، مورد توجه بیشتری قرار گرفت و در نوروز سال 1381 که مصادف با عاشورای حسینی بود با برنامه ریزی و نظم بیشتری اجرا شد. اما آنچه مهم است دریافت نظرات افراد بازدیدکننده از این مناطق می باشد تا با شناخت نقاط ضعف و قوت از نگاه این افراد، بتوان در راستای برطرف نمودن نقاط ضعف و کاستی های موجود و تقویت نقاط قوت، نسبت به اهداف عالی این مهم قدم برداشت.

پیوند نسل سوم انقلاب با ارزشهای دفاع مقدس، ایثارگریها و دلاوریها امری مقدس و با اهمیت است؛ چرا که از هم گسستگی نسل امروز با نسل دیروز، باعث فراموشی نسل جوان از فداکاریهای آن عزیزان و هزینه ای که ملت ایران بابت دفاع از خاک و ارزشهای انقلاب و کشور نموده اند خواهد شد. از این رو انجام تحقیقات در راستای چگونگی انتقال اهداف متعالی جوانان انقلاب و کارهای انجام شده به نسل جوان امروز و شناخت نظرات جوانان پیرامون ایثارگریهای رزمندگان، با بازدید از مناطق جنگی در قالب کاروان راهیان نور و غیره می تواند کمک بسیار مهم و سرنوشت سازی برای کشور و حفظ و نگهداری ارزشهای متعالی انقلاب داشته باشد. این تحقیق برای دستیابی به اهداف زیر اجرا شده است: [1]

1- بررسی نظرات بازدیدکنندگان درباره جنبه های مختلف این سفر؛

2- سنجش تأثیرات بازدید از نظر بازدیدکنندگان در جنبه های مختلف؛

3- آگاهی از نقاط ضعف و قوت برنامه بازدید؛

4- ارائه راهکارهایی برای بهبود برنامه ریزی برنامه بازدید.

روش تحقیق

این تحقیق از نوع نظرسنجی است. جامعة آماری این تحقیق شامل تمام افراد 14 سال و بالاتر کلیه استانهای کشور است که از مناطق جنگی بازدید کرده اند.

ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه بوده که براساس تحقیقات مقدماتی انجام شده در این زمینه، تهیه و برای سنجش اعتبار آن از نظرات کارشناسان و محققان استفاده و برای پایایی آن با انجام اجرای آزمایش و (PRETEST) بررسی لازم آماری، با استفاده از نرم افزار (SPSS) سؤالهای اضافی حذف و پرسشنامه نهایی تهیه و اجرا شده است. در این تحقیق به دلیل عدم دسترسی به موقع افراد و عدم اطلاع از نوع و تعداد افراد اعزام شده از استانها به مناطق جنگی، نمونه گیری به صورت اتفاقی انجام شده است. در این تحقیق تعداد 1050 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد، اما تعدادی از پرسشنامه ها در هنگام تکمیل و تعدادی پس از بررسی محقق حذف شد و تعداد 1002 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

گردآوری اطلاعات در این تحقیق با استفاده از پرسشگران با تجربه که به صورت دائم با دفاتر مناطق بسیج در ارتباط و مشغول امور پرسشگری هستند، انجام شد. البته قبل از آن، دستورالعمل لازم توسط محقق تهیه و در اختیار دفاتر مطالعاتی قرار گرفت و پس از آن توجیه لازم برای پرسشگران انجام شد و در ادامه پرسشگران نیز براساس آن، پرسشنامه های موردنظر در این تحقیق را تکمیل کرده اند.

پس از گردآوری اطلاعات پرسشنامه های تکمیل شده به دقت کنترل و خطاهای احتمالی تصحیح شد. آن گاه تک تک سؤالات بازاستخراج و کدگذاری و پس از مطالعة دقیق پاسخها توسط محقق، با توجه به اهداف تحقیق کدگذاری مجدد شدند. پس از آن، کار ورود اطلاعات و داده ها به رایانه و سپس پردازش و تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از برنامه (SPSS) انجام شد و برای توصیف تحقیق، از جداول فراوانی و درصدهای آماری توصیفی (مانند درصد ستونی) و برای بخش تحلیلی، از آزمون آماری کای اسکور استفاده شده است.

نتایج تحقیق

به منظور ارزیابی اردوهای راهیان نور و برنامه های اجرا شده در این اردوها و شناخت رضایت شرکت کنندگان از امکانات و دست اندرکاران و اقدامات انجام شده در این اردوها و شناخت تأثیر اردوها بر نگرش شرکت کنندگان از نظر پاسخگویان، طرح ارزیابی برنامه های اردوهای راهیان در سه استان خوزستان، ایلام و کرمانشاه انجام گرفت که نتایج حاصل از این تحقیق، که در آن با 1002 نفر از شرکت کنندگان در این اردوها مصاحبه شده است، عبارتند از :

- اکثر پاسخگویان (83 درصد) یک یا دوبار از مناطق جنگی بازدید کرده اند.

- بیشتر پاسخگویان در این بررسی (8 /80 درصد)، از طریق بسیج به اردوهای بازدید از مناطق جنگی اعزام شده اند.

- 5 /73 درصد از پاسخگویان، اطلاع رسانی بسیج را در برگزاری اردوهای راهیان نور "خیلی زیاد و زیاد" مناسب دانسته اند.

- 8 /66 درصد از پاسخگویان، میزان رضایت شرکت کنندگان را از نحوه ثبت نام اردوهای راهیان نور "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 8 /59 درصد از پاسخگویان، وضعیت ترابری اردوهای راهیان نور را "خیلی زیاد و زیاد" مناسب دانسته اند.

- 8 /49 درصد از پاسخگویان، از وضعیت تغذیه اردو در حد "زیاد و خیلی زیاد" رضایت داشته اند.

- 1 /46 درصد از پاسخگویان، از کیفیت محل استراحت اردوی راهیان نور "خیلی زیاد و زیاد" رضایت داشته اند.

- 3 /39 درصد از پاسخگویان، میزان رعایت بهداشت را در محل اسکان اردو "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 1 /62 درصد از پاسخگویان، میزان مناسب بودن نظم و انضباط را در اجرای برنامه های اردو "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 2 /81 درصد از پاسخگویان، از رفتار مسئولین دست اندرکاران اردوها "خیلی زیاد و زیاد" راضی بوده اند.

- 9 /55 درصد از پاسخگویان، از زائرسراهای بین راه در حد "خیلی زیاد و زیاد" استفاده کرده اند.

- 6 /51 درصد از پاسخگویان، مدت برگزاری اردوها را "خیلی زیاد و زیاد" مناسب دانسته اند.

- 1 /55 درصد از پاسخگویان، میزان مناسب بودن موقعیت مکانی محل استقرار شرکت کنندگان را در اردو "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 8 /76 درصد از پاسخگویان، تأثیر مطالب ارائه شده را از سوی راویان فتح "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 3 /70 درصد از پاسخگویان، میزان موفقیت راویان فتح را در نحوه ارائه مطالب واقعی جنگ "خیلی زیاد و زیاد" عنوان کرده اند.

- 4 /66 درصد از پاسخگویان، میزان تأثیر روحانیون همراه با کاروانها را "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 3 /72 درصد از پاسخگویان، از عملکرد مداحان حاضر در اردو "خیلی زیاد و زیاد" رضایت داشته اند.

- 7 /68 درصد از پاسخگویان، از میزان ارتباط و جذابیت در اردو "خیلی زیاد و زیاد" رضایت داشته اند.

- 4 /75 درصد از پاسخگویان، از نمایشگاههای مناطق جنگی در حد "خیلی زیاد و زیاد" بهره مند شده اند.

- 8 /73 درصد از پاسخگویان، میزان مؤثر بودن اقدامات فرهنگی و تبلیغی اردو را "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 2 /66 درصد از پاسخگویان، از برنامه های سفر راهیان نور "خیلی زیاد و زیاد" رضایت داشته اند.

- 7 /79 درصد از پاسخگویان، میزان افزایش آگاهی شان را از دفاع مقدس "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 77 درصد از پاسخگویان، میزان مناسب بودن برنامه های ارائه شده در اردو را در تقویت روحیه شهادت طلبی شرکت کنندگان "خیلی زیاد و زیاد" عنوان کرده اند.

- 7 /77 درصد از پاسخگویان، میزان مناسب بودن برنامه های ارائه شده در اردو را در تقویت روحیه مقاومت شرکت کنندگان "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 1 /79 درصد از پاسخگویان، میزان موفقیت سفر را در برقراری ارتباط بین نسل جوان دوران دفاع مقدس با نسل امروزی "خیلی زیاد و زیاد" عنوان کرده اند.

- 78 درصد از پاسخگویان، سفر راهیان نور را در برقراری رابطه عاطفی بین شرکت کنندگان در اردو و ایثارگران دوران دفاع مقدس "خیلی زیاد و زیاد" توصیف کرده اند.

- 4 /70 درصد از پاسخگویان، میزان موفقیت اردو را در تشریح نقش ولایت فقیه در هدایت جنگ "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 9 /73 درصد از پاسخگویان، میزان موفقیت روایتهای بیان شده را در رفع شبهات و ابهامات احتمالی جنگ "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 8 /74 درصد از پاسخگویان، میزان معرفی الگوهای رفتاری شهدای برجسته دفاع مقدس را در اردو "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 5 /84 درصد از پاسخگویان، میزان تأثیر اردوها را در مقابله با شبیخون فرهنگی بیگانگان از طریق الگودهی به نسل جوان "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 8 /86 درصد از پاسخگویان، میزان بهتر شدن دیدگاهشان نسبت به رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا را پس از بازدید از مناطق عملیاتی "خیلی زیاد و زیاد" عنوان کرده اند.

- 1 /59 درصد از پاسخگویان، میزان قدردانی نسل سوم انقلاب را از ایثارگریهای نسل های دوران دفاع مقدس "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

- 91 درصد از پاسخگویان، میزان تأثیر مثبت زنده نگه داشتن یاد و خاطره دفاع مقدس را در جامعه "خیلی زیاد و زیاد" دانسته اند.

پی نوشت: