یکی از نکات مهمی که اسلام بدان دستور داده است استفاده از زینت و آرایش است. چه برای مردان و چه برای زنان.
خداوند متعال زینت ها را در طبیعت قرار داده است، تا بشر از آن استفاده کند.
1- «مَرَجَ الْبَحْرَینِ یلْتَقِیانِ * یخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ؛(خداوند) دو دریا را به سوی یکدیگر راند، چنان که بهم می رسند... از هر دو دریا مروارید و مرجان(برای زیب و زیور) به دست می آید»(الرحمن، 19 و 22)
2- «وَ مِنْ کلٍّ تَأْکلُونَ لَحْماً طَرِیا وَ تَسْتَخْرِجُونَ حِلْیةً تَلْبَسُونَها؛ . .. از هر دو(دریای شیرین و شور) گوشت تازه می خورید و زیوری استخراج می کنید که(برای آرایش) آن را می پوشید»(فاطر، 12)
3- «وَ الْخَیلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِیرَ لِتَرْکبُوها وَ زِینَةً؛ اسبان و استران و خران را(برای آن آفرید) تا بر آنها سوار شوید، و هم برای شما آرایشی باشد»(نحل، 8)
خداوند رحیم استفاده از زینت را بر انسان حرام نکرده است.
«قُلْ: مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ؛ بگو(ای محمّد!): چه کسی زیوری را که خداوند برای بندگان خویش پدید آورده، حرام کرده است؟»(اعراف، 32)
از طرفی باریتعالی دستور به استفاده از زینت جهت آراستگی انسان، صادر فرموده است:
«یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکمْ عِنْدَ کلِّ مَسْجِدٍ؛ ای فرزندان آدم! جامه های آراسته خود را در مسجدها(و به هنگام هر عبادت) بپوشید»(اعراف، 31)
لذا اول شخص عالم اسلام، نبی مکرم، صلی الله علیه و آله آرایش می کردند و امتش را به آن، تشویق می فرمودند.
امام صادق از پدرش امام محمّد باقر علیهما السلام نقل می کند:
«مردی برد در خانه پیامبر صلی الله علیه و آله ایستاد و اجازه ورود خواست. .. چون پیامبر، خواست بیرون آید در اطاق خود، کاسه چرمین کوچکی دید که آب داشت، کمی ایستاد و در آن نگاه کرد تا ریش خود را صاف و مرتّب کند. هنگامی که به درون خانه بازگشت عائشه گفت: یا رسول اللَّه، تو سرور فرزندان آدمی، و فرستاده پروردگار جهانیانی! در برابر این کاسه چرمین(که کمی آب دارد) می ایستی و سر و ریشت را صاف می کنی؟! فرمود: ای عایشه! خدا دوست دارد هنگامی که بنده مؤمنش به نزد برادر خود می رود، خود را مرتّب و آراسته کند»(بحارالأنوار، ج 76، ص 307)
امام علی علیه السلام می فرماید: هر یک از شما هنگامی که به دیدار برادر خویش می رود، باید چنان خود را مرتّب و آراسته کند که برای یک بیگانه چنین می کند، بیگانه ای که(با او رودرواسی دارد و) می خواهد او را به بهترین هیئت ببیند»(الکافی، ج 6، ص 440)
در کلامی که امام صادق علیه السلام از حضرت علی علیه السلام نقل می کند آمده است: «الدّهن یظهر الغنی و الثّیاب تظهر الجمال؛ عطر(و استفاده از آن)، غنای شخص را نشان می دهد و جامه های متنوّع آراستگی انسان را می نمایاند»(وسائلالشیعة، ج 2، ص 157)
«حضرت امیر علیه السلام یکی از صفات متقین را آراستگی در زمان نداری و نیازمندی، بیان می فرمایند.
فیما وصف به المتّقین:. .. و تجمّلا فی فاقة»(بحارالأنوار، ج 64، ص 315)
«امام صادق علیه السلام می فرماید: خداوند زیبایی و آراستگی را دوست می دارد و ژولیدگی و فقیرنمایی را نمی پسندد؛ چون نعمتی به بنده خویش عطا کند، دوست دارد اثر آن را بر وی ببیند. پرسیدند: چگونه؟ فرمود: با نظیف پوشی، استفاده از عطر، گچکاری خانه(و آراستن محل سکونت) و جاروب کردن(و تمیز نگاهداشتن) حیاط؛ حتی اینکه روشن کردن چراغ - پیش از غروب خورشید- فقر را می زداید و بر روزی می افزاید»( وسائلالشیعة، ج 5، ص 7)
در روایتی دیگر می فرماید: «دو رکعت نماز گزاردن با بدنی معطّر، بهتر است از هفتاد رکعت بدون عطر»(مکارمالأخلاق ص 42)
امام رضا علیه السلام می فرماید:«جایی که امام صادق علیه السلام در مسجد نماز می خواند، از بوی عطر و محلّ سجده او معلوم بود».(همان)
عید فطر، روز جشن همه مسلمانان، بخصوص روزه دارانی است که بخوبی به وظیفه الاهی و بندگی خود عمل کرده و باید منتظر دریافت پاداش باشند. صحنه نماز عید فطر و حضور در مساجد، یادآور صحنه قیامت و حضور در پیشگاه عدل الاهی و دریافت پاداش بهشت است.
لذا مسلمانان جهت حضور در درگاه احدیت باید با لباس، بدن و روحی پاک و آراسته به ملاقات خداوند و دیدار یکدیگر بروند. در این روز لازم است در صورت امکان از لباس های نو و تازه و یا از لباس های تمیز و مرتب استفاده کرد؛ تا بندگان از ملاقات با یکدیگر لذت برده و اسباب رضایت الاهی هم فراهم شود. از هر وسیله ای که باعث تنفر و جدایی می شود باید پرهیز نمود. امثال بوی بد دهان، بوی عرق و بوی پاها. بسیار مناسب و شایسته است که از عطر و گلاب استفاده شود تا فضای مساجد، شهر ها و کشور معطر گردد.
سعی کنیم برای فرزندانمان لباس نو بخریم و آن ها هم شادی عید فطر را درک کنند.
روزی امام حسن مجتبی علیه السلام لباس بسیار فاخری پوشید، وضع خود را آراسته کرد. عطر زد و سوار بر مرکب شد و در صورتی بسیار عالی از خانه خارج شد. در بین راه شخصی که یهودی بود و از شدت فقر و تنگدستی، لباس های مندرس پوشیده و لاغر و ضعیف بود و وضع اسفناکی داشت به او برخورد کرد و حضرت را متوقف کرد و گفت: من از جدت رسولخدا صلی الله علیه و آله شنیدم که می گفت: دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است، در حالیکه من دنیا را چون بهشتی پرنعمت برای تو که مؤمن هستی می بینم و برای خودم که کافر هستم به مانند زندانی که از سختی آن در معرض هلاک هستم! حضرت در پاسخ او فرمود: اگر از آنچه خدا برای آخرت من مهیا کرده خبر داشتی؛ می فهمیدی که من قبل از انتقال به آن جهان، در زندان بسر می برم و اگر از آنچه خدا از آتش جهنم و عذاب سخت برایت آماده کرده، خبر داشتی؛ می فهمیدی که اینک با این همه فقری که داری در بهشتی زندگی می کنی که بسیار پرنعمت و وسیع می باشد.( شمس الدین، شنیدنی های تاریخ، ص 137).
البته باید به این نکته توجه داشت که شرط آراستگی ظاهری، صفای دل و روح، عبودیت و بندگی و طهارت باطنی است. اگر کسی ظاهرش آراسته باشد؛ ولی باطنی آلوده داشته باشد؛ این گرگی در لباس میش است.
گویند شغالی، چند پرِ طاووس بر خود بست و سر و روی خویش را آراست و به میان طاووسان درآمد. طاووس ها او را شناختند و با منقار خود، بر او زخم ها زدند. شغال از میان آنان گریخت و به جمع همجنسان خود بازگشت؛ امّا گروه شغالان نیز او را به جمع خود راه ندادند و روی خود را از او برمی گرداندند. شغالی نرمخوی و جهاندیده، نزد شغال خودخواه و فریبکار آمد و گفت: «اگر به آنچه بودی و داشتی قناعت می کردی، نه منقار طاووسان بر بدنت فرود می آمد و نه نفرتِ همجنسانِ خود را بر می انگیختی. آن باش که هستی و خویشتن را بهتر و زیباتر و مطبوع تر از آنچه هستی، نشان مده که به اندازه ی بود، باید نمود»(مجله حدیث زندگی، شماره 4، مهر و آبان 82).
جستجو در قاموس نور