گنجینه معارف

مسجد جمکران از منظر بزرگان دین

با توجه به اینکه مسجد مقدس جمکران یادگاری عظیم از حضرت ولی ‌عصر(ارواحنافداه) بوده و آن سرور امر به ساختن مسجد و توجه شیعیان به آن نموده‌اند- طبق روایت مرحوم شیخ صدوق(رضوان‌الله‌علیه)- بنا بر این وقف عام محسوب شده و امر تولیت آن با حاکم شرع بوده و اداره آن زیر نظر حاکم شرع با هیأتی از عدول مؤمنین و ثقات مطلع امین و علاقه‌مند به آن جناب(ع) باید باشد و کلیه اموال و عواید حاصله باید با حفظ مصالح مسجد دقیقا صرف عمران و توسعه و رفع نیازمندی های آن مکان شود... حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای شیخ علی اصغر احمدی خمینی فرمودند: اینجانب از زمانی که وارد حوزه علمیه قم شدم، روزهای جمعه به مسجد جمکران می آمدم و نمازهای این مسجد را انجام می دادم و می دیدم زوار بسیار در این مسجد می آمدند و طلب حاجت می کردند، حتی در اوائل هم یک روز اهالی جمکران از امام خمینی (رحمه الله) دعوت کردند و ایشان هم قبول کردند و من هم با آقایان دیگر در خدمتشان به جمکران رفتیم و در آن مسجد مقدّس نماز بجا آوردند، امید است مؤمنین این مکان را بیشتر مورد توجه قرار دهند. حقیر خودم مکرر کراماتی در آنجا «مسجد جمکران» مشاهده کرده ام، چهل شب چهارشنبه مکرر ‏موفق شدم که در آن ‏مسجد بیتوته کنم و جای تردید نیست که از امکنه ای که مورد توجه و منزول ‏برکات الهی می باشد و بعد از مسجد ‏سهله این بهترین مقام و بهترین جائی است که منتسب به ‏حضرت ولی عصر (عج) می باشد.

چکیده ماشینی


منبع : پایگاه جمکران تعداد بازدید : 9420     تاریخ درج : 1391/04/13    

 امام خمینی(ره) 

بر خلاف شایعه‌های بی‌ اساس مبنی بر عدم تشرّف بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی(ره) به مسجد مقدس جمکران، مدارک و شواهد قابل اعتماد و مستندی داریم که نشان دهنده عنایت ویژه ایشان به این مکان مبارک می باشد.

در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، حضرت امام رضوان الله تعالی ‌علیه تعدادی از اعضاء جامعه محترم مدرسین را مأمور رسیدگی به وضع مسجد مقدّس جمکران نمودند.

این آقایان پس از بررسی همه جانبه و تبادل نظر با هیأت امنای مسجد، با توجه به اهمیت این مکان مقدس پیشنهاداتی را تهیه و برای تصویب نهایی طی نامه‌ای در تاریخ 17/2/1358 به محضر حضرت امام( قدس‌سره) تقدیم کردند.

مناسب می‌دانیم به دو فراز از نامه اشاره داشته باشیم:

با توجه به اقبال روزافزون مردم به مسجد صاحب‌الزمان در جمکران، باید حفاظت و رفاه زائران بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و طرح های جالب و اصلاحی بسیار کامل...به فوریت با رعایت الاهم فالاهم به اجرا در آید.

با توجه به اینکه مسجد مقدس جمکران یادگاری عظیم از حضرت ولی ‌عصر(ارواحنافداه) بوده و آن سرور امر به ساختن مسجد و توجه شیعیان به آن نموده‌اند- طبق روایت مرحوم شیخ صدوق(رضوان‌الله‌علیه)- بنا بر این وقف عام محسوب شده و امر تولیت آن با حاکم شرع بوده و اداره آن زیر نظر حاکم شرع با هیأتی از عدول مؤمنین و ثقات مطلع امین و علاقه‌مند به آن جناب(ع) باید باشد و کلیه اموال و عواید حاصله باید با حفظ مصالح مسجد دقیقا صرف عمران و توسعه و رفع نیازمندی های آن مکان شود...

امضاء کنندگان گزارش مذکور علاوه بر هیأت امنای مسجد، بزرگانی از حوزه شامل حضرات آیات: محمد محمدی گیلانی، حسین راستی کاشانی، علی مشکینی، محمد یزدی و یک امضای ناخوانا می‌باشند. 

حضرت امام در ذیل این گزارش چنین مرقوم فرمودند:

 بسمه تعالی آنچه را حضرات آقایان مدرسین تصویب کرده‌اند، مورد تأیید اینجانب می‌باشد. روح الله الموسوی الخمینی[1]

 

یکی از چهره‌های خوشنام و خدمتگزار به ساحت مقدس حضرت ولیعصر(عج) نقل می‌کند:

حضرت امام (ره) دو مرتبه پس از پیروزی انقلاب و قبل از رفتن به تهران، به مسجد مقدس جمکران مشرّف شدند و در یکی از تشرّفات با چند نفر که از طرف مسجد به حضورشان رسیدیم، هدیه‌ای به عنوان تبرّک مرحمت فرموند.

برادر فاضل و متعهّد حضرت حجت الاسلام محمودی نقل می‌کرد: «در اوایل انقلاب که حضرت امام هنوز در قم مستقر بودند، پدرم به قصد زیارت ایشان به قم مشرّف شد. با هم به مکان استقرار امام رفتیم ولی به خاطر کثرت جمعیت و ازدحام زیاد توفیق شرفیابی به محضرشان را پیدا نکردیم، پدرم که دلشکسته بود به من گفت: برای جبران این خسارت حتما باید جمکران برویم. با هم به جمکران مشرّف شدیم، پدرم برای تجدید وضو رفت، من نزدیک درب ورودی مسجد در انتظار او بودم، ناگهان اتومبیلی را مشاهده کردم که آنجا توقف کرده، درباره آن سوال کردم پاسخ دادند: اتومبیل حضرت امام خمینی (ره) است.

ایشان برای نماز به مسجد رفته بودند؛ در این اثنا پدرم آمد، جریان را که فهمید گفت: همین جا بایستیم تا حضرت امام را زیارت کنیم. طولی نکشید که ایشان از مسجد بیرون آمدند. پدرم و من دست ایشان را بوسیدیم، امام حرکت کردند و پدرم با خوشحالی تمام برای ادای نماز به مسجد رفت.

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای شیخ علی اصغر احمدی خمینی فرمودند: اینجانب از زمانی که وارد حوزه علمیه قم شدم، روزهای جمعه به مسجد جمکران می آمدم و نمازهای این مسجد را انجام می دادم و می دیدم زوار بسیار در این مسجد می آمدند و طلب حاجت می کردند، حتی در اوائل هم یک روز اهالی جمکران از امام خمینی (رحمه الله) دعوت کردند و ایشان هم قبول کردند و من هم با آقایان دیگر در خدمتشان به جمکران رفتیم و در آن مسجد مقدّس نماز بجا آوردند، امید است مؤمنین این مکان را بیشتر مورد توجه قرار دهند.

 

مقام معظم رهبری

آقای سید حسن نصر الله (دبیر کل حزب الله لبنان) می گفت: یک دفعه به همراه شورای حزب الله ‏لبنان محضر مقام معظم رهبری بودیم. اوج سختی و تنگنای ما بود و خیلی به حزب الله سخت می‏گذشت کنفرانس شرم الشیخ هم صورت گرفته بود، همه توطئه ها شده بود که حزب الله را نابود کنند. موقعی که ما با ‏رهبر معظم جهان اسلام دیدار داشتیم ایشان به ما امید دادند و فرمودند: شما پیروز می شوید، این ‏چیزها زیاد مهم نیست سپس اضافه کردند:‏

من در اداره امور کشور بعضی وقت ها حل مسائل برایم دشوار می شود و دیگر هیچ راهی پیدا نمی ‏شود، به دوستان و اعوان و انصار می گویم که آماده شوید به جمکران برویم، راه قم را پیش می گیریم و ‏راهی مسجد جمکران می شویم.‏[2]

 برادران عزیز! طلاب و فضلای جوان! این بنیه در جوانی شکل می‏گیرد. در جوانی خودتان‎ ‎را بسازید؛ ‏شما روزگارهای مهم و حساسی را در پیش خواهید داشت. این کشور و این نظام‎ ‎و این نهضت عظیم ‏اسلامی در سطح عالم، به شما احتیاج خواهد داشت؛ از لحاظ معنوی‎ ‎باید خودتان را بسازید... ارزش ‏تدین، یکی از آن ارزش هاست؛ این ارزش بایستی رعایت شود. نماز شب‎ ‎خواندن، نافله خواندن، دعا ‏خواندن، ذکر گفتن، متوجه خدا بودن، زیارت رفتن، توسل‎ ‎کردن و به مسجد جمکران رفتن، سازنده ‏است؛ اینها شما را پولادین خواهد کرد.‏

 

 سروده مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای مدّ ظله العالی:

دلم قرار نمی گیرد از فغان بی تو

سپند وار زکف داده ام عنان بی تو

ز تلخ کامی دوران نشد دلم فارغ

زجام عشق لبی تر نکرد، جان بی تو ‏

چو آسمان مه آلوده ام ز تنگ دلی

پر است سینه ام از اندوه گران بی تو ‏

نسیم صبح نمی آورد ترانه شوق

سر بهار ندارند بلبلان بی تو ‏

لب از حکایت شب های تار می بندم

اگر امان دهدم چشم خون فشان بی تو ‏

چو شمع کُشته ندارم شراره ای به زبان

نمی زند سخنم آتشی به جان بی تو ‏

ز بی دلی و خموشی چو نقش تصویرم

نمی گشایدم از بی خودی زبان بی تو ‏

عقیق سرد به زیر زبان تشنه نهم

چو یادم آید از آن شکرین دهان بی تو ‏

گزاره غم دل را مگر کنم چون امین

جدا ز خلق به محراب جمکران بی تو ‏

‏تخلص شعری مقام معظم رهبری در این شعر «امین» می باشد.

 

آیة الله بهجت

در این مسجد شریف مکرر کراماتی دیده شده است که مرحوم شیخ محمّد علی کجوئی معروف به ‏قمی در کتاب ‏تاریخ قم در جلد اول و دوم اشاره کرده به کراماتی که در آنجا اتفاق افتاده است و ‏اشخاصی که شرفیاب حضور ‏مبارک حضرت ولی عصر(عج) شده اند.‏

حقیر خودم مکرر کراماتی در آنجا «مسجد جمکران» مشاهده کرده ام، چهل شب چهارشنبه مکرر ‏موفق شدم که در آن ‏مسجد بیتوته کنم و جای تردید نیست که از امکنه ای که مورد توجه و منزول ‏برکات الهی می باشد و بعد از مسجد ‏سهله این بهترین مقام و بهترین جائی است که منتسب به ‏حضرت ولی عصر (عج) می باشد.

خود این مسجد افراد را راهنمایی می کند، کسانی که آنجا (مسجد جمکران) می روند مسجد خودش آنها را راهنمایی ‏می کند. چیزی خاص بیشتر از آنکه در زمینه مسجد جمکران بیان کرده اند ندارم که بیان کنم، همه مطالب مربوط به ‏مسجد را بزرگان گفته اند یا در کتاب هایشان نوشته اند. منتهی حرف من این است که ما معتقدیم این مشاهد مبارکه و ‏مساجدی نظیر مسجد جمکران مستغنی از معرفی هستند، ما بر این اعتقاد هستیم‎.‎

اگر کسی بگوید رفتیم و چیزی در آنجا ندیدیم به حسب ظاهر باید گفت از روی اعتقاد صحیح نرفته است یا برای ‏امتحان رفته یا همین طوری رفته است. بهر حال بهترین معرف این اماکن خودشان هستند‎:

‎‎ملاقات برادران امور فرهنگی مسجد مقدّس جمکران با ایشان در مورخه 6/8/78، در بیت معظم له‎.‎

‎زیاد به مسجد جمکران مشرف شوید با ادای نمازهایش‎.‎

‎عده ای از پاکان و نیکان صدای آن حضرت را در مسجد جمکران می شنوند‏‎.‎

‎افسوس که همه برای بر آورده شدن حاجت شخصی  خود به مسجد جمکران می روند و نمی دانند که آن حضرت چه ‏التماس دعایی از آنها دارد که برای تعجیل فرج او دعا کنند‏‎.‎

‎مسجد جمکران نزد من از مسجد سهله کمتر نیست‎.‎

‎مسجد جمکران مورد عنایت است، بنا بر این شایسته است مؤمنان آن را غنیمت بشمارند.‏

‎این سند مسجد جمکران می گویند یک خواب است. آقای بهجت فرمودند: اولا خواب نیست بلکه در بیداری حسن ‏مثله جمکرانی آمد و علائم را دید که امام زمان (عج) علامت گذاری کرده و بعد با حضرت حرف زده. ثانیا اینقدر در ‏مسجد جمکران شفا حاصل شده، حاجت ها روا شده و ملاقات ها با امام زمان(عج) واقع شده که از حد تواتر هم گذشته است.

 

آیات عظام سید محمد تقی خوانساری و شیخ محمّد علی اراکی

از جمله بزرگان که به مسجد مقدّس جمکران خیلی علاقه داشتند حضرت آیت الله العظمی آقای سید محمّد تقی خوانساری (رحمه الله) متوفای 1372 هـ. ق که با مرحوم حضرت آیت الله العظمی آقای اراکی متوفای 1415 هـ . ق پیاده به مسجد شریف جمکران می رفتند.

 

حضرت آیة الله مکارم شیرازی

جاذبه نیرومند معنوی (مسجد مقدّس جمکران) به اضافه قضاء حوائج و حل مشکلات فراوانی که مردم ‏از عبادت در آن ‏و توسل به حضرت مهدی (ارواحنا فداه) دیده اند، سبب شده که روز به روز بر شکوه دامنه ‏آن افزوده شود و نه تنها ‏خیل مشتاقان از سراسر این کشور پهناور اسلامی، بلکه از خارج از کشور در مواقع ‏مختلف به سوی آن بشتابند و از این ‏چشمه کوثر و منبع خیر و برکت هر کدام به مقدار استعداد خود ‏بهره گیرند. علمای بزرگ همواره برای این مسجد ‏احترام خاصی قائل بوده اند و در آن راز و نیاز فراوان ‏داشته اند و هم اکنون نیز مورد توجه علما و فضلاء و مراجع ‏بزرگ است.‏

مسجد جمکران مطابق روایت موجود به فرمان حضرت مهدی مولانا صاحب العصر و الزمان برای هدف ‏بزرگی در این ‏منطقه خاص از شهر تاریخی- مذهبی قم ساخته شده و حسن بن مثله جمکرانی که ‏مردی پاکدل و پاک سرشت بود، در ‏بیداری (و نه در خواب!) این دستور را دریافت کرده و با تشریفات ‏خاصی این مسجد را بنا نمود.‏‎ ‎

به همین دلیل هر کس در فضای ملکوتی آن قرار می گیرد احساس روحانیّتی عجیب و جاذبه معنوی ‏فوق العاده می ‏کند.

 

حضرت آیة الله جعفر سبحانی

امام می فرمودند: «در دوران جوانی، پنجشنبه و جمعه ای بر ما نگذشت مگر اینکه با دوستان ‏جلسه انسی تشکیل دهیم و ‏به خارج از قم و بیشتر به سوی جمکران برویم. ‏

در فصل برف و باران در خود حجره به برنامه انسی مشغول می شدیم و هنگامی که صدای مؤذن به ‏گوش می رسید، ‏همگی به نماز می ایستادیم».

 

حضرت آیة الله مرتضی حائری

ایشان می نویسند: مسجد جمکران یکی از آیات عنایت آن حضرت است، و توضیح این مطلب در ‏ضمن چند جهت ـ ‏که شاید خیلی ها از آن غافل باشند ـ مذکور می شود:‏

‏1. داستان مسجد جمکران که در بیداری واقع شده، در کتاب تاریخ قم که کتاب معتبری است، از ‏صدوق علیه الرحمة ‏نقل شده است.‏

‏2. داستان مشتمل بر جریانی است که مربوط به یک نفر نیست، برای این که صبح که مردم بیدار می ‏شوند می بینند با ‏زنجیر علامت گذاشته شده است که مردم باور کنند. و این زنجیر مدتی در منزل سید ‏محترمی ظاهراً به نام سید ابوالحسن ‏الرضا بوده است، و مردم استشفاء به آن می نموده اند. و بعداً ‏بدون هیچ جهت طبیعی مفقود می شود.‏

‏3. جای دور از شهر و در وسط بیابان جائی نیست که مورد جعل یک فرد جمکرانی بشود، آن هم دست ‏تنها در یک ‏شب ماه رمضان.‏

‏4. نوعاً مردم عادی به واسطه خواب یک امامزاده را معین می کنند، و مسجد از تصور مردم عادی دور ‏است.‏

‏5. اگر پیدایش این مسجد روی احساسات مذهبی و علاقه مفرط به حضرت صاحب الأمر(عج)بود، می بایست سراسر ‏توسل به آن بزرگوار باشد، چنان که در این عصر مردم بیشتر زیارت ‏حضرتش در آن مسجد می خوانند و متوسل به آن ‏حضرت می شوند، در صورتی که در این دستور ‏معنوی اصلاً اسمی از آن حضرت نیست، حتی تا به حال هم بیشتر ‏معروف به مسجد جمکران است، ‏نه مسجد صاحب الزمان(علیه السلام).‏

‏6. متن دستور موافق با ادله دیگر است، برای اینکه هم نماز تحیت مسجد وارد شده است و هم نماز ‏صد بار ایاک نعبد و ‏ایاک نستعین، و هم تهلیل و تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام).‏

‏7. این دو داستان که نقل شد، مشهود و یا مثل مشهود خودم بود، و داستان های دیگری هست که ‏فعلاً تمام خصوصیات ‏آن را در نظر ندارم، بعداً انشاء الله تحقیق نموده در این دفتر ـ باذنه تعالی ـ ذکر می ‏کنم.‏

‏8 . در آن موقع که زمین این قدر بی ارزش بوده است، فقط یک مساحت کوچکی را مورد این دستور قرار ‏داده اند، که ‏ظاهراً حدود سه چشمه از مسجد فعلی است، که در زمان ما خیلی بزرگ شده است ‏‏(ظاهراً آن چشمه ای که در آن ‏محراب هست، و دو چشمه طرفین باشد).‏

نگارنده که خالی از وسوسه نیستم، و خیلی به نقلیات مردم خوش بین نیستم، از آن امارات به صحت ‏این مسجد مبارک ‏قطع دارم، والحمد الله علی ذلک، وعلی غیره من النعم الّتی لا تحصی.

 

حضرت آیة الله مصباح یزدی

در سال های نخستین ورود ما به قم (1ـ 1332) اگر شب جمعه ای می خواستیم به مسجد جمکران برویم وسیله ‏نقلیه نبود و ‏هرکس می خواست، پیاده می رفت. بعد از چند سال یک ماشین جیپ آن هم بدون در و پیکر می آمد ‏مقابل قبرستان نو می ‏ایستاد و یک ساعت طول می کشید که مسافر پیدا کند و حرکت کند آنجا هم که می رفتیم ‏نه برق بود و نه چراغی و کم و ‏بیش شمار زائران به ده تا پانزده تن می رسید. امّا امروز می بینید از گوشه و ‏کنار و حتی دورترین نقاط کشور عاشقان و ‏زائران بی شماری به این مرکز عشق و انتظار گسیل می شوند.

پی نوشت:


[1] . صحیفه امام، جلد 7، صفحه 195.

[2] . سخنرانی در اجتماع طلاب و فضلای‎ ‎حوزه‏ علمیه‏ قم در تاریخ: اول اسفند سال 1370.‎

کلمات کلیدی
امام  |  نماز  |  مسجد  |  مسجد مقدس جمکران  |  جمکران  |  مسجد جمکران  |  مسجد جمکران از منظر بزرگ  |  مسجد مقدس  | 
لینک کوتاه :